DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 SEPTEMBER 1927 15 den Economischen Uitkijk Beurs-spiegel Duur HoIIaed door Jhr. Mr. H. SMISSAERT ' IT"\ B vreemdelingen die dezen zomer weer in ^r ons land neer- of ook maar daarover heenetreken (zelfs indien zij volgens het bekende iróorschrift do Holland in two or three days") zullen van hier den sterken indruk meenemen, dat het reizen en verblijven tusschen Dollard en Schelde een 'duur vermaak en dat ook voor de inboorlingen dezer gewesten het leven verre van goedkoop is. * * * Stel u voor, dat een toerist, die bijv. laatstelijk «enigen tijd (al waren het maar enkele dagen) ia IJelgiëhad vertoefd en daarna naar deze pays J»s" was afgezakt, u klaagde over het opmerkelijke "verschil in de prijzen, welke men ginds en die men jtder van hem vroeg en dat hij van u weten wilde, Waaraan dat nu toe te schrijven was. Wat zoudt gjj hem antwoorden? Allicht zou die toerist aan zijn vraag nog de opmerking hebben doen vooraf gaan, dat ook overigens Belgiëzich in gunstigen zin van Nederland onderscheidt: Belgiëtoch, zoo zou hij zeggen, is in" den oorlog geweest.... en hoe ! Van zijne steden en dorpen, ook van het platteland, is veel verwoest «n. vernield geworden; hoe vele duizenden van zijn ?' .krachtigste zonen heeft het zien sneuvelen of verminkt zien terugkeeren van het slagveld en bpeveeïheeft ook buitendien de deelneming aan «feu krijg dit land gekost. Men zou meenen dat het nu zoo zware beproeving nog niet te boven kan gekomen en dat het herstel slechts langzaam voortschrijden. Doch zie schoon daarginds nog niet couleur de rose" is en gij wel bij nlttd«re beschouwing de economische litteekens j Bespeurt er is bedrijvigheid, er zit gang in het zakenleven; er wordt hard gewerkt en er wordt ; Ttfeer geld verdiend. Gij in Holland zijt buiten den ! obrlog gebleven; ik neem aan en ik weet wel, dat i ojpk u oorlogsweeën hebben getroffen, maar die l kunnen toch niet in vergelijking komen met de { lasten, welke de actieve deelneming meebracht; ! jjfl zjjt dus wat dat betreft, veel en veel minder j bezwaard geworden en uw economisch bestel is dus ! op lange na niet in die mate geschokt geworden : «ïs dat van België. Niettemin wil het bij u met de , aaken niet vlotten; er wordt veelvuldig en zwaar j geklaagd; de malaise" schijnt bij u niet van de l lucht en de klank van dat woord wijkt niet van uwe lippen. Waarom is ten uwent het herstel zooj "Veel trager, terwijl toch de inzinking zooveel j geringer moet zijn geweest? En waarom is het t leven ten uwent zooveel duurder dan daarginds? Wat zoudt gij hem antwoorden? Van zoo samengestelde verschijnselen als het hier aangeduide is de verklaring niet met een enkel ?woord, in eene simpele formule te geven, doordat noodwendig die verklaring gelegen is in de wer king van velerlei factoren, allerlei oorzaken, welker gevolgen zelf weer oorzaak worden en er daarbij heel een spel van wisselwerkingen zich openbaart. Maar het kan nu mijn doel niet zijn, hier eene verhandeling op touw te zetten over de vraag: ^?welke invloeden beheerschen, scheppen en handliaven den economischen toestand van het Neder land onzer dagen. Vooreerst dit: van oorzaken en gevolgen gespro ken, kan men vragen: gaat het herstel ten onzent zoo traag, omdat ons leven zoo duur blijft of, omgekeerd, is die blijvende duurte aan de traagheid van dat herstel te wijten? Mij komt het voor, dat , | ook hierbij zeer zeker zich eene wisselwerking voordoet en wij ten deze ronddraaien in den be ltenden noodlottigen cirkel. Maar tevens ben ik er vast van overtuigd, dat, wanneer wij ooit erin zullen slagen dien noodlottigen cirkel te verbreken, dit daaraan te danken zal zijn, dat wij tot lagere prijzen zijn gekomen, waarop dan ongetwijfeld een vluggere gang van het herstel zal volgen. Want -?om nog eens den circulus vitiosus"tentooneele te voeren de hooge prijzen zijn van dien fatalen kring het begin en het einde. Waarbij echter dadej. S. MEUWSEN, Hofl. A'dam?R'dam?Den Haag. j O B BESTE HOEDEN IN HOLLAND lijk weer deze vraag i-ijst: waaraan dan die hooge prijzen te wijten zijn? Antwoord: ook hier is een kringloop, gevormd door het verband tusschen loonen en prijzen. Hoe ter wereld kunnen de dingen goedkooper worden, wanneer hun voort brenging wegens hooge bewerkingskosten zooveel geld vraagt? Maar ook: hoe zal men erin slagen, den bewerkers van die goederen met minder geld voor hun verrichting genoegen te doen nemen, wanneer zij als verbruikers moeten voortgaan evenveel geld neer te tellen voor hun levensonder houd? Dus ook hier een kringloop. Waaruit de bevrijding gelegen zal zijn in geleidelijke loonsver laging, omdat in het loonpeil begin en einde van dezen cirkel gelegen zijn. Kent men dan (ik keer nu tot de vergelijking met Belgiëterug) in dat land zulke rampzalige cirkels niet? Zeker zijn ze ook daar, maar zij sprei den minder wijd. Belgiëwas ook vóór den oorlog reeds een goedkooper land dan Nederland. Vele publieke diensten zijn daar op eenvoudiger voet ingericht dan ten onzent, waar men alle zaken grondig, degelijk doch duur regelt. Men heeft ginds niet de bij ons geldende eerzucht, in zake sociale wetgeving vooraan te gaan in de rij der volkeren, wat wij doen, al worden uit dien hoofde ook aan onze nijverheid zware lasten opgelegd. De Belgische staatshuishouding is op bescheidener leest geschoeid dan de onze. Enook, dunkt mij, zijn de particuliere huishoudens er minder kostbaar ingericht dan die van den Hollander, wien nu eenmaal zekere weelde dierbaar is. * * * Maar de oorlog dan, die ginds gewoed heeft en ons bleef bespaard? Ja, inderdaad maakt ook m.i. dit wel een heel groot verschil, maar in gansch anderen zin dan gewoonlijk wordt aangenomen. De deelneming van Belgiëaan den oorlog heeft dat land verarmd, maar heeft aan de regeering en aan het volk van dat land dan ook de sterke overtuiging bijgebracht, dat men, toen die orkaan was uitgewoed, alles doen moest om de gevolgen daarvan te niet te doen. Men heeft er zijn schouders onder gezet om dat te bereiken en de vruchten van die krachtsinspanning rijpen. Het reeds van ouds arbeidzame, a;an het leven niet zoo hooge eischen als wij stellende Belgische volk heeft die eigenschappen nog tot verdere ont plooiing gebracht door de wel heel harde les van den oorlog... Et nos? Ons bleef de oorlog bespaard, maar zijn harde les hebben wij dan ook niet geleerd. Omdat wij niet mee betrokken werden in het wapengeweld, neutraal konden blijven, meenden wij, dat wij nu ook van den oorlog liefst in het geheel geen hinder ondervinden moesten en wij beschouwden het eigenlijk als iets onbehoorlijks, dat vleesch. brood. brandstoffen enz. in ons neutrale land krap zouden worden. De regeering moest daarin voorzien ! En onze regeering heeft in die jaren in veel voorzien. Ten koste van welke crisis-lasten? De voorziening zelf bevestigde den indruk, dat alle hinder, door ons te lijden, moest worden tegengegaan, hoe dan ook en langs den weg van welke offers dan ook. Als neutralen mochten wij niet lijden. ... Alles moest bij het oude kunnen blijven, zooveel mogelijk. Het wilde er bij ons niet in, dat de gloed van de vuurzee om ons heen ook ons huis zou blakeren. Niemand in Holland mocht door den oorlog min der" worden, Deze opvatting openbaarde zicli in allerlei richtingen, werkte door alles heen en werkt nu nog na. Thans nog beseffen ten onzent velen niet, dat wij allen toch wel minder" geworden zijn door den oorlog, al bleef die buiten onze grenzen. AVij blijven vrijwel gelaten rond draaien in de noodlottige cirkels, doen niets om ze te verbreken, klagen onder elkaar over de duurte en de malaise en leveren daarover diepzin nige beschouwingen, die ons niet verder brengen zoolang zij niet omgezet worden in practischwerkende maatregelen, wat wel zelden of nooit het geval is. En dat beduidt, dunkt mij, het feit. dat de oorlog in Belgiëheeft gewoed doch aan Holland bespaard bleef. Donderday l September f~\ 1J de locale markt blijft de feature de vaste stemming voor theewaarden. De conjunctuur van het product heeft zich in zeer korten tijd merk waardig verbeterd. Op de eerste plaats verheugt zich de consumptie in een steeds toenemende vraag; vooral in het Vereenigd Koninkrijk gaat de uitbreiding van het gebruik in snel tempo. Op de tweede plaats dankt de conjunctuur haar ver betering aan de tegengevallen Britsch-lndische pluk, welke ver beneden de ramingen bleef. Aanvankelijk betoonde de beurs zich ten opzichte van theepapier min of meer apathisch en bleef de hoek verlaten. Pas in de laatste twee weken kon zich hier eenige activiteit ontwikkelen, welke ten slotte overging in een hausse. Dit laatste echter over het algemeen onder het wegblijven van het publiek. Vooral de beroepshandel schijnt zich van. een aanzienlijk belang te secureeren, om dit lateimet een behoorlijk marge aan het publiek over te doen. Een tweede categorie, die in dit rayon specu leert, wordt gevormd door de theehandelaars en makelaars van de koopmansbeurs, die veelal even overloopen, om hun theebelangen ook tot de effectenwereld uit te breiden. Al zullen wij de laatste zijn om te beweren, dat de theeperspectieven overdreven worden, dunkt het ons toch, dat de hausse wat bruut is en ook verschillende zwaar gekapitaliseerde instellingen met kleine productie en hooge kostprijzen tot koersavances inspireert. Een en ander strekke onzen lezers tot advies in deze afdeeling een scherpe selectie toe te passen. Ten slotte is in dit rayon het meeste materiaal buitengewoon incourant, een eigenschap, welke veelal tot de meest verrassende koersontwikkelingen leidt. Op de Berlijnsche beurs heeft de herstelbetaling van 12" millioen kort voor den ultimo weder zeer gespannen verhoudingen in het leven geroepen. Op de geldmarkt toont zich dit al direct in de verhooging van particulier disconto. Al hebben de laatste maanden meerdere reacties gebracht, toch is de noteering van de meeste papieren uit rentabiliteitsoogpunt nog zeer hoog. Naar onze opvatting zijn de meeste electriciteitswaarden wat beursnoteering betreft nog het minst hoog aangeslagen. Electriciteit is zoo langzamerhand een massa product geworden en de prestaties breiden zich nog steeds uit, zoowel voor licht, kracht en verkeersdoeleinden. Ondernemingen als Siemens Halske, Schuckert en A.E.O. hebben naar ver houding van hun productiecapaciteiten en afzet mogelijkheden geen zeer groot kapitaal, zoodat hier mogelijkheden van kapitaalsuitbreiding met voorkeursrecht voor oude aandeelhouders zeker niet onwaarschijnlijk zijn. Bovendien geven deze papieren in gunstige tegenstelling met fondsen van verschillende andere afdeelingen over het algemeen nog een bevredigend rendement, zij het dan ook nog niet eclatant. * * * Wallstreet blijft tneerendeels zeer vast. Zoolang de geldmarkt onuitputtelijk blijft zijn hier geen ernstige reacties te wachten. Toen vooral voor de discontoverlaging steeds nieuw materiaal naar de reservoirs der geldmarkt toevloeide, bleek het geheel onmogelijk het nieuwe fonds onmiddellijk rendabel te maken. Orn tenminste nog eenig rende ment te maken werd toen veel kapitaal gestoken in hooggeprijsde beurswaarden, liet gevolg was, dat deze aanzienlijk in koers stegen, in welk geval de verleiding tot winstneming bijzonder groot werd. Had dit echter eenmaal plaats gevonden, dan zag de betrokken interessent zich weder genoodzaakt zijn fonds rendabel te maken, zooda.t hij opnieuw beurspapier aankocht. Een en ander vormt een plausibele verklaring- voor het feit, dat ondanks liet uitblijven van nieuwe en da.n gunstige gezichtspunten de beurs in haar hausse roes bleef volharden. Na de discontoverlaging is het waarschijnlijk, dat buitenlandsch kapitaal in mindere mate toe vloeide, doch daar staat tegen over, dat de emissie markt in de maanden Juli en Augustus veel minder levendig was en ongeveer slechts 50 pCt. vroeg van het kapitaal, dat zij in vorige maanden absor beerde. AD 1XTEBIM.