GROENE AMSTERDAMMER VAN 9 JULI 1927 13 l De nieuwe etappe De Film-liga onder buitengewonen ophef men zou kunnen zeggen: in allen eenvoud, is de totstand koming der Nederlandsche film-liga's een feit geworden. Een paar simpele pers-be richtjes hebben het doel, de beteekenis en de oprichting van dit nieuwe lichaam ge memoreerd een bescheiden proef demonstratie, door enkele ondernemende jour nalisten bijgewoond, werd in wat vriendelijke woorden herdacht .... en daarbij is het gebleven. Vergeleken met de belevingen van een tenniskampioene, de rokkenlengte voor het komend seizoen en de herrie over een raads-zetel gelijk men ziet een gebeurtenis van den tienden rang. Het is wél zoo ! Want deze eenvoud dit ver mijden van luidruchtigheid en reclame, mag in de filmwereld ongetwijfeld als een novum aange merkt worden .... men zou het zelfs in hooge mate ón-vakmatig kunnen noemen. En ziedaar in «en enkel woord de eigenlijke beteekenis van den liga-bond gekarakteriseerd: on-vakmatig! Met het fcedrijf als zoodanig, noch nïet de exploitatie heeft de Liga-idee iets te maken zij beteekent een ingrijpen, voorzichtiger gezegd: een poging tot in grijpen, in den ontwikkelingsgang van de kunst film door het publiek-zelf. Hier valt voor het eerst een collectief en georganiseerd optreden van dat publiek te constateeren. De film-belangstellenden tot nu toe als een onmondige kudde overgeleverd aan de commercieele gestie der producenten en de onduldbare bevoogding van een gemeentelijke censuur hebben zich vereenigd tot een organi satie met een wei-omschreven programma. Het is in dit verband volkomen bijzaak in hoeverre deze eerste poging slagen zal de onheils-profetieën der sceptici, zoowel als de luchtkasteelen der geestdriftigen kunnen hier buiten beschouwing l>ujven. Hoofdzaak is, dat het publiek van passief actief is geworden! Het feit, dat na luttele publicatie en nog bescheidener propaganda, zich een zoo sterke belangstelling ontwikkelde, dat niet alleen in Amsterdam, maar ook in Den Haag, Hotterdam en Dordrecht liga's werden opgericht terwijl men in tal van plaatsen als Groningen, Utrecht en Delft diligent is wijst op een krachtige strooming in de publieke mentaliteit. Het waarachtig-belangstellende deel der bioscoop-gangers (wel te onderscheiden van het onverschillige amusements-publiek) heeft den gang van zaken blijkbaar lang genoeg aangezien het verlangt dringend medezeggenschap, zoo dringend, dat op liet eerste sein van allen kant de adhaesie-betuigingen toestroomen. Het publiek is wakker ge; worden en laat zich niet meer in slaap sussen; als dit experiment mislukt, zal een tweede volgen «n desnoods meerdere, net zoolang tot het levend verlangen naar goede filmkunst zal worden erkend en als factor in de productie meetelt. De ontwikkeling der film-kunst heeft hiermee een nieuwe etappe bereikt is hiermee een nieuw stadium ingetreden en het mag met vreugde ge constateerd worden, dat zij aldus blijk geeft van een gezonden, natuurlijken groei. De eerste etappe toch, was de opkomst eener ernstige filmpers Nederlandsche Munt Holland's beste 10 cents sigaar van een werkelijke film-kritiek. Reeds in haar eerste aarzelende, tastende pogen, was deze filmjournalistiek een soort van palladium voor de cineasten, die zich wijd en zijd verloren waanden onder de menigte der onverschilligen. Zij was een tastbaar bewijs voor die tallooze adepten, dat men in zijn sympathie niet alleen stond dat er ook andere ernstige menschen rondliepen met een groote belangstelling en een warme genegenheid voor de geminachte cinema. Meeningen werden gewisseld correspondentie gevoerd, zelfs met lezers in Indiëen Amerika .... kortom er vormde zich, door die film-journalistiek iets als een gees telijke gemeenschap. Het is goed dat wij film critici en essayisten de voldoening van deze resultaten nog eens releveeren, want men heeft het ons om den dood niet gemakkelijk gemaakt! Wij bevorderden wan-cultuur heette het in den aanvang, wij vergooiden tijd en moeite aan een volkomen waardeloos begrip, wij bedreven sen satie-journalistiek en meer van dat moois. Het gunstigste oordeel was nog, dat wij onbegonnen werk deden en tegen de Bierkaai vochten. Ten slotte is daar nog het aardige gilde der Bedachtzamen der Maat-houders, deftige lieden, die men in de achterhoede van iedere sociale en kultureele beweging kan zien meedrentelen. Zij schudden het hoofd over ons en glimlachen en noemen ons theoretici. Het is de waarachtige waarheid: Zij noemen ons theoretici! En zij geven ons den raad niet over filmkunst te divageeren, voor men er ons mee om de ooren slaat. Een hunner gaat zelfs zoover te beweren, dat wij, pretentieuze kunstbedenkers", hebben te zwijgen en het werk over te laten aan de practische filmmannen met een eerlijk (!) oog en een eenvoudig warm hart". Twintig en meer jaren was de cinematografie overgelaten aan dat eerlijke oog en dat warme hart dier practische filmmannen zooal niet aan hun gulzige portemonnaie en het resultaat was, dat de practische Bedachtzamen met het eerlijke, maar ietwat slaperige oog en het eenvoudige, maar eenigszins trage hart, niet wisten, dat er een cine matografie bestond. En deze heeren .... nou ja wel te rusten! We zullen ze weer wakker maken, als er wat nieuws te melden is. Het was reeds lang duidelijk, dat er op bioscoop gebied iets moest gebeuren in den geest, als nu met de oprichting der Liga is geschied. Door het Instituut voor Arbeidersontwikkeling was van te voren reeds ingegrepen zij het op geheel aparte wijze. Daarvoor zij het alle eer gegeven, die het toekomt. Maar gelijk gezegd een spontane organisatie van het publiek-zelf is een novum en een zuiver gevolg van den nood der tijden. Het bewijst, dat de toestand vrijwel onhoudbaar werd. Aan den eenen kant een belangrijk en steeds groeiend contingent belangstellenden in de filmom-haar-zelfs-wil. Aan de andere zijde echter een altijd nog overdonderende meerderheid van vermaakzoekenden, wien het er alleen maar om te doen is, den tijd in een gezellig lokaal op de bekende moorddadige wijze dood te slaan. De bioscoop, die nu eenmaal een geschaft" en geen philantropische instelling is, had als ieder geschaft" met de meerderheid rekening te houden en maakt dus voor alles van haar etablissement een ontspanningsgelegenheid. Op zichzelf volkomen logisch en in den haak. Maar het ongelukkige is, dat hier door een onduldbare minderheids-terrorisatie in zwang kwam. Immers wie als belangstellende een goede film wil zien, is eenvoudig gedwongen zich te onderwerpen aan al de ellende van het beruchte bij-programma". Stel u voor, dat gij, om een goed tooneelstuk laat ons zeggen: Doodendans" van Strindberg te zien, eerst vergast zoudt worden op een nummer gedres seerde eenden, of een Lach-dan-Paljassoo !"tenor, of een geval van charleston-epilepsie, of een stotterenden conférencier ! Welnu dit stemmingdoodende vagevuur heeft de filmbezoeker te door staan en hij moet al bijzonder gehard zijn, wil hem de gal niet reeds overloopen, lang voor de film, die het doel van zijn komst is, vertoond wordt. Er bestaat geen keus: men heeft de film mét het H.D.MACGILLAVRY] AMBARAWA / INDISCHE SIGARETTEN Verkrijgbaar: DEN HAAG, Elandstraat No. 77! Tel. No. 36856. ijs-sjookela-amusement te aanvaarden of men kan wegblijven. Het gevolg is makkelijk te raden: het overgroote deel der intellectueele film-belang stellenden blijft weg ! Met het karakter van vermaaks-instelling der bioscoop, gaat een ander gevaar gepaard: het carteeren van goede en belangrijke films. Het eigenaardige van deze werken meestal experi menten is n.L, dat zij oncommercieel" zijn, d.w.z. als winst-object waardeloos. Het amusements-publiek blieft ze niet het wil sheik's en danseressen en plastron-helden a discrétion en de practische f'ilmmannen bovengemeld, met het eerlijke oog en het warme, eenvoudige hart leveren ze graag bij dozijnen ! Wat zal de bioscoop directie, tusschen producent en consument inge klemd, anders doen dan steeds maar opnieuw vlotte" films brengen? Zoo ontgaan ons de aller belangrijkste werken der jonge Fransche en Russische cinegrafisten en het is niet het minst deze misstand, welke de Liga's in het leven heeft geroepen. Het is hier niet de bedoeling reclame te maken voor het nieuwe instituut. Het heeft zelf gemeend met een minimum publiciteit te kunnen volstaan. Het geldt een experiment de vraag in hoeverre de eenvoudige idee van organisatie bij het film publiek weerklank vindt zonder bijzondere aan beveling en verder de vraag, wat zij voor de ont wikkeling der filmkunst zal kunnen doen. De eerste vraag is, op boven verwachting nadrukke lijke wijze, bevestigend beantwoord de tweecJe zal mettertijd haar oplossing vinden. De grond-gedachte in deze beschouwing naar voren gebracht, is het introden van een nieuwe phasc van het film-leven. Wij gaan van deze etappe vol goeden moed naar de volgende ! Nieuwe Uitgave-o Mr. A. C. N. PIEREN, Beknopte handleiding bij het aangaan van een Arbeidsovereenkomst met inwonend dienstpersoneel. Hilversum, J. W. Ebert. J. v. n. BRUGGE, De Magnetische kracht en hare toepassiny als geneesmethode. Deze thans in druk verschenen rede werd in beknopter vorm voor de Radio gehouden. Zalt-Bommel, J. Pekelharing. Nieuw stratenboekje van Amsterdam, uitgegeven door de Amsterdamsche Gemeente-Tram. Dit nieuwe stratenboekje bevat eene lijst van Grachten, Kaden, Pleinen, Straten onz. der Gem. Amsterdam met opgaaf der Tram- en Autobuslijnen waarmede deze zijn te bereiken, benevens een opsomming der gangen en hofjes, met aanduiding der straten waarin zij zijn genummerd. Van de lijnen, waarvan de loop in 1927 zal worden gewijzigd, is het nieuwe traject in deze lijst opgenomen; ook is de nieuwe verdeeling van Amsterdam in Centrum, Noord, Zuid, Oost en West aangegeven. Een aanwijzing hieromtrent staat achter eiken straatnaam vermeld. OOKTFRED:JROESKE ZANDBLAD- SIC AREN 6 enIO ets.