Historisch Archief 1877-1940
No, 2609
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 JUNI 1927
De Indische Scheepvaartlijnen
Gestadige Verbetering der Bedrijfsuitkomsten
door PAUL SABEL
t_J et bezit van onze Oost-Indische Koloniën
heeft mede ten gevolge gehad, dat ons land
eenige zeer krachtige scheepvaartmaatschappijen
rijk is geworden, die net verkeer tusschen moederland
en overzeesche bezittingen en tusschen de Indische
eilanden onderling onderhouden. Zij hebbende sterke
positie, welke zjj thans innemen, niet in de laatste
plaats kunnen verkrijgen door het vormen van een
belangengemeenschap in den vorm der Neder
landsche Scheepvaart Unie, welke de meerderheid
van de aandeelen dezer maatschappijen, n.l. de
Stoomvaart-Maatschappij Nederland", de
Rotterdamsche Lloyd en de Koninklijke
PaketvaartMaatschappij bezit. Daaraan is toe te schrijven,
dat ongezonde, verderfelijke concurrentie tusschen
deze maatschappijen, die zoo gemakkelijk tusschen
haar 'en voornamelijk tusschen de
StoomvaartMaatschappij Nederland" en den Rotterdamschen
Lloyd, zou kunnen ontstaan zijn, is uitgebleven,
zoodat de ondernemingen zich krachtig hebben
kunnen ontwikkelen en thans over vloten beschik
ken, die meetellen in het wereld-scheepvaartverkeer.
Aan de gevolgde verstandige politiek is te danken,
dat de Indische lijnen lang niet in die mate de ge
volgen van de crisis en de malaise, die na den oorlog
in de scheepvaart zijn ontstaan, hebben onder
vonden, welke andere scheepvaartondernemingen,
zoowel die met geregelde lijnen als die, welke meer
de trampvaart beoefenen, veelal gevoelig getroffen
hebben.
Intusschen moet nu niet worden gedacht, dat de
bedrij f szorgen geheel aan onze Indische lijnen be
spaard blijven. Integendeel moeten zij zich inspan
nen, om haar aandeel in het scheepvaartverkeer
van Europa naar Oost-lndiëte behouden. Immers
gaat een groot deel va.n dat verkeer thans over
buitenlandsche havens als gevolg van de uitzonde
ringstarieven, die met name de Duitsche spoorwegen
hebben ingevoerd om de eigen havens te
bevoordeelen ten nadeele van de Nederlandsche. Zoo
doende gaat in vele gevallen zelfs het natuurlijke
voordeel, dat de verbinding van ons land met het
achterland via den Rijn biedt, geheel te loor.
Europeesche vrachtvaarders als de Hollanders van ouds
her zijn, hebben onze scheepvaartmaatschappijen
zich daardoor niet laten afschrikken, maar gaan
zij thans zelf de vracht te Hamburg, Bremen,
Antwerpen en elders halen, die zij te Amsterdam en
Rotterdam als gevolg van de protectionistische
maatregelen onzer nabuurstaten niet kunnen be
machtigen. Zoo lijden zij althans geen schade, al
heeft het nationale havenverkeer er uitteraard wel
de nadeelige gevolgen van te ondervinden.
*,*
Het uitgaande verkeer van Europa naar
OostJndiëheeft zich de laatste jaren weder zoo gunstig
kunnen ontwikkelen, dat de cijfers van vóór den
oorlog reeds worden overtroffen. Dientengevolge
kon de Stoomvaart-Maatschappij Nederland" dan
ook een tweeden snelvaaftdienst van Holland naar
Indiëinstellen, waardoor thans naast den
14daagschen maildienst ook een 14-daagsche snel
vrachtdienst van Amsterdam uit kan worden onder
houden. Daarnevens worden dan nog verschillende
vrachtschepen uitgezonden, die in buiteulandsche
havens lading innemen.
Het is begrijpelijk, dat de scheepvaartonder
nemingen in dezen tijd, waarin zoo veel wordt ge
daan om het verkeer te bespoedigen en afstanden
zoo snel mogelijk te overbruggen, zich er ook op
toeleggen om de reis van het moederland naar de
koloniën en v.v. in den kortst mogelijken tijd te
doen volbrengen. Zoo heeft de Stoomvaart-Maat
schappij Nederland" een snelverbinding met Genua
CORN VAN DER ÓLUV5
DEN MAAG
en de Rotterdamsche Lloyd een dito met Marseille
tot stand kunnen brengen. Aldus kunnen passagiers
en mail uit Jndiëthans b.v. in circa 22 uur met de
Rotterdamsche Lloyd Rapide" van Marseille naar
Nederland worden vervoerd. Ook langs dezen weg
wordt de verbinding met de koloniën dus steeds
sneller.
Zoowel de Stoomvaart-Maatschappij Nederland"
als de Rotterdamsche Lloyd hebben de laatste jaren
groote uitbreiding aan haar vloten gegeven door
aanbouw van mailbooten, die aan alle eischen van
modern comfort voldoen. De Nederland" bracht
het vorige jaar nog pas het groote motorschip
P. C. Hooft" in de vaart en thans bevindt zich
weder een ander motorschip, de Christiaan
Huygens", metende 16.000 ton bruto en met een draag
vermogen van ongeveer 10.100 ton, in aanbouw.
De Rotterdamsche Lloyd zal dit jaar vermoedelijk
eveneens een groot motorschip, de Sibajak", aan
haar vloot toevoegen, terwijl deze maatschappij
tevens vier motorvrachtschepen, ter grootte van
6500 ton bruto en met een draagvermogen van
9500 ton'elk, in aanbouw heeft. Deze laatste schepen
zijn bestemd voor den snelvrachtdienst
HamburgBremen-Rotterdarn-Nederlandsch Indiëen v.v.
Beide maatschappijen hebben ook een groot be
lang bij de Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart
Maatschappij, die in 1920 is opgericht door een
aantal on/.er voornaamste scheepvaartondernemin
gen voor het onderhouden der Holland-Oost-Azië,
Holland-Britsch-Indië, Holland-Australiëen Hol
land-Afrika lijnen. Het uitgegeven kapitaal dezer
maatschappij werd aanvankelijk bepaald op
/ 100.000.000.?, waarvan a2j pCt. bij de deel
nemende vennootschappen a deposito werd ge
plaatst. De Vereenigde Nederlandsche Scheepvaart
Maatschappij heeft het in het afgeloopen jaar
wetischelijk geacht 25 pCt. op haar kapitaal aan
aandeelhouders terug te betalen, waardoor liet
deposito werd verminderd tot 27^ pCt. der deel
name. In de V. N. S. heeft de Stoom vaart-Maat
schappij Nederland" deelgenomen voor / 18 mil
lioen, de Rotterdamsche Lloyd en de
HollandAmerika Lijn elk voor / 15 millioen, de Kon. Ned.
Stoomboot Maatschappij en de Kon. West-Indische
Mail.tezamen voor /16millioen, de Java-China - Japan
Lijn, Van Nievelt Goudriaan en de Stoomvaart-Maat
schappij De Maas" elk voor / ld millioen en de
Koninklijke l'aketvaart-Maatschappij voor ? 6 mil
lioen. De V. N. S. heeft in het afgeloopen jaar be
vredigend gewerkt. Zij verdiende haar afschrijvingen
ruimschoots en vond het zelfs gewenscht haar vloot
met 5 schepen uit te breiden, waarvan zij 3 overnam
van de Stoomvaart-Maatschappij Nederland".
De vloot der Stoomvaart-Maatschappij Neder
land", die ook diensten op Britsch-Indië, voor het
suikervervoer van Java, en op New York onder
houdt, bestaat thans uit 9 mailschepen ter ge
zamenlijke grootte van circa 80.000 ton bruto en
37 vrachtschepen, tezamen groot 255.000 ton
bruto met een draagvermogen van 370.000 ton.
De boekwaarde bedraagt circa / 125 per ton draag
vermogen, doch de reserves der maatschappij, met
inbegrip van het assurantiefonds circa / 47 millioen
beloopende bij een kapitaal van ? 25 millioen,
stellen haar in staat de boekwaarde na aftrek dier
fondsen terug te brengen tot circa / 23.50 per ton.
Nog gunstiger is de verhouding bij den Rotter
damschen Lloyd. Immers staat de vloot met een
draagvermogen van 335.000 ton bij deze te boek
voor beneden / 100 per ton draagvermogen, ter
wijl de reserves inclusief het assurantiefonds bijna
/ 38 millioen bedragen en daarmede de boekwaarde
der vloot niet onbelangrijk overtreffen.
Het dividend op aandeelen Stoomvaart-Maat
schappij Nederland", dat in 1925 van 8 pCt. op
9 pCt. werd gebracht, is thans verder verhoogd
tot 10 pCt. Bij den Rotterdamschen Lloyd bedroeg
het voor de vier laatstverloopen boekjaren achter
eenvolgens: 3 pCt., 5 pCt,, 7£ pCt. en 8J pCt, Er
valt dus een geleidelijke verbetering waar te
nemen, welke behalve aan de toeneming van het
verkeer ook moet worden toegeschreven aan de
uiterst voorzichtige financieele gedragslijn, die
onze scheepvaartmaatschappijen steeds gevolgd
hebben, waarbij steeds een aanzienlijk deel der
winsten voor afschrijvingen en toevoeging aan de
reserves in het bedrijf werd gehouden.
Beurs-Spiegel
Donderdag, 2 Juni
T~\ E locale geldmarkt vertoonde na het aan
vankelijke aantrekken der geldkoersen in
hetbegin der hier besproken weekperiode voor de
prolongatieafdeeling teekenen van verruiming; de
noteering, die 4 J pCt. had bereikt liep terug tot
3f pCt. (Heden 4J). Op de discontomarkt bleef de
noteering in de nabijheid van het officieele
bankdisconto; voor papier met twee handteekeningen,
dat slechts bankabel wordt door toevoeging van
des koopers handteekening, moest 39/i8 3f pCt.
worden toegestaan.
De jongste weekstaat van de Nederlandsche
Bank toont in overeenstemming met
bovenuiteengezette positie van de geldmarkt een aanzienlijke
stijging van de post: binnenlandsche wissels" met
circa ? 25.000.000, terwijl beleeningen en voor
schotten" met ruim / 6.500.000 terugliepen. Blijk
baar heeft men o.a. te doen met omzetting van
voorschotten in rekening-courant in
wisseldisconto voor credietbehoeften die langer aanhielden dan
aanvankelijk werd verwacht.
In de afgeloopen week heeft geen verdere ver
mindering van de buitenlandsche wissels" eu
diverse rekeningen" plaats gehad, zoodat blijk
baar niet op de valuta-markt behoefde te worden
geïntervenieerd. Wel had blijkens de jongste
bankstaat de Nederlandsche Bank nog ? 7.500.000 goud
moeten afstaan, hetgeen echter kort na het samen
stellen der voorlaatste weekbalans geschiedde.
De dollar-noteering bleef ongeveer ? 2.49|. In
de overige valuta's slechts geringe wijzigingen.
* *
*
Ook te Londen had de verstijving van de
geldkoersen verderen voortgang. Mede onder invloed
van goudafvloeiingen uit den voorraad van de
Bank of England werd de verhouding tusschen
vraag en aanbod op de geldmarkt minder gunstig.
Daggeld kon vrij hooge prijzen bedingen, terwijl
ook disconto aanmerkelijk opliep; de noteering
stelde zich geleidelijk op 411/32?4|pCt. De ver
wachting, die het bestuur van de Bank of England
bij de jongste discontoverlaging tot 4 J pCt. koester
de, n.l. dat binnen korten tijd de marktrente zich
bij de nieuwe bank-rate" zou hebben aangepast,
schijnt thans bewaarheid te worden.
Tenslotte hield ook te Berlijn de vaste tendenz
op de geldmarkt aan. Reportgeld bleef circa
7J?8i| pCt. genoteerd. Particulier disconto werd
echter verhoogd, en voor alle termijnen gebracht op
5 pCt., derhalve gelijk aan het bankdisconto.
Konden wij de vorige week wijzen op de onrust
ter Berlijnschen beurze, veroorzaakt door de on
zekerheid omtrent de toekomst der Reportfrage";
thans kunnen wij constateeren dat deze onzeker
heid niet nagelaten heeft een uitgesproken baisse
invloed uit te oefenen. Op het huidige tijdstip nog
is alle aandacht geconcentreerd op de geldmarkt,
en de door de Rijksbank opgelegde voorschriften.
Gisteren wederom een paniekstemming, die aan.
herhaling van 13 Mei deed denken.
* * *
De Parijsche aandeelenmarkt kenmerkte zich
door onregelmatig verloop. Hier en daar trad op
dekkingsaankoopen een herstel in. De stemming
voor obligatién was veel beter. Fransche rentes
monteerden. Op de nieuwe O pCt.
consolidatieleening werd in totaal voor ruim frs. 18 milliard
ingeteekend.
Dat de animo voor Fransche vaste rentegevende
waarden in de laatste maanden zeer verbeterd is,
spreekt o.a. uit het feit dat de emissies ten
lastevan Fransche vennootschappen (behalve spoor
weg-ondernemingen), die in het tweede halfjaar
1926 gemiddeld 67J millioen francs per maand
beliepen, in Januari tot April 1927 tot gemiddeld
130| millioen francs per maand waren gestegen;.
zulks ondanks de mindere bedrijvigheid in de in
dustrie en de uit dien hoofde gedaalde kapitaal
behoefte. De Fransche regeering zet een deel
deideviezenvoorraden in goud om, naar men aan
neemt in verband niet aanstaande stabilisatie.
C. K.
TABA SIGAREN
~ «?ZIJN TOCH DE BESTE ** ~~