Ho. 2617 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 30 JULI 1927 Moderne jeugd door H. G. CANNEGIETER X. Geen geestelijke belangstelling? EN moet niet zeggen, dat de jongelui van den tegenwoordigen tijd voor het geestelijk leven'' geen belangstelling koesteren en dat ze louter ?voor sport en pleizier leven. De belangstelling is Krachtiger dan ooit te voren; alleen het object van ?belangstelling heeft zich verplaatst. Galileïis de eerste geweest, die bij de waarne ming van de dingen niet meer vroeg naar het wat .?«n waarom, maar naar het hoe. Het huidig geslacht is bg zijn stelsel opgevoed en aanvaardt daarvan de consequenties. Juist de jeugd is zeer vatbaar voor het streven om na te gaan, hoe de boel in mekaar zit. Een klein kind peutert met dit doel aan een horloge, een groot kind aan de radio. Het ;genot van een speelgoedlocomotiefje bestaat voor ?een klein kind niet in het rijden daarmee, maar in het bestudeeren van 't mechaniek. Een groot ifeind onderbeekt de radio-concerten door onop houdelijke proeven om dit station of dat station te -verkrijgen. De natuurwetenschappelijk onderlegde en techaüsch geïnteresseerde jeugd experimenteert. Wat «kunnen haar methaphysische abstracties omtrent «en veronderstelde oorzaak en afkomst of een ?Verondersteld doel schelen? Het is haar niet om ^beweringen en veronderstellingen omtrent het ding te doen, maar om het ding zélf. En dit ding zélf is niet het schemerachtige, onkenbare Ding an «ich", waarover Kant, noch de even schimachtige Idee, waarover Plato philosopheerde, maar het "waarneembare, bruikbare, concrete object. Niet waar de ziel vandaan komt of heengaat, maar hoe de ziel in mekaar zit; niet, wie de wereld geschapen heeft, maar hoe de wereld in mekaar ?zit, trekt de aandacht van de moderne jeugd. Door d.e sluiers en verbloemingen heen tast zij ook hier de naakte werkelijkheid aan, om die te omschrijven, te onderzoeken en te ontleden. De proefondervindelijke wetenschap heeft een zoo eindeloos arbeidsterrein beschikbaar gesteld «en een zoo ontzagwekkend materiaal aangedragen, <dat de tegenwoordige onderzoeker er al zijn werk kracht en tijd aan heeft te besteden en toch nimmer klaar komt.. De moderne cultuur is zoo prikkelend, ? -zoo uitdagend van belangwekkendheid, dat men ?van onze jongens en meisjes niet meer mag ver langen, hun nieuwsgierigheid te bevredigen door mijmerend te turen in een goudvisschenkom. Van sluiers en verbloemingen wil de moderne kunst ook niet weten. In den tijd, waarin men de schoonheid van 't menschelijk lichaam trachtte te overtroeven met staartpruik en hoepelrok, plakte men het sieraad op zijne werkstukken en ook liier goldt het: hoe zwaarder en ingewikkelder de tooi, des te bewonderenswaardiger de schoonheid. Thans werkt de schilder, de beeldhouwer, de tooneeldecorateur, de bouwmeester, de toon, kunstenaar en de schrijver met eenvoudige, rechtatreeksche middelen en de schoonheid vindt hij in "'t naakte materiaal zélf. Hout is hout, baksteen is baksteen en beton is beton. Om iets te zeggen in Iflii en kleur, heeft men heusch geen verf pot vol noodig. Om iets te zeggen in woorden, geen boekdeelen vol. Tqd is geld; spreek op, zonder omhaal! Maak liet kort asjeblieft. Wij zijn geen ouwe wijven of idioten, die een lange inleiding noodig hebben; gpen argwanende boeren, die in een gesprek over koetjes en kalfjes elkanders heimelijke bedoelingen trachten te raden. Zoo ontstaat uit den noodzaak van den tijd een '?eigen stijl met een eigen schoonheid. Pittig, Icrachtig, onomwonden, rechtschapen. Zuiverheid heet ook de hoofddeugd in de heden«daagsche moraal. Geen valsche verhoudingen, geen duistere ingewikkeldheden. Zeg, waar het op staat «n wees eerlijk, ook tegen jezelf. Wees sportief, ?ook buiten het sportveld. Mijn overgrootvader was, naar ik van harte geloof, een braaf en oprecht man. Maar als dominee Vraagt steeds PATRIA BISCUITS VAN OUDS HET BESTE MERK mocht hij niet kaart spelen. Toch deed hij het met vrouw en kinde ren dikwijls op Zondag avond. Als het dienst meisje aan de kamerdeur klopte, roeff, verdwenen de kaarten op schoot. Mijn overgrootmoeder was een vrouw met een nobel hart. ' Op een broeiheeten Augustusdag bracht de slager haar karbonaadjes. Toen ze deze wou braden, zaten er maden in. Mijn overgroot moeder pakte de karbonaadjes in een papier en gaf ze den tuinman cadeau. Zulk Volk merkt dat toch niet." Zeg nu niet, lezer, dat dergelijke opvattingen volslagen verouderd zijn. Het krioelt er nog van om ons heen. Ze worden gehuldigd door correcte en keurige lieden, die zich de bolleboozen wa nen van de cultuur. Toch zijn deze bolleboozen ty pisch voor-oorlogsch. De na-oorlogsche hoofd zonden zijn stiekemheid en gebrek aan democratischen zin. De na-oorlog sche gruwel is de ge moedelijke frase, die kannibalistische zelfzucht maskeeren moet. En kan nibalistische domheid. De jeugd walgt ervan. Daarom is moderne jeugd veelal onbetrouw baar in politiek. Ik be doel onbetrouwbaar voor schelmsche mooipraters, die weten waar Abram'de mosterd haalt. De jeugd doorziet hen, als Mr. Britling. Ook in de po litiek wil de jeugd weten., waar ze aan toe is. Onverhuld en concreet. Draait er niet omheen, demagogen, maar belijdt, duidelijk en klaar, wat ge ten opzichte van de actueele problemen denkt. Liever: doe rechtstreeks en onverwijld, wat ge ten opzichte van de actueele problemen te doen hebt. Want moderne jeugd wil: de daad ! Het actueele, ook het onderwijs heeft er behoefte aan. De groote onderwijshervorming zal zijn, dat men de historie laat varen voor de geschiedenis van den dag. De ballast van het verleden wordt met het jaar grooter, en we hebben geen tijd meer, om via Dirk I, Dirk II, Arnout tot Tsjen, Lenin en Mussolini te komen. Het palaeontologisch archief dient eens uitgeschud om plaatsruimte te maken voor het nieuws van den dag. Moderne jeugd verdraagt. langer niet, wat wij een kwart eeuw geleden als gymnasiasten moesten verdragen; wij kenden de namen van de schoenveters der Romeinsche senatoren en van de emblemen der Joodsche pries ters tijdens Jezus, maar hoe onze Nederlandsche staat anno 1900 werd bestuurd, moesten we maar zelf uitvisschen. Stellig luistert de jeugd nog wel naar een preek. Maar zij begrijpt niet, hoe men in het tijd perk van de efficiency nog drie kwartier praten moet over Nebukadnezar of Epaminondas, aleer men kan overgaan tot een vermaan omtrent de levenshouding voor 1927. Abram, Izak en Jakob zijn ongetwijfeld even eerbiedwaardige personen geweest als de Dirken en Arnouten uit de geschie denis, maar er is inzake moreele en godsdienstige voorlichting heden ten dage een en ander, dat de voorrang verdient boven de praehistorische helden. Wanneer men zegt, dat de jongelui van den tegenwoordigen tijd ongodsdienstig zijn, bedoelt men klaarblijkelijk, dat ze aan het Palestinisme en aan de Datheensche psalmen ontgroeid zijn. Religie echter is in modern oog iets anders dan Palestinisme en psalm. Het tekort ligt niet bij de jeugd, maar bij hen, die het een met het ander vereenzelvigen. Ook in religieus opzicht denkt en voelt de na-oorlogsche mensch rechtstreeks en niet meer gelijk zijn voor-oorlogsche voorganger langs den kerkelijken weg," die via oude Syrische mythen en middeleeuwsche leerstukken naar het De Gasbedrijven in Nederland Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Joh. BraaJcensiek MINISTER DONNER; WIJ ZULLEN DE ZAAK EENS MOETEN NAGAAN HEELEMAAL ZUIVER RUIKT HET HIER NIET!" {TUYNENBURG HUYS| aSCHILDEESI levende heden kronkelt, en daar.... vaak niet eens aankomt. Want onderweg, op die long long way to Tipperary" is, in negen van de tien gevallen de beschikbare energie, tijd en belangstelling reeds lang verbruikt ! VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DE REDACTIE IN TE ZENDEN AAN HET SECRETARIAAT VAN DE GROENE AMSTERDAMMER" KEIZERS GRACHT 333, AMSTERDAM. OEN HAAG A R M O S T T T R D R O A M A M VERMIJDT KLACHTEN KOOPT FABRIKAAT DER ZOMBM PERMANENTE GARANTIE