No. 2610 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 11 JUNI 1927 De Vliegende Amerikaan Moderne Jeugd Na-Oorlogsche Bespiegelingen van een VoorQorlogschen Man door H. G. CANNEGIETER III. Emancipatie van Jong en Oud r\ E emancipatie is modern, doch niet uitsluitend na-oorlogsch. De cultuurgeschiedenis immers is emancipatiegeschiedenis. De oorlog heeft slechts het tempo versneld. De groote revolutie van onzen tijd is voorbereid door drieërlei zelfbevrijding. De emancipatie van de vrouw en die van de arbeidersklasse werd aan gevuld door de emancipatie van het kind. Met de vierde emancipatie, welke op deze trits is gevolgd, zijn zij alle toepassingen van het groote universeele beginsel, dat den modernen tijd kenmerkt: de autonomie der persoonlijkheid. Dat de individueele persoonlijkheid van lederen mensch het recht neen: de plicht heeft zich volkomen naar eigen aanleg en eisch te ontplooien, en hierdoor datgene te verwezenlijken, wat als haar bizondere rijkdom door niets anders in het tmiverseele verband te vervangen is; dat hiermee samenhangt ook het recht neen: de plicht tot zelfbestemming, het volgen van een eigenaardige, uit aanleg en karakter voortvloeiende roeping, dit heeft het thans levend geslacht in al zijn ge ledingen eens en vooral ingezien. De mensch als getal, als n van de velen, als model en monster zonder waarde, beteekent niets. Slechts als oor spronkelijke schepping heeft hij recht van bestaan. Zoo bevrijden zich de rassen, de klassen, maar ook de sexe en de leeftijd, die tevoren slechts bij de gratie van anderen leefden. De kleurling, de ar beider, maar ook de vrouw en het kind hebben hun ziel ontdekt en strijden voor haar bevrijding. Ook het kind. Voor den eerzamen huisvader is de gedachte, dat het kind een zelfstandige ziel zou hebben onverdraaglijker nog dan dat zijn vrouw meer zou zijn dan louter zijn echtgenoote. En tóch moet de eerzame huisvader er aan gelooven. Als de vlinder eenmaal uit de pop is gekropen, krijgen geen tooverformules of bijbelteksten hem er weer in. De verstandige huisvader, die rekening houdt niet de eischen des tijds, geeft derhalve toe aan den tijdgeest. Hij krijgt hierbij hulp van den verstandigen paedagoog. School en gezin wedijveren in welwillende houding jegens het zich emancipeerende kind. Echter kan de verstandigste zich op het wezen der dingen verkijken. Want vrij algemeen heerscht de waan, of emancipatie beteekent: het zich ver plaatsen in de positie van den voormaligen onder drukker. De neger meent zich te einancipeeren door den hoogen hoed van den blanke zich op de slapen te drukken. Daarmee is hij geen geëmancipeerde neger geworden, doch de carieatuur van den blanke. De arbeider neemt de allures aan van den burger man. Daarmee is hij geen geëmancipeerd arbeider geworden, doch de caricatuur van den burgerman. De slavernij is hiermede eerst volkomen geworden. Zoo is het een waan, dat het geëmancipeerde kind een volwassene in miniatuur-formaat moet zijn. De schooljongen in smoking is een even onooglijke caricatuur als de schooljongen met degen eri staart pruik, over wien Housse.au zich ontfermde. Zelfbevrijding is voor den neger: neger te worden in onbegrensden zin, alle mogelijkheden en idealen van zijn ras te verwezenlijken. Voor den arbeider: een nieuw type mensch te scheppen, dat als tegen voeter van den bourgeois een oorspronkelijke cultuur in zich belichaamt. De noodzakelijke fout, waarmee ook de vrouwen emancipatie begon, herhaalt zich thans bij het kind. Nooit heeft de vrouw den man onteerender bewijs van slaafschheid gegeven, dan toen zij in kleeding, manieren, beroep en gedachten den man trachtte na te bootsen. Eerst het volledige vrouwzijn schonk haar de vrijheid. Gezinnen en scholen, die het kind als volwassene behandelen, vergrijpen zich aan "het kind. Het beginsel van de emancipatie der jeugd staat nog steeds juist omschreven in de versregels van Heye: ,,Kindren moeten kindren zijn, ,.Zullen ze eenmaal menschen wezen". Het cenige, wat opvoeders hebben te doen, is het kinderlijke in zijn verschillende ontwikkelingsstadiën te erkennen en dit kinderlijke zich vrij te laten ontplooien. Maar dit eenige is buitengemeen moeilijk. De moderne theoretische kinderkennis moge een onschatbaar hulpmiddel zijn, hoofdzaak blijft ook hier de praktische intuïtie. Leiding is noodig, al is het drillen, bevelen en straffen van de baan. En voor de leiding bij dit ontwikkelingsproces ontbreekt het den meesten ouders en leeraren aan inzicht, beleid en geduld. Hun gênante onmacht prikkelt hen en in hun kregelheid raken ze de kluts kwijt. Het gaat hen als de planters en fabrikanten, die niet weten, hoe aan te moeten met het zich emancipeerende volk en in hun zenuwachtigheid onrust en onlust verwekken. Het gaat hen. als de regeerende klasse tegenover een nieuw opgekornengroep, die haar rechten eischt : als vreemde hecrschevs tegenover mondig geworden koloniën: als een baloorig echtgenoot jegens zijn zelfstandig geworden vrouw. Inplaats van het moeizame werk van begrijpen en meewerken gooien ze liever uit gemakzucht den boel in het honderd. in het conflict tusschen ouders en kinderen doet zich een invloed gelden, die sterker is dan de .slachtoffers vermoeden. De moderne psychologie; heeft den nadruk gelegd op den naijver tusschen de generaties. Kinderen hebben de toekomst en zijn zich dit. zij het slechts half, bewust. Zij spreken hun onder drukkers nader, als zij volwassen zijn. Dan komt de afrekening. Maar de volwassenen hebben hun tijd gehad. Elke dag rooft hun meer van hun macht. Elke centimeter, elk ons, dat hun. kind groeit, gaat ten hunnen koste; kinderen zijn de verdringers van hun invloed en kans. En daar juist op den middel baren leeftijd de gedachte aan het naderend einde en aan verzuimde gelegenheden tot onmatige krachtsinspanning aanspoort, kan de levende barricade, het kind, den vergeefs om verloren glorie worstelende tot dolwordens prikkelen. 1/art d'être père is zooveel moeilijker dan Tart d'être grandpère. De grootvader heeft afstand gedaan en berust. Heden ten dage verscherpt zich die jaloezie. Het kind van tegenwoordig bezit voorrechten, welke de volwassene in zijn jeugd heeft gemist. Vaak kost het zelfoverwinning, vroolijk en gul aan anderen te gunnen, wat men zelf heeft ontbeerd. Maar daarbij heeft ook de algemeene emancipatie. zucht zich meester gemaakt van de ouders. Ook de vader gevoelt zich meer dan uitsluitend vader, gelijk de echtgenoot zich meer dan uitsluitend echtgenoot gevoelt. Men is heden ten dage niet meer louter moeder of vrouw, men is allereerst: mensch. Men wil zijn persoonlijkheid handhaven. Men wil zijn eigen oorspronkelijkheid uitleven. En zoo kom ik op het moderne gezin. ONS MAGAZIJN TE AMSTERDAM IS IN JUNI, JULI EN AUGUSTUS NA l UUR ZATERDAGS GESLOTEN XHDER & ZOMEN