rocne Dekblad voor Nederland Hotel HAMDORFF LAREN ZELFDE DIRECTIE ALS RESTAURANT?TRIANON" AMSTERDAM ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteuren. H. BRUGMANS EN TOP VAN RH1JN-NAEFF Secretaris der Redactie i C. F. VAN DAM Uita.i N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER KEIZERSGRACHT 333 AMSTERDAM Mt.ui.imc»* TOE AND HEEL OPGERICHT IN 1877 No. 2611 ZATERDAG 18 JUNI 1927 Uitdagend Optreden van Sovjet-Rusland OORDAANSLAGEN, die om politieke rede nen worden ondernomen, geven dikwijls aan leiding tot, of dienen als voorwendsel voor de meest krasse maatregelen tegen de partij, van wie liet complot uitging of die er althans verantwoordelijk. voor wordt gesteld. Reeds vóór 1878 had Bismarck pogingen aange wend om de groeiende sociaaldemocratie, die hom gevaarlijk toescheen voor de toekomst van het Duitsche Rijk, buiten de gemeene wet te stellen. Tot dusverre had hij daarvoor in den Rijksdag echter geene meerderheid kunnen vinden. Toen in Mei van het genoemde jaar een jong arbeider, die vroeger tot de sociaaldemocratische partij had behoord, een aanslag deed op het leven van Keizer Wilhelm I, scheen de gelegenheid hem gunstig om 7,ijn uitzonderingswetten in te dienen. Deze werden verworpen; eerst een tweede aanslag, drie weken na den eersten, wederom bedreven door iemand, die met eenigen schijn van recht tot de volgelingen der sociaaldemocratie kon worden gerekend, wond de gemoederen zoozeer op, dat Bismarck tot de ontbinding van den Rijksdag adviseerde en de ver kiezingen hem een meerderheid verschaften voor de wetten, die de sociaaldemocratie moesten wurgen. Toen in Juni 1914 de Oostenrijksche troonop volger, aartshertog Frans Ferdinand, en zijne ge malin bij een bezoek aan Serajevo werden vermoord, was die aanslag het werk van jonge Bosniërs, fana tieke aanhangers van de Groot-Servische beweging, die door deze misdaad een dienst meenden te be wijzen aan de Servische zaak. Terstond vatte de Oostenrijksche minister van buitenlandsche zaken, Berchtold, het plan op deze gruweldaad tot een aanleiding voor de afrekening met Serviëte maken". Hij zette door, dat het bekende ultimatum werd ingediend, waaruit de wereldoorlog voortkwam. Ook de jongste aanslag op het leven van den gezant der Sovjet-republiek te Warschau, op Wojkof, is noodlottig geworden voor de geestverwanten van hem, die het misdrijf pleegde. Naar het schijnt heeft Kowerda, de jonge Kus, die het moordwapen tegen Wojkof richtte, wraak willen nemen voor hetgeen zijn vader was aange daan, die tot de leiders van het verzet tegen de dicta tuur van de bolsjeviki behoort. Of deze particuliere reden alleen hem tot zijne gewelddaad heeft be wogen, dan wel of hij een werktuig was van een complot, door uitgeweken Russen tegen buiten landsche vertegenwoordigers van de Sovjet-repu bliek gesmeed, valt thans nog niet uit te maken, De regeering te Moskou heeft echter onmiddellijk verkondigd, dat hij niet op zich zelf heeft gehan deld, maar in samenwerking met of op last van anderen. De moord op Wojkof werd gepleegd op een oogenblik, toen de Sovjet-regeering zocht naar een aan leiding, om terug te kunnen vallen in hare vroegere terroristische maatregelen en aldus aan hare vijan den, in en buiten Rusland, te toonen dat zij nog de oude was en zich geen schrik Hot aanjagen, maarzelf schrik en ontzetting te weeg kon brengen. Kort te voren toch was de breuk met Engeland geschied en had Moskou de leus aangeheven, dat, Engeland oorlog zocht met Rusland en de heele wereld daaraan wilde doen deelnemen. Vermoede lijk werd dit misbaar hoofdzakelijk gemaakt om redenen van binnenlandsche politiek, om, tegenover de bedreiging, die men van het buitenland veinsde te moeten vreezen, de noodzakelijkheid te betoogen van de handhaving der bolsjewieksche dictatuur en van een onverbiddelijk optreden tegen allen, die haar belaagden. Misschien zou, ook al ware er niets tegen Wojkof geschied, toch reeds besloten zijn tot een hernieuwing van de terreur; misschien is de op hem gepleegde moord alleen achteraf ge bruikt als rechtvaardiging" van een maatregel, die ook zonder dien moord zou zijn genomen. Deze maatregel dan was het uit den weg ruimen van een twintigtal politieke gevangenen, bijna allen leden van den vroegeren lUissischen adel of van de vroegere bourgeoisie. Zij zijn ter dood ge bracht zonder vorm van proces, door een admini stratieve" veroordeeling. In de ergste weken van liet schrikbewind tijdens de Fransche revolutie was de procedure voor het Tribunal révolutionnaire wel een schijnvertooning. maar men huldigde al t-hans nog den vorm van een rechterlijk vonnis: zelfs deze geringe moeite heeft men zich in Rusland niet meer willen geven. In de eerste jaren van de dictatuur der bolsje viki is het honderden of duizenden malen voor gekomen, dat tegenstanders op deze wijze uit den weg werden geruimd; dit geschiedde dan echter in stilte. Dat men nu ostentatief kennis heeft gegeven van de terechtstelling, moet als oen uitdaging wor den beschouwd van de openbare meening buiten Rusland: wie doet ons wat? Een wanhoopspolitiek, geheel in strijd met de evolutie van de Sovjet republiek in de laatste jaren; do politiek van den vertwijfelde, die ,,va banque !" speelt. Onder de slachtoffers van deze nieuwe terreur zijn er, die geweten hebben dat zij hun leven waag den, toen zij naar Rusland kwamen om den tegenwoordigen machthebbers den voet dwars te zetten. Er zijn er ook verscheidenen bij, wier schuld be staat in het verstrekken van mededeelingen over militaire aangelegenheden aan Engeland: in hen heeft men de handlangers van het gehate Knguland willen straffen en door liet vermelden van do daad, waarvoor zij moesten boeten, tevens de ge grondheid willen aantoonon van de beschuldiging, dat Engeland oen oorlog tegon li usland aanstookt. Maar de meeste vergrijpen, die thans het leven heb ben gekost aan wie zich uraan schuldig maakten, dagteekonen reeds van geruimcn tijd geleden. Ook deze omstandigheid, dat men eerst thans, on wol zonder eeiiigen vorm van proces, hm aan don scherprechtor heeft overgeleverd, geeft recht tot het vermoeden, dat Sovjet-Rusland door hun executie een uitdaging heeft willen richten tot ,.de wereld *-an vijanden". De Poolsche regeeriug, op wier grondgebied de moord op Wojkof is gepleegd, hooft alles gedaan. waartoe do omstandigheden haar verplichtten; zij betuigde haar leedwezen en haar verontwaardiging over het misdrijf; zij wees echter allo verantwoorde lijkheid daarvoor af, ook omdat do Russische ge zant do persoonlijke bewaking, die hem was aan geboden, van do hand had gewezen. Daarmede verklaarde do Sovjet-regecriiig' zich niet voldaan. In de laatste nota. die zij naar aan leiding van don moord tot do Poolsche regeering heeft gericht, verweet zij dozo hare lankmoedigheid jegens de organisaties, die, in Polen een stelsel matige actio voeren togen de Hovjet-Unie on stoldo haar deze oischen: lo. dat zij oen nauwkeurig gerechtelijk onder zoek zou instellen naar de schuldigen en mede plichtigen aan den aanslag on dat dezen do verdiende straf niet zouden ontgaan; 2e. dat zij aan vertegenwoordigers dor Sovjei regeering do gelegenheid zou geven om doel te nemen aan dit onderzoek: '.3e. dat zij onmiddellijk zou overgaan tot krach tige maatregelen oni een einde te maken aan do INHOUD-. 21 23. 24. Prof. Dr. O. W. Kernkamp, Uitdagend Op treden van Sovjet-Rusland. Dr. B. Raptschinsky, Amerika en Rusland. Prof. Dr. H. Brugmans, De komst der Marranen te Amsterdam, joh.Braakeosiek, De lersche ver kiezingen. H. J M. Walenkamp, Moderne bouwmeesters Mr. M. F. Hennus, Veilingen. H. O. Cannegleter, Moderne Jeugd L. J. Jordaan, Intern, huldigingsnaijver. en 7. Dr. Ed. Wiener, Met de Slamai op reis, met ieekeningen door Karel van Seben. Annie Salomons, Bijkomstigheden. A. Plasschaert, Schilderkunst Dr. Jac. P. Thijssc, Een hoofdfiguur. Alle Smeding, Herman de Man. Red. Elis. M. Rogge. Voor Vrouwen. Dr. Joh. Tielrooy, Nieuwe Fransche Boeken. Constant van Wessem Futuristische Pantomimes Wybo Meyer. Twee aanplakbiljetten. Paul Sabel, De Koloniale Bank C. K. Beurs spiegel. C. K.-, Leening of Belasting. Melis Stoke, Tijdgeest, Marine en Leger Rijm-Kronyck J. Voskuil, Toegepaste Kunst. Radio Rubriek: J. J. Frederiks, De korte Golf D. A. M, Binnendijk. Jerome K. Jerome f Joh. L., Mijn Film. Barbarossa, Uit den Gemeenteraad met teeken. door B. van Vlijmen. A. Tsjechow, De zwarte Monnik, met teeken, d. George van Raemdonck. Uit het Kladschrift van Jantje. Cel 2, Telefoon Charivaria. Omslag: Spelproblemen. Bijvoegsel: Joh. Braakenslek, De Wanlioopspolitiek van Rusland, werk/aamheid van do boven bedoelde organisaties. Van dozo oischen klonk do tweede verontrustend : hij herinnerde aan don eisch, dien Oostenrijk aan Serviëhad gestold na den moord te Serajevo: een var) de weinige punten uit het Oostenrijksche ulti matum, waartegen do Servische regeoring bezwaar oppei'de, zoodat Oostenrijk daardoor gelegenheid kreeg den oorlog te verklaren. ()[> dit oogeiiblik is liet antwoord van de Poolsche rogcering nog niet bekend. De Poolsche minis ter van buitenlandsche zaken, /aioski, die in deze Week te Genève vertoeft, voor de vergadering van den Volkenboiidsraad, hooft aan de pers echter medegedeeld, dat de eerste eisch feitelijk reeds is vervuld; dat volgens het in Polen heersehende recht hij die schade hooft geleden door oen mis drijf, persoonlijk dool mag nemen aan het onder zoek on nok getuigen kan aanwijzen, zoodat ia het gegeven geval ook een vertegenwoordiger van de Sovjet-regeering van dit recht gebruik kan maken; eindelijk dat tegen organisaties in Polen, die tegen Sovjet-Rusland gericht zijn, mot kracht zal worden opgetreden, indien do aanwezigheid van zulke orga nisaties kan woi'deri aangetoond. Indien het antwoord van Polen in overeenstem ming is mot deze medodeeling van /aioski, zal do Sovjet-rcgccring zich voldaan kitiuii'ii toonon: of zij dit werkelijk ook doen ~<il. dient echter nog (e worden afgewacht. KERNKAMP