T4EüK>ENE AMSTERDAMMER VAN 17 SEPTEMBER 1927 Dr. C. KERBERT V l ir» kt" fc* . T .' *?* , T/' EKBERT is zevenendertig jaar lang Directeur van Artis geweest en vijfenveertig jaar lang lader van het Aquarium, waarvan hij in 1882 hoofdconservator werd. Dat herinner ik mij nog heel goed en óók hoe hij voor den bouw van dat Aquarium studiereizen naar het buitenland deed, waarvan hij ons wel vertelde. Het zal hem altijd tot eer strekken dat ons Aquarium van het begin af mocht meetellen onder de beste ter wereld. Toen hij nu in 1890 Directeur van Artis werd, legde dat Aquarium hem als het ware de ver plichting op, om ook de rest van den tuin" daarmee in overeenstemming te brengen en van die verplichting heeft hij zich schitterend gekweten. Dr. Kerbert heeft in weerwil van alle tegenslagen nooit den moed opgegeven, met merkwaardige frischheid de bezwaren ondervangen en zich geheel gegeven aan zijn levenswerk: de verbetering en verfraaiing van Artis." Dit getuigenis is van den architect Ouëndag en te vinden in het Feestnummer van de Bijdragen tot de Dierkunde, dat uitgegeven is bij gelegenheid van den 70sten geboortedag van Dr. Coenraad Kerbert. Dat is nu acht jaar geleden. Ouëndag vertelt daarin hoe achtereenvolgens gebouwd werden het Berenpaleis, het Olifantenhuis, het Apenhuis, het Vogelenhuis n het Reptielenhuis. Later kwam daar nog bij het Paardenpaviljoen en eindelijk de verbouwing van het Nieuwe Museum en het Diorama van de Heimans-stichting. Het is verwonderlijk hoe Kerbert dit alles tot stand heeft kunnen brengen, bijna voort durend onder moeilijke omstandigheden. Zoo populair Artis ook was en is, nooit heeft het Genootschap een aantal leden gehad overeen komstig met de waardigheid en welvaart van de hoofdstad en Kerbert had daar groote zorgen over. Ook kwamen er met het Gemeentebestuur allerlei fiscale narigheden. Maar toch, gesteund door enkele Amsterdammers, wist Kerbert nog ongelooflijk veel tot stand te brengen, zelfs in de oorlogsjaren en daarna. Daarbij had hij rekening te houden met de eischec. van wetenschap en geleerden eenerzij ds en aan den anderen kant de eenvoudigen en de kinderen en meesterlijk slaagde hij er in, om elk CKSU !ERt KEIZERSGRACHT 772 AM STERDAM rEL.!cK5VGOÖR£PADAT!EN ' (-LT-' W li'. H;rtiL.Cfc.NT»AL te geven wat hem toekwam en wat hem diende. Ondanks zijn moeilijk- ambt nam hij nog van tijd tot tijd de .pen op, schreef een beroemde ver handeling over zijn; Aquarium en belangrijke artikelen over de Beuzensalamander, diéomstreeks 35 jaar geleden in dat Aquarium zijn eiersnoeren afzette en ook een over het Vogelbekdier Zaglossis, over den Orang oetan enz. En. ns schreef hij een artikel in De Levende Natuur, in de aflevering van l Juli 1918. Ik heb het hier voor mij liggen en zou het wel in zijn geheel willen laten overdrukken, om u te laten zien, hoe deze negenenzestigjarige vertelt van de dagen van zijn jeugd, toen hij met zijn vriend Max Weber talrijke zoölogische excursies maakte, gewoonlijk in de omstreken van Amsterdam naar den kant van Zeeburg, Schellingwoude, Burgerdam, het Pampus,' Muiden, Muiderberg, somtijds ook naar Umuiden, Petten, Callantsoog enz." Hij vertelt dan van allerlei merkwaardige slakjes, die zij bemachtigden en hoe hij het geluk had op 17 September 1881 aan de pieren van Burgerdam een spiksplinternieuw slakje te vinden, dat hij Corambe batava noemde en waarvan de naaste verwanten pas te vinden zijn in de Sargasso zee. Wij leeren door dit geval Kerbert kennen als een faunist en speurder van merkwaardigen aanleg en tegelijk met streng wetenschappelijke opvat tingen. Hij heeft nog wel meer thuisgebracht van zijn jachtvelden aan de Zuiderzee en toen ik in 1879 als leerling van de Kweekschool voor Onder wijzers onder zijn leiding kwam, nam hij mij spoedig al eens af en toe mee naar den Zuider zeedijk, daarmee mijn levenslot beslissend. Dat was het begin van onze groote on-onderbroken vriendschap, die bijna een halve eeuw heeft geduurd. Toen ik in 1890 op Texel ging wonen, gaf hij mij Holkema's Flora der Noordzee-eilanden ten geschenke, opdat ik mij daar spoedig thuis zou gevoelen. Ruim twee jaar later kwam ik in Amster dam terug en kort daarna begon mijn samenwer king met Heimans. We begonnen met samen naar Kerbert te stappen en die heeft ons toen aange moedigd en geholpen op allerlei wijze. Hij stelde Artis voor ons open met het Aquarium en de Bibliotheek, bracht ons in kennis met allerlei werkers, o.a. met Steenhuizen, ook een trouw bezoeker van het Zuiderzeestrand. Van. het begin af was hij onze trouwe bondgenoot; hij zag in ons een schakel tusschen de wetenschap en de ge leerden aan den eenen kant en de kinderen en eenvoudigen aan den anderen.Artis werd het middel punt van de beweging voor de popularisatie van de natuurlijke historie in Nederland. Kerbert was niet bang voor excessen en afdwalingen, dat zou wel terecht komen, meende hij. Hij liet ons zelfs voordrachten met lichtbeelden houden in de Koningszaal en later zelfs in d e Groote Concertzaal. En een plezier dat hij had, als het goed ging ! Er werden vereenigingen opgericht: de Nederlandsche Natuurhistorische Vereeniging, de Ornithologische Vereeniging. Best, Kerbert verschafte gastvrijheid in Artis en nam zelfs wel eens een bestuurstaak op zich, even goed als hij dat deed voor zooveel andere vereenigingen van hooger wetenschappelijk belang, voor de Dierkundige Vereeniging, voor het Natuur- en GeneeskundigCongres. Ook de Vereeniging tot Behoud van Natuurmonumenten werd in Artis geboren. In Artis werd ook gehouden de Eerste Nationale Biologische Tentoonstelling. De laatste, die van 1926, ligt nog versch in het geheugen en ook herinneren we ons, hoe de grijze Directeur, nog niet lang geleden van een gevaarlijke ziekte hersteld, daar met groote opgewektheid het Nieuwe Museum en het Heimans-diorama opende. Voor de Heimans-stichting heeft hij ook gewerkt met groote liefde en voortvarendheid, want hij hield van Heimans op zijn minst evenveel als van mij, hoewel ik toch de oudste brieven had. Hij was een waar vriend, dat zullen honderden met mij kunnen getuigen. Als ik hem ontmoette in den tuin of op het kantoor, dan kreeg ik altijd twee handen en dan blonken zijn oogen achter zijn bril even vroolijk als veertig jaar geleden. ,,Zoo Thijsse, kom je nog eens en hoe gaat het met je vrouw (ook een leerling van hem) en de jongens?" En dan kwamen de zaken, waarbij we elkander in den laatsten tijd nog al eens op te monteren hadden, maar dan scholden we elkaar voor oude mannetjes en het eindigde altijd met een pretje. Hij was een echt Amsterdammer in den besten zin des woords. Hij heeft zijn taak vervuld in al haar volheid, niet alleen als Directeur van een Diergaarde, maar ook als bevorderaar van weten schap en menschelijk geluk. JAC.JP. THIJSSE iiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiimiiniiiiiiiiiiiiii l J. B, BENNER & ZOON i I PIANOHANDEL l DEN HAAG 97 NOORDEINDE ^lllllllllNIIIIIIIIIIIIIINIIHIIIIIIIIIIIIIIIIillllllllllllNIIIIIIIIIIIIIIIIIIIIllllllllllllllllllllIIIIIIIIIIMMlffF Nieuwe uitgaven Wouter Hutschenruyter, Gustav Mahler, uitgave J. Philip Kruseman, den. Haag. De schrijver van deze Hollandsche biographie van Gustav Mahler had boven de oudere biographen het voordeel, dat hij kon putten uit de sinds een paar jaar gepubliceerde brieven-ver zameling van Mahler, zeer interessante documenten zoowel voor het verstaan van zijn wezen als van zijn kunst. De heer Hutschenruyter heeft daarvan een goed gebruik gemaakt, hoewel ten slotte het beeld van Mahler er niet door veranderd, noch veel verduidelijkt, d.w.z. vernieuwd wordt. Zij zijn eerder een bevestiging van den stelregel, dien Hut schenruyter zelf wilde vermijden: dat zijn muziek zonder philosophie niet in te denken noch geheel begrijpelijk is. De opvatting om Mahler's muziek van philosophie te bevrijden is een verklaarbare reactie op de hoogdravende puzzle-achtige verklaringen", waarmede velen zich op een dilettantische manier aan de problemen" van deze menschenziel waag den, maar dat neemt niet weg, dat Mahler zelf ten slotte te zeer tijdgenoot dier philosophie is geweest om niet de concepties zijner muziek met wereld openbaringen" te vervlechten: op eigen rmizikaalinnerlijke evenwichten berusten zijn reusachtige symphoniebouwsels ten slotte niet. Hun toon is vaak doordringend en ontroerend menschelijk, maar deze muziek is meer documentair ten op zichte van den geestelijken drang van zijn tijd gebleven, die een universeele aarde- en sterre-" expansie wil, dan dat zij de schepping is van een universeel-scheppenden geest. Dat men gedwongen is in de buurt van Mahler's muziek altijd met bespiegelingen te werken (wat is deze verstorende dissonante-finale der 1ste symphonie anders dan een wilsuiting, die, bespiegelend over de onbekommerdheden der jeugd,deze wil overschreeuwen ?) verraadt inderdaad een muzikale zwakheid. De heer Hutschenruyter kan het ons niet anders laten inzien. Maar zijn vermijden vau philosophische beschouwingen maakt zijn boek te leesbaarder en het voldoet geheel voor hen, die in het beknopt een beeld van Mahler's persoon en zijn werk willen krijgen. En dit is ten slotte ook het doel van deze uitgave, meen ik. CONSTANT VAN WESSEM Jo Daemeti. De heilir/e vlam. Het sprookje van Stefan Pdrtos. Met illusstraties van de schrijfster. Rotterdam 1927. W. L. en J. Brusse's Uitgevers mij. Dit kostbaar uitgegeven boek werd, zooals de colophoon vermeldt, gedrukt in 700 genummerde exemplaren, waarvan de eerste 350 bestemd zijn voor de belangstellenden, die door hun inteekening de uitgave mogelijk maakten. Omdat het boek een zoo persoonlijk karakter heeft, lijkt objectieve critiek mij hier niet op haar plaats; ik bepaal mij daarom tot een woord van groote waardeering voor de piëteit, waarmee Jo Daemen haar taak, de: herinnering aan den genialen Stefan Partos in woord en beeld vast te leggen, heeft vervuld. HERMAN MIDDENDORP. N.V.%F.VANDERHEIDE HILVERSUM 1 QRAVELANDSCHEWEa TEL. 11». VRAAGT U EENS TEEKEN INOEN EN PRIJSOPGAAF VOOR HET SMAAKVOL INRICHTEN VAN uw LANDHUIS OF VILLA. BEKNOPT PROSPECTUS FRANCO.