DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 JULI 1927 No. 2613 De Lichtbeelden-Vereeniging te Amsterdam door Dr. JOH. D. HINTZEN TDEEDS in 1898 had zich te Amsterdam gevormd een Lichtbeelden-Vereeniging", met het doel om een goede collectie lantaarnplaten bjjeen te brengen, die tegen een vastgestelden huurprijs zouden worden uitgeleend. Het oor spronkelijke plan ging uit van de besturen van Ons Huis, die geregeld platen noodig hadden voor hun lezingen en voordrachtsavonden voor oud en jong. Zoo droeg de Vereeniging aanvankelijk ook een uitgesproken sociaal karakter. Sedert 1910 is dat alles echter veranderd. Mejuffrouw de Gijselaar, die ook thans nog directrice is der Ver eeniging, nam de leiding op zich. De Koninklijke Goedkeuring werd verkregen, de Vereeniging werd als zelfstandig lichaam erkend; eigen lokaliteiten werden betrokken, waaraan een fotografisch atelier verbonden werd. Dit laatste was van zeer groot belang, vele mogelijkheden openden zich daarmee. Men kon nu eigen negatieven maken, waardoor men in het vervolg ook lichtbeelden op bestelling kon leveren. Tevens kon men voor de eigen collectie zooveel duplicaten maken als noodig was; aan de qualiteit van het lichtbeeld werd de grootste zorg besteed. "Zeer belangrijk is het echter, dat sedert dien ook werd begonnen met het aanleggen van een fotografisch archief voor Nederland. Bewust en systematisch kon dit pas in de laatste jaren gebeuren, toen ook het personeel was uitgebreid. Drie fotografen zijn nu in vasten dienst van de Vereeniging; Bij werken in de verschillende musea, soms in opdracht van de museum-directies, dan weer in opdracht van de directie der Vereeniging. Ook wordt er geregeld en systematisch gefotogra feerd buiten en in verschillende Nederlandsche ste den, zoowel gebouwen, als stadsgezichten en land schappen worden opgenomen. De bedoeling is, om zoodoende te vormen een centraal punt, waartoe ieder zich wenden kan, die een goede fotografie Zoekt van eenig kunstvoorwerp in Nederlandsche musea, van gebouwen, enz., enz. in Nederland. Het arbeidsveld der Vereeniging omvat dus twee te onderscheiden takken: I. Het beheeren, verzorgen en aanvullen van de lichtbeelden-collectie. II. Het vormen van een fotografisch archief. Van beide takken wil ik iets naders vertellen. Ten eerste wat de samenstelling der lichtbeeldencollectie betreft. Zij bestaat op het oogenblik uit ca. 30000 nummers, gecatalogiseerd in zes ver schillende catalogi, die weer in series zijn onder verdeeld. Br zijn nog vele lacunes; periodes, landen, tijdperken, enz., die geheel onvoldoende of in het geheel niet vertegenwoordigd zijn. Om zulk een collectie echter uit te bouwen naar aller behoefte is veel tijd noodig, veel geld en vele arbeidskrachten. De eerste afdeeling bevat de Aardrijkskunde en de Geologie. Bij de samenstelling der aardrijks kundige series is voor elk land gezocht naar het verband tusschen bodem en cultuur. De landen zijn verdeeld naar hun geografische landschappen, waarbjj een inleiding vooraf gaat, die een beeld geeft van de morphologie. Daar sluiten dan bij aan andere afdeelingen over bebouwing, ligging en ontwikkeling van steden en dorpen, de groote verkeerswegen, typeerende landschappen en stads beelden. Overal zijn veel kaarten aan toegevoegd, terwijl vooral gezocht is naar typeerende beelden. Algemeene geologie en morphologie zijn in aparte afdeelingen behandeld. Catalogus II bevat de afdeeling kunstgeschie denis. Men heeft hier steeds het algemeen historisch verband gezocht, en waar het de belangrijkste figuren geldt, wordt een overzicht Charles van Qinneken & Zoon, Zundert, N.Br. Het van ouds gunstig bekende adres voor: Dennen, ter bebossching (uitsluitend Inheemsch zaad) Exotische Dennen- en Sparrensoorten, Bosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis en franco. Tel Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: Wilhelmina,Zundert. gegeven van het geheele oeuvre, illustreerende de ontwikkeling van den meester. Toch is de keuze hier natuurlijk dikwijls sterk persoonlijk, waar toch vaak de aesthetische appreciatie van een kunste naar of van een kunstwerk den doorslag moet geven. Bovendien heeft hier bij de samenstelling der series soms nog een andere factor meegewerkt: men heeft wel in de eerste plaats gekozen schilde rijen en kunstvoorwerpen uit Nederlandsche Musea. Dit is echter alleen een factor van beteekenis, waar het de Nederlandsche schilderkunst betreft. Be halve schilderkunst, sculptuur en architectuur, zijn ook enkele kunstnijverheidstakken vertegen woordigd, als meubels, glas en aardewerk, kant, enz. Cat. III en IV bevatten Natuurlijke Historie, Sterrenkunde, Geneeskunde en Hygiëne. Waar zij echter niet voldoende zijn bijgehouden op het oogenblik, wil ik daar niet verder over uitweiden. Dan volgen in cat. V Land- en tuinbouw en veeteelt. Deze series worden samengesteld in samenwerking met de Directie van Landbouw; op aanwijzing van de landbouwconsulenten wordt gefotografeerd, wat deze belangrijk oordeelen voor het landbouwonderwijs. Vooral bij deze afdeeling komt het herhaaldelijk voor, dat zij ook m het buitenland wordt gebruikt, o.a. ter voor bereiding van excursies van buitenlanders in Nederland. De laatste catalogus, afd. VI bevat de Verhalen voor Oud en Jong". Langen tijd was dit de belangrijkste groep, en nog altijd worden misschien juist deze series het meest aangevraagd. Zij trekken door het heele land, naar de afdeelingen van Ons Huis en andere maatschappelijke instellingen; maar ook vele particulieren gebruiken ze bij kinderfeesten, enz. Zoo mogelijk wordt ieder jaar een nieuw verhaal geïllustreerd. Er zijn er bij waarvan de illustraties uit boeken zijn overgenomen. Maar vaak wordt ook een illustrator uitgenoodigd om een goed verhaal te illustreeren, de origineele teekeningen blijven dan het eigendom van de Vereeniging. Tenslotte dan het tweede arbeidsveld van de Lichtbeelden-Vereeniging, n.l. het vormen van een fotografisch archief. * ,* Zij wil hier werken in de richting van gelijk soortige buitenlandsche instellingen. In Frankrijk heeft men de Archives photographiques d'Art et d'Histoire", na den oorlog georganiseerd van staatswege, om de vele negatieven tijdens den oorlog gemaakt die van groot belang waren voor kunst en geschiedenis goed te bewaren en te beheeren, samen met de reeds bestaande foto's der Monuments Historiques. Bovendien hebben an deren hun negatieven afgestaan; fotografen als Martin Sabon, Mieusement en ook particulieren hebben op deze wijze hun medewerking verleend. Sedert 1922 werken nu deze Archives als zelf standig lichaam onder patronaat van het Mi nisterie van Schoone kunsten. Haar fotografen werken intusschen om de bestaande collectie negatieven te completeeren. Zoo werd er van staatswege gevormd een centraal fotografisch archief voor Frankrijk, waartoe iedereen zich wenden"kan,~die foto's zoekt van Fransche ge bouwen enz., of van kunstvoorwerpen uit Fransche musea. Op dezelfde wijze is in Oostenrijk de Lichtbildstelle" werkzaam; ook Duitschland heeft zijn centraal bureau te Berlijn. Bovendien zijn er in Duitschland twee groote firma's, Bruckmann en Hanfstaengl, die in dit opzicht veel hebben gedaan, zooals in ItaliëAnderson en Alinari een groote collectie negatieven bijeengebracht hebben. In Duitschland hebben Hanfstaengl en Bruckmann zich bepaald tot het werken in de musea en zoo heeft de Duitsche Lichtbildstelle" daarentegen zich in de eerste plaats bemoeid met de monu menten l). In Engeland is geen centraal punt, ook Belgiëkent zoo'n instelling niet, waarvan men vooral in Belgiëde groote bezwaren ondervindt. "^Waar er in Nederland niets van dien aard be staat, daar immers de opnamen van het Rijks bureau voor Monumentenzorg voor het publiek moeilijk toegankelijk zijn, is de LichtbeeldenVereeniging in beide richtingen werkzaam. Ieder voorjaar werkt zij systematisch in een Hollandsche stad. Zoo kan men bij haar reeds vele opnamen CBOSSLEy THE quALixy CAB IMPORTEUR AJSTIKKELJR ALKMAAR vinden van Amsterdam, Haarlem, Delft, Dordrecht, Utrecht, Kampen, welk werk geregeld wordt voortgezet. En tegelijkertijd werkt zij in de Musea. Het meeste heeft zij tot nu toe gedaan voor het Rijksmuseum en voor het museum Boymans te Rotterdam. Maar ook in het Mauritshuis, in het Frans Halsmuseum, in het Centraal Museum te Utrecht en in de Lakenhal heeft zij opnamen gemaakt. Ook op verschillende tentoonstellingen heeft zij gewerkt. En zoo-doende heeft zij reeds een zeer belangrijke collectie negatieven bijeengebracht, belangrijk voor allen, die in Nederland en in de Nederlandsche kunst belangstellen. Zij hoopt dan ook, dat de Nederlandsche regeering haar bij dit streven op den duur zal steunen en dat zij daarbij haar volle medewerking zal verleenen. 1) De Lichtbeelden-Vereeniging is reeds met al deze instellingen in geregeld contact, en wil gaarne naar bemiddeling verleenen, als voor studiedoeleinden buitenlandsche foto's worden gezocht. Haar eigen rijke collectie foto's kan men dagelijks bestudeeren op het bureau der Vereeniging, Singel 280. TABA SIGAREN *- ** ZIJN TOCH DE BESTE ?*- ~ Tentoonstellingen Buffa en Zoon, Amsterdam. Werken van Prof. K. Tuch en Jan Gregoire. Tot 2 Juli. Stedelijk Museum (Tuinzaal), Amsterdam. Beeldhouwwerken van L. Zijl. Tot 10 Juli. Voor de Kunst", Utrecht. Teekeniugen en Grafisch werk van Floris Vei-ster. Tot l Augustus. Kunstzaal Willem Brok, Hilversum. Schilderijen van verschillende meesters en krijtteekeningen door Mevr. Brok. Tot l September. tegen ongekend lage prijzen van BENIGE KAMERS die als model gediend hebben MEECEnOBACHT 5OO AMSTEBDAn HAAM)