'l? DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 JULI 1927 No. 2617 ^j ?"-.?'J" *j A. M. CASSANDRE DE STER VAN HET NOORDEN FELIX TIMMERMANS DE STER VAN BETHLEHEM k t W jrt Toegepaste kunst door OTTO VAN TUSSENBROEK Aanplakbiljetten De oogst van nieuwe en.... goede biljetten ?welke het bespreken in deze rubriek waard zijn, is den laatsten tijd helaas niet overvloedig, maar ?een plaat als door den Franschen kunstenaar A. M. Casaandre geteekend voor den dienst der a.g. ,,Etoile du Nord", uitgegeven vanwege een viertal Fransche, Belgische en Nederlandsche Spoorwegmaatschappijen, maakt veel goed. Reeds eerder, tijdens een vroeger verblijf in Frankrijk, hebben wij gelegenheid gehad te wijzen op Cassandre's. zeer oorspronkelijke en persoon lijke werk en ook ditmaal was hij volkomen zichzelf met een plaat, welke zoowel uit zakelijk -als uit aesthetisch oogmerk volkomen aan het beoogde doel der verspreiding beantwoordt. Er is eigenlijk maar weinig op te zien, doch -dit weinige zegt den beschouwer veel. Er gaat ?van de voorstelling eene zeer suggestieve werking uit: over dof zwarten grond met grijs ballastbed «n zwarte dwarsliggers zijn flitsend witte rails getrokken met op het voorplan een wissel. Aan den horizont, waar de witte lijnen in n punt .samen komen, is tegen een blauwen hemel een .jfroote witte ster gezet: ,,1'Etoile du Nord!" In geel op blauw, en zwart op geel vormen de namen -der betrokken spoorwegmaatschappijen een kader ?en ook hierin, in de belettering bleef, de teekenaar Tioel en strak, zonder noodelooze sier. De bekende drukkerij Hachard et Oie. te Parijs -verzorgde de uitvoering van dit zér geslaagd biljet. Voor de in September te houden herdenkingsieesten te Beverwijk heeft Laurent Bleeker, wiens naam ons voor de eerste maal onder oogen komt, «en biljet ontworpen en op steen geteekend <gedrukt door Fröhlich te Beverwijk) in zwart, COMOEBIA door HENRIK SCHOLTE JOS. HARTOG Louis de Vries in Pro Domo." T~~\ E flambouwen der romantiek vlamden in de orkestruimte toen Louis de Vries als de graaf de Grancé, zeer bleek maar met edele emphase, voor het beklaagdenhekje trad om zijn oratio pro domo uit te spreken. En nu mag men achteraf lachen om dit stuk. sympathiek maar imbeciel, lachen om de dikopgelegd theatrale vondst" van een gebroken vader, die den rechters de recht matigheid verduidelijkt van zijn moord op den zoon, die het nobele geslacht te schande maakte ....toch moet iedereen uit de wijze waarop de Vries dezen monoloog voordroeg gevoeld hebben, dat hier een stuk tooneel geleverd werd van zeer hoog en zeer zuiver gehalte. Ik vermoed dat voor de Vries deze monoloog meer een afzonderlijk werkstuk" dan een motief uit het geheel geweest is: alle mogelijkheden van een prachtig- gescha keerde en week-bewogen stem worden hier de een na de andere uitgespeeld en deze heele acte was een meesterwerk van romantische zegging, zoo aangrijpend en zoo groot, dat men het sentimenteele pathos van den text vergat voor de smartelijke gedragenheid van deze stem, die wel een van de mooiste stemmen is welke wij op dit oogenblik voor ons tooneel bezitten. Louis de Vries heeft, als elke Pro Domo"-vertolker, naar deze scène toegespeeld en kon haar ook niet in de feller bewogen slotacte Hoofdsteeg 17 Rotterdam Nobelstraat 28 Utrecht. Alle FotobeaoodJgdlieden. Nog enkele prima gelegeaneidstoestellen. Ook genegen te ruilen (alleen goede toestellen). evenaren. Het technisch overleg en de kundigheid van zijn gebarenspel schiep niet die bijna smettelooze ontroering van zijn in meer dan een opzicht pro domo gehouden redevoering. Nu is trouwens Pro Domo" geheel en al de rol van den ouden graaf de Grancéen door het gemis aan realiteitsbesef en de antieke partis pris, die vrijwel al het werk van Jhr. A. W. G. van Riemsdijk kenmerken, blijven er voor de bijfiguren niet veel levenskansen over. Noch het gezwatel van het mormelig zoontje uit de derde acte, die beter kon vervallen, noch de naief gedachte biecht" van de barmeid Toni zijn meer geworden dan doodgeboren goede bedoelingen, waardoor zelfs de bovenrangen van den schouwburg niet meer afdoende beneveld worden. Toch had in het overigens niet erg ge vaarlijk nachtkroegje vaii deze opvoering Minni van Ollefen nog wel gelegenheid om haar scène goed en gevoelig uit te spelen en ook het aangescho ten type van H. K. Teune voldeed wel. Tenslotte debuteerde met deze voorstelling de naar het beroepstooneel overgegane Haarlemsche dilettante Jo Stam in de rol van Anna. Ondanks haar door onzuiver spreken nogal eens fout gelegde accenten en wat te weinig natuurlijke gebaren had dit spel reeds routine en het mimisch-dankbare Freule Julie-scènetje, waarmee de eerste acte besluit, nam zij verdienstelijk voor haar rekening. blauw, rood en geel, doch doordat er uitsluitend met lithografisch vetkrijt gewerkt werd en niet met inkt, heeft de kleur-tegenstelling door het korrelige karakter van den druk aan kracht ingeboet; er zit te weinig pit in en een te kort aan afstandswerking is hiervan (mede door het illustratief opvatten der teekening) het onmid dellijk gevolg. Toch zijn deze bedenkingen niet van dien aard dat om sommige eigenschappen het biljet niet tevens te loven is, dat, hoewel niet sterk, toch door het gevoelige in de voordracht boeit met den ruiter langs de golvende graanvelden en op den achtergrond het silhouet der stad. Mocht ons vermoeden juist zijn dat deze plaat een eersteling is van een nog jeugdig ontwerper, dan houdt zij eene aangename belofte in. In de maand Augustus Tentoonstellingen van Werken van M+ Ortiz de Zarate Harrie Kuyten Otto van Rees Galerie van Moderne Kunst W. H. HOFSTEE DEELMAN Vondelstraat 10 Amsterdam.