DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 SEPTEMBER 1927 No. 2624 Bezuiniging door efficiency door J. K. HAPPE Il !/ r» t$ * lp BGENS in ons land is een *"^ oude zaak, met een dertig win kels. De eigenaar, grijs geworden in bet bedrijf, heeft gedurende den oorlog goede zaken gemaakt, maar nu gftat het niet meer. Naarmate hij zijn' Winsten zag slinken, beperkte hij zijn i uitgaven, bezuinigde hij op personeel, op salarissen, op drukwerk, tot zelfs het pakpapier door- oude couranten werd vervangen. En geleidelijk zag hij zjjn debiet dalen. Maar hij moest zijn kosten toch goed maken. Dus toen verhoogde hij zijn prijzen hier en daar, of leverde minder kwaliteit. Eüsteeds verloren zijn zaken meer klanten. De winkeliers schudden het hoofd, doch daar protesteeren niet hielp, zwijgen zij verder, want. zq hebben een vast, zij klein salaris. Van week tot week, van maand tot maand wordt er geld toegelegd; maar de patroon is koppig, klaagt over de malaise en blijft hopen op terugkeer van den goeden ouden tijd. ' Uit het onlangs verschenen 6e verslag der Bezuinigingscommissie blijkt een treffende overeenkomst tusschen het standpunt dat onze Regeering inneemt en dat van bovengenoemde zaak. Bezuinigingen op het totaal der salarissen, op uitgaven voor onderwijs behooren tot de voorstellen dezer commissie, die een sympathiek gehoor vinden bij onze Begeering. Door besnoeing der uit gaven, door wettelijke maatregelen tracht zij het verloren evenwicht te herstellen. Doch wetten zijn nooit scheppend; zij leggen slechts beperkingen op. Evenals onze zakenman gaat de Begeering negatief te werk. Hoe geheel verschillend-hiervan is het positieve standpunt van Herbert Hoever, den Amerikaanschen be' zuiniger ! Toen deze in 1921, het jaar van algemeene malaise, minister van handel werd der Vereenigde Staten, was zijn eerste maatregel een Commis sie van Onderzoek te benoemen, samengesteld vut 19 der bekwaamste efficiency-engineers, die in slechts drie maanden tijds een rapport uit brachten over de verkwisting in- de industrie (Waste in Industry). De gepubliceerde cijfers geven het vol gende verbazingwekkende resultaat: Bouwvak 53pCt. verkwisting Kleedingindustrie 64 Schoenenindustrie 41 ,, Drukkersbedrijf 58 ,, ,, Metaalindustrie 29 ,, .Textielindustrie 49 ,, ,, Sindsdien heeft Hoover zich onver moeid beijverd om de verkwisting van tijd, geld, arbeid en materiaal in zijn ? land tegen te gaan. Honderde vormen van.verkwisting werden gevonden en voor het grootste gedeelte uit den weg geruimd, met het gevolg dat in korten tijd het productie vermogen in de Vereenigde Staten met 50 pCt. CADILLAC Het feit, dat de Cadillac dikwijls voor veel duurder wordt gehouden, dan ze in werkelijkheid is, pleit wel zeer sterk voor de hooge plaats.die de CADILLAC in de algemeene achting inneemt K. L AND E W EER UTRECHT AMSTERDAM BHtstraat 74 ~ Singel 430-432 toenam, terwijl dat in Europa 10 pCt. daalde. De ongekende welvaart waarin de Vereenigde Staten zich thans ver heugen is voor geen gering deel te danken aan bezuiniging op de juiste manier. Niet door beperking der uitgaven, want dat is de paarden achter de wagen spannen, doch door invoering van efficiënte werkmetho den. Geen toevlucht werd genomen tot wettelijke maatregelen, doch op ruime schaal voorlichting verschaft en de medewerking der Regeering gegeven. Hoover noodigde bij voorbeeld alle fabrikanten van een bepaald artikel uit om in Washington te komen en dan werd op n middag genormali seerd, d.w.z. overeengekomen alle maten en soorten te beperken tot de meest gangbare en doelmatige. Hierdoor werd massaproductie mo gelijk en door massaproductie werd prijsverlaging verkregen. Prijsver laging verhoogt de koopkracht van het publiek en heeft een vermeer derden afzet ten gevolge. Een grootere omzet geeft weer meer winst en maakt dus weer een verdere prijsverlaging mogelijk. Dit laatste is een economisch ver schijnsel dat maar al te weinig de aandacht heeft. Wij hebben het in ons land verscheidene malen kunnen waarnemen b.v. bij Sluis-opfokvoer, de Sunmaid-rozijnen, Palmolive-soap etc. Toen de omzet grooter werd, werden de prijzen verlaagd. Matige concurrentie moge nuttig zijn voor het laag houden der prijzen, maar veel varkens maken de spoeling dun; een kleine omzet werkt een hoogere winstmarge in de hand en een hooge winstmarge weer een lager debiet. Al die concurreerende kleine winkels in ons land werken elkaar in den grond en het publiek is er de dupe van. Een groote af- en omzet is het zekerste middel om tot prijsverlaging te komen. Doch om op Hoover terug te komen. Normaliseering der industrie is niet het eenige middel waarvan hij zich bedient. De wetenschappelijke be drijfsleiding, zooals die zich in de laatste 40 jaren ontwikkeld heeft uit het Tailorsysteem, wordt van regeeringswege zooveel mogelijk aange moedigd. Hoover bedient zich hiervoor van bulletins, die gratis door zijn departement aan belanghebbenden verstrekt worden, terwijl een ieder die voorlichting wenscht op onbe krompen wijze met raad gesteund wordt. Geen wettelijke dwang dus; een ieder wordt vrij gelaten, maar voor wie dit wenscht staat hulp klaar. De Ministeries in de Vereenigde Staten hebben namelijk zoogenaamde Extension Departments" die zich recht streeks met het publiek in verbinding stellen, zonder ruggespraak met de Regeering. De Amerikaansche psyche is dus in dit opzicht heel anders dan die van ons volk, waarvan een groote categorie elke voorlichting als een onvriendelijke inmenging in zaken beschouwt, ja die het zelfs kwalijk neemt dat school artsen de gebitten der kinderen na kijken. De ouders moeten vrijgelaten worden in het al of niet doen onder zoeken van het gebit hunner kinderen, zegt men. Waar een godsdienstige factor in het spel is, zooals bij de vaccinatie^ moge zulk een maatregel als dwang beschouwd kunnen worden, bij de verzorging van verwaarloosde tanden bij schoolkinderen kan zulk een hulp van den Staat toch niet anders dan op prijs gesteld worden. In Nederland zijn wij in den grond om dezelfde reden afkeerig van het Tailorstelsel. Een voorgeschreven werkwijze, de vlugste, de minst ver moeiende, de meest efficiënte en daarom de beste, wordt als dwang beschouwd en als geestdoodend voor den werkman. Twee dingen worden echter daarbij over het hoofd gezien. Ten eerste, dat de grootste vrijheid te vinden is in de grootste zelfbeheersching. Slechts dan als wij aan den dwang onzer oude gewoonten, eigenaardigheden, vooroordeelen, idiosyncrasiëen, gebruiken, behoeften en andere slaafsheden ontkomen zijn, is de geest vrij om het lichaam te gebrui ken als een willig instrument; kan hij handelen zooals hij werkelijk wil. Maar al te vaak worden wil en na tuurlijke aandrift of gewoonteneiging met elkaar verward. Ge neemt u bij voorbeeld voor om 's morgens om half acht op te staan en als dan de wekker gaat, zegt ge: Kom, ik blijf nog een beetje liggen". Wilt gij het werkelijk, of zijt ge de slaaf van uw lichaam? Zoo ook met den werkman of ieder ander die zijn heele leven gewend is op een omslachtige manier te werken. Wordt hem gezegd het anders te doen omdat het beter en vlugger en met minder inspanning kan, dan verzet zijn gewoonteneiging zich ertegen. Zoodra hij echter de nieuwe gewoonte te pakken heeft, gaat het vanzelf. Ten tweede, dat niet alle menschen gelijk zijn aangelegd. Om te oordeelen over het werk van een arbeider, dient men zich in hem te verplaatsen. Doet hij het werk graag en goed, dan is hij op zijn plaats. De ervaring wijst dan ook uit, dat hij er iri den regel tegen opziet de meerdere verantwoording op zich te nemen, die met promotie gepaard gaat. In een fabriek met moderne bedrijfsleiding zijn gewoon lijk meer plaatsen beschikbaar voor bazen dan er zich candidaten aan melden. De altijd te berde gebrachte afstomping is slechts een boeman in landen waar geen wetenschappelijke bedrijfsleiding wordt toegepast. Alle routinewerk is eentonig (en is niet bijna alle werk routine?) Maar het moet nu eenmaal gedaan worden, waarom dan niet zoo goed en zoo vlug mogelijk? Zooveel te meer tijd schiet er over voor geestelijken arbeid. In modern ingerichte fabrieken wordt door avondcursussen daartoe dan ook ruimschoots de gelegenheid ge geven, Maar voert de algemeene toepassing der wetenschappelijke bedrijfsleiding of rationaliseering der industrie niet tot werkeloosheid of tot verminderde verdienste ? Geenszins ! In de Fordfabrieken is van de verkregen tijdsbesparing welis waar reeds gebruik gemaakt om een 40-urige werkweek in te voeren, doch met behoud van het oude weekloon. Wetenschappelijke bedrijfsleiding gaat bovendien altijd gepaard met aan zienlijke loonsverhooging. Waar het ingevoerd is, hebben vakorganisaties geen vat meer op de werklieden. Staking, de grootste nationale ver kwisting wordt daardoor buitenge sloten. Loonsverhooging beteekent ver meerderde koopkracht en meer koop kracht grootere vraag en derhalve verhoogde productie. Massaproductie heeft weer prijsverlaging ten gevolge, zooals wij zagen en zoo draait alles in een kringetje rond en beweegt zich om dit eene punt: Efficiency. (Slot volgt). SPREEKZAAL Duur Holland A LS trouw lezer van uw blad heb ik ?^^ ook het artikel van Jhr. Mr. H. Smissaert onder het hoofd Duur Holland" gelezen. Volgens mijn op vatting is de geheele quaestie van het prijsverschil van Holland met Belgiëin hoofdzaak tot de volgende beide een voudige formules terug te brengen: 1. In de jaren vlak na den oorlog zijn in Nederland onder den invloed der politiek de loonen snel en krachtig opgedreven, zoodat zij uitkwamen boven het internationaal loonpeil. Het is niet zoo eenvoudig, om een eenmaal aangenomen hoogen loonstandaard weer te doen dalen. Wel zijn sedert po gingen daartoe aangewend en hebben looneonflicten plaats gevonden, doch deze hadden geen belangrijke uitwer king. Nog altijd beweegt zich de loon standaard in de meeste Nederlandsche bedrijven boven het internationale loon-niveau. Gevolgen daarvan zijn hooge goederenprijzen, belemmering van den export en eene kwijnende industrie. De gunstige loonverhoudingen op vrijwel de geheele Neder landsche arbeidsmarkt maken voorts, dat de Nederlandsche arbeider zich niet bijzonder behoeft in te spannen voor een behoorlijk bestaan. 2. In Belgiëis het juist omgekeerd. Door de inflatie waren ginds, zooals in ieder land met dalende valuta, de loonen sterk gedrukt. Wel werden steeds bij voortgezette inflatie de loonen, dus ook de goederenprijzen, verhoogd, maar niet in dezelfde mate, waarin de valuta daalde. Het gevolg was, dat de Belgische arbeider een steeds kleiner goudloon ontving, en dat men de goederen met een steeds kleiner wordende goudwaarde be taalde. De Belgische franc had dus feitelijk een grootere koopkracht dan de koers aanduidde. Nu is Belgiëhet eenige land geweest, dat ten opzichte van zijn industrie op het juiste moment heeft gestabiliseerd. Immers, deze stabilisatie geschiedde vrij plot seling en vrijwel op den laagsten stand. Na de stabilisatie werden de loonen, dus ook de goederenprijzen, niet of zeer onbelangrijk verhoogd, zoodat de grootere koopkracht van den Belgischen franc, alsmede de exportmogelijkheden voor de Bel gische industrie bewaard bleven. Nog heden is Belgiëvoor verschil lende artikelen de goedkoopste markt in Europa. Belgiëis dus in staat ruim te exporteerea,'waardoor vrijwel alle industrieën volop werk hebben. Bovendien is de Belgische arbeider, omdat zijn loon ligt beneden het internationaale loonpeil, verplicht hard te werken teneinde zich datgene te kunnen verschaffen, wat hij voor een behoorlijk bestaan noodig heeft. D. BENIMA De verklaring van den heer B. in 2 eenvoudige formules is mij te .... eenvoudig. Een verschijnsel als het prijsverschil in Holland en Belgiëis, gelijk ik aangaf, de uitkomst van velerlei factoren, waarvan ik ditmaal enkele besprak. Men mag niet, dunkt mij, gelijk de heer B. doet, uit n factor alles afleiden. Bovendien: de heer B. spreekt over de jaren nu den oorlog. Maar ook vóór den oorlog was velerlei in Belgiëgoedkooper dan ten onzent. Reeds daaruit blijkt, dat de heer B. de zaak te veel van ne zijde beziet.