DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 25 JUNI 1927 No. 2612 Woikof eo Consorten door Dr. L. H. GRONDIJS ; 'i.'' 1TÉ&ÏSIÏDE' de keizerlijke familie te bescher, men tegen de verrassingen van een straatOproer, had het Voorloopig Bewind haar op den I4en Augustus 1917 uit de residentie te Tsarskoje Selo, in gezelschap eener kleine groep getrouwen, ' DWar de Siberische stad Tobolsk doen vervoeren. Bfft hier ruim, acht maanden in betrekkelijke veilighjyjd.'^ hebben doorgebracht, stemden de keizer en de keizerin erin toe, om onder geleide van een zekeren Jacovlef, naar Rusland te vertrekken. Deze Jacovlef had in de eerste weken der revolutie een zekere rol gespeeld, doch was nooit bij de maximalistische partij aangesloten geweest. Hij tond waarschijnlijk in dienst van een Duitsche missie, handelde in opdracht van den Duitschen gezant te Moskou, en had het voornemen, de vorstelijke, personen over Moskou naar Duitschland. te voeren» Daarbij schijnt hij opgetreden te zijn, in overeenstemming met de Moskou'sche Volkscommissarissen, die onder den ban stonden Van den Duitschen generalen staf. Hij had echter buiten de gewestelijke sovjetautoriteiten gerekend. De tïein is door de roode gardes te Jekaterinburg aangehouden. De keizer en de keizerin zijn onder zwaar geleide ondergebracht in het huis-Ipatief, waarin zij een tiental weken later den dood ge vonden hebben. ?? Hen getuigenis van den geneesheer Sokowitsj, die kommissaris van hygiëne was in de Oeralprovincie, leert ons, wie de verantwoordelijkheid dragen voor deze arrestatie. De sovjetleden, die haar bevolen hadden, waren: Bjeloborodof, Golostsjokjen, Toentoel, Safarof en Woikof. De laatste, een kameraad van Lenien, dien hij in den vermaarden geplombeerden wagon naar Rusland begeleid heeft, is later, waarschijnlijk ter belooning voqr de uitroeiing der keizerlijke familie, tot gezant te" Warschau benoemd, en twee weken geleden ' jEToOTeé? jongen Russischen student doodgeschoten. jjWelke sch%ldi of,welke aansprakelijkheid is door ezen aaöslag gezoend?Welke bloedwraak beeigt nóg: altijd Woikof's sovjetmakkers? Dit illen wij; trachten, kortelijk uiteen te zetten. ?j Den 20ei Mei, drie weken na het vertrek der teuders, verlieten- de Tsarewitsj, de vier jonge .(Groothertbginnen en het gevolg, de stad Tobolsk, 'teneinde zich bij. het echtpaar aan te sluiten. De jbewaking.Vaa hefc gezin werd toevertrouwd aan jleen dertigtal verwoede revolutionairen, allen ijarbeiders van de fabriek van Syssert in den Oeral, 'onder n zekeren Avdiëf, een groven ploert en dronkelap. . ,Het schijnt wel, dat reeds in de maand Mei de gewestelijke sovjet, vooral op aandringen van den kommissaris voor oorlog, Golostsjokien, de terecht.stellhig der geheele keizerlijke familie en van het gevolg onder het oog gezien heeft. Naar ik van vertEquwenswaarde burgers der stad Jekaterinjburg, die tot de sociaal-revolutionaire partij befhoord hebben, en met de sovjetkommissarissen in aanraking waren, vernomen heb, zou de pro vinciale sovjet van den Oeral reeds in het einde der maand Mei eene verklaring hebben opgesteld, , en door alle leden (waaronder Woikof) hebben doen onderteekenen, waarin in beginsel de doodstraf over alle leden van het keizerlijke gezin .uitgesproken werd, doch de uitvoering ervan uit gesteld, totdat men er door de omstandigheden toe gedwongen zou zijn". Het schijnt wel, dat de .sovjetleden hun persoonlijke veiligheid hebben wil len verzekeren, door het bezit van een groep gijze laars. De toestand was namelijk niet algemeen gunstig voor de kommissarissen. De kozakken van Orenburg onder den ataman Doetof, die aan het oude bqwind gehecht waren, hadden herhaaldelijk ge dreigd, de revolutionaire comitee's over den kling te jagen. In alle Siberische steden hadden zich ge heime organisaties van witte gardes gevormd. In het begin der maand Juli veranderde de toe stand met n slag. De kommissaris voor oorlog, de gewezen leerling-dentist, Chaja Golostsjokien, was over den toestand gaan beraadslagen met zijn vriend Jacob Sverdlof, voorzitter van den Moskouschen sovjet. Een reeks telegrammen, die een half jaar later door den rechter van instructie Sokolof in het telegraafkantoor te Jekaterinburg in beslag genomen zijn, bewijzen, dat de moord der keizerlijke familie te Moskou tusschen Sverdlof en Golosts jokien is afgesproken. Begin Juli zond de laatste uit Moskou een telegram aan den sovjet waarvan hij deel uitmaakte; de tekst van dit telegram is niét teruggevonden. Doch eenige dagen later zond Bjeloborodof, voorzitter van dien sovjet, als ant woord, de mededeeling, dat Avdiëf en zijn roode gardes door den photograaf en Tsjekist Jacob Joerovsky en tien Tsjekisten van minderen rang (waaronder vijf Magyaren, en waarschijnlijk nog vier andere gewezen vreemde krijgsgevangenen) vervangen waren. Van dit oogenblik had de ge westelijke sovjet het lot der keizerlijke familie in handen. Men weet, dat in den vroegen morgen van den 17 Juli, kort na middernacht, de keizer (die den zieken veertienjarigen troonopvolger in zijne armen droeg), de keizerin, de vier jonge meisjes, dokter Botkien, de kok, een mannelijke en een vrouwelijke dienstbode, door Joerovsky en een aantal Tsjekisten, zonder eenigen vorm van proces en zonder de minste waarschuwing, met revolverschoten en bajonetsteken, tegen een wand van een klein benedenvertrek, zijn omgebracht. Wel is deze moord volbracht op aanwijzing van den voorzitter van den Moskou'schen sovjet, maar alle leden van den Oeral-sovjet, waaronder Woikof, hebben er mede de verantwoordelijkheid voor te dragen. Het is diezelfde Woikof geweest, die den 17 Juli, bij middel van door hem onderteekende en bewaard gebleven orders, in de drogisterij der Russische Compagnie" te Jekaterinburg de 170 kilos zwavelzuur heeft doen requisitioneeren, die benevens minstens 700 kilo benzine, gediend heb ben, om de lijken te doen verdwijnen. Deze zijn in den loop van deiizelfden dag door Joerovsky en zijne Tsjekisten, in het bijzijn van Golostsjokien naar een naburig woud vervoerd, in stukken ge sneden, met zwavelzuur begoten en verbrand. Op den avond heeft Golostsjokien aan zijn vriend Sverdlof een cijfertelegram gezonden, waarin hij den dood der gansche familie aankondigde. Den 18 Juli verscheen te Moskou een officieel be richt, waarin de terechtstelling des keizers wegens zijne misdaden jegens het Russische volk" en de evacuatie der keizerlijke familie werd verspreid. In de stad Jekaterinburg was omtrent het lot der ongelukkigen niets uitgelekt. De gewestelijke sovjet ging voort, het huis-Ipatief door de Tsjeka te doen bewaken, alsof er niets geschied was. Den 20 Juli had een telegraphisch onderhoud plaats tusschen Sverdlof te Moskou en Golostsjokion te Jekaterinburg, welks inhoud op den papierband in het telegraafkantoor door den rechter van instructie is teruggevonden. Op een vraag van Golostsjokieri geeft Sverdlof toestemming om 's keizers dood en de wegvoering van zijn gezin te Jekaterinburg mede te deelen. Deze kondgave heeft plaats gehad op den avond van denzelfden dag, tijdens een openbare vergadering der sovjetcomitee's in den stadsschouwburg. Een toehoorder heeft mij daaromtrent het volgende relaas gedaan: Op het tooneel waren de leden van den provin cialen, den districts- en den plaatselijken sovjet, en van andere sovjetlichamen gezeten. Onder hen bevonden zich Bjeloborodof, Golostsjokien, Woikof en anderen. De zaal was voor geen gering deel ge vuld met beschaafd uitziende burgers, die ik taxeerde als in civiel gestoken officieren; verder soldaten en roode gardes. De eerste voordracht had tot onderwerp den militairen toestand. Ze werd met aandacht gevolgd; de meesten waren ervoor gekomen. Vervolgens verhief de kommissaris Golostsjokien zich. Tot de algemeene verbazing ving hij zijne rede met een inleiding aan ovor het geslacht Romanof. Hij ging daarop over op Nicolaas II, dien hij kenschetste als den bloedige". Hij haalde het ongeval op het Gadinkaplein te Moskou l) aan als de noodwendige en symbolische inleiding tot zijn bloeddorstig staatsbeheer. Hij weidde uit over de fusilades der Russische menigte voor het Winter paleis, in de maand Januari 1905. Een lange reeks van gestrenge strafmaatregelen, arrestatie's, deportatie's, verbanningen, terechtstellingen, trok in Aanbevolen Hotels: 7AKTWOORT /HOTEL D-ORANGE Z/AlMUVUUKi | HOTEL DR1EHUIZEN WTTK" W1JJV f BAD HOTEL { ZEE-DEPENDANCE harde, kleurige beelden voorbij de oogen van het ademloos, onrustig luisterende publiek. Golostsjo kien sprak met nadruk, met een geposeerde stem. Een onuitsprekelijke beklemming maakte zich van ons allen meester; waar wilde de man heen? Daarop ging hij met luide stem voort: Om al deze redenen heeft de sovjet van den Oeral den ex-tsaar ter dood veroordeeld, en hem he den nacht doen terechtstellen". En na een korte pauze: Zijn gezin is door den sovjet in de richting van Perm vervoerd". Niemand bewoog zich in de zaal, alle oogen waren strak op den spreker gevestigd. Toen schreeuwde Golostsjo kien de zaal in: Zij, die onze beslissing goed keuren, steken de handen op". Op hetzelfde oogenblik gingen alle lichten uit. Na een korte doodsche stilte, hoorde men het geschuifel van voeten, en in de diepe duisternis, de geruchten van een zich bewegende menigte. Toen, na weinige minuten, het licht weer ontstoken werd, was het theatergebouw voor drievierde leeg. Golostsjokien riep ons toe: Jelui ziet, hoeveel contrarevolutio nairen er onder ons zijn !" Na eenige sluitingswoorden van den voorzitter werd de vergadering opgeheven. Het bleek ons, dat zij alleen bijeengeroe pen was, teneinde de executie des tsaren aan hetvolk mede te deelen, en aan de officieren duidelijk te maken, dat veiligheid en leven van de keizerin en de kinderen afhing van hunne gedragingen". Den 25 Juli rukten de Tsjechen de stad binnen. De kommissarissen waren naar Rusland gevlucht. Vier der personen, die de verantwoordelijkheid dragen voor de wreede en onzinnige terechtstelling van een vrouw, vier meisjes tusschen 15 en 21 jaar en een zieken knaap van 14 jaar, zijn tot dusverre omgekomen. Jacob Sverdlof is een paar jaren ge leden tijdens een poging, om tegen de harde arbeiderspolitiek der sovjetregeering (o. a. verlies van het recht tot werkstaking) in opstand gekomen arbeiders tot rust te brengen, zwaar gewond (zijn werklieden hebben al zijn ribben stuk geslagen) en na drie dagen van schrikkelijk lijden overleden. Twee kommissarissen van minderen rang. zijn eveneens in Siberiëdoor opstandige boeren ge dood. Woikof, door de sovjetregeering naar War schau gezonden, en door het Poolsche gouverne ment als lid van het corps diplomatique aanvaard,2) is door den 19-jarigen student Kowerda neer geschoten. Zal hij de laatste zijn? 1) Op den kroningsdag van Nicolaas II had op het enorme Gadinkaplein te Moskou eene uitdeeling van geld en brooden onder de menigte plaats. Kr was een zoodanig gedrang, dat honderden gedood, en duizenden gewond zijn. 2) Ik weet, dat Tjitsjerien op zijn eerewoord ver zekerd had, dat Woikof niets met den moord der Keizerlijke jamilic had uitstaande gehad, maar niets belette de, Poolsche regeering, ja alles verplichtte haar, een persoonlijke enquête onder zaakkundigcn in te stellen. BATENBURG & FOLMER (G. W. FOLMER) DEN HAAG, HUYGENSPARK22 BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS MET SAFE-INRICHTING VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE INTERNATIONALE TRANSPORTEN