DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 24 SEPTEMBER J927 No. 2625 DE BINNENPLAATS DE REGENTENKAMEK AMSTERDAMSCHE BIJZONDERHEDEN door Prof. Dr. H. BRUGMANS XLVII. Het Deutzenhofje TJ AARLEM heet altijd de stad der hofjes, en dat terecht. Maar Amsterdam heeft er ook zoo «enige, al is het getal en ook de kostbare bouw naar verhouding minder dan te Haarlem bet geval is. Maar het laatste heerenboekje telt toch nog niet minder dan 32 hofjes, welgeteld. Daarbij kan worden opgemerkt, dat wij hier volstrekt niet te doen hebben met een uitstervenden vorm van liefdadigheid: er komen telkens nieuwe hofjes bij in de nieuwe stadsgedeelten. Maar uit den aard der aaafc is het grootste deel der hofjes uit vroegere .- dj& meeste bevinden zich ook in de oude Een der befaamdste Amsterdamsche hofjes is stellig wel het Deutzenhofje aan de Prinsen gracht tusschen Spiegel- en Vijzelstraat. Officieel beschrijft het heerenboekje het hofje aldus: Deze stichting heeft ten doel tot hulp te dienen van een en twintig vrouwelijke personen uit den beschaaf den burgerstand van den Nederduitsch-Hervormden godsdienst, hetzij weduwen of ongehuwden, die niet geheel in haar eigen levensonderhoud kunnen voorzien en bij plaatsing den leeftijd van vijftig jaren bereikt en dien van acht en zestig jaren> niet overschreden hebben. Het hofje bevat een-en-twintig woonhuisjes, elk voor n persoon, die echter bij uitzondering ook door twee zusters kunnen worden bewoond. Deze woningen worden kosteloos ter beschikking gesteld van de door regenten aangewezen bewoonsters, die bovendien een toelage in geld ontvangen". Zoo is dus de tegenwoordige toestand. Nu de geschiedenis. Hier komt ons dadelijk het gebouw ia poëzie te hulp. De hoofddeur heeft een omraming van gehouwen steen met twee wit marnieren kinder beeldjes, die vredespalmen en andere emblemen dragen. Een wit marmeren plaat draagt het opschrift: Agneta Deutz laat hier haar liefde en godsdienst blijken Den armen tot een troost, tot voorbeeld aan de rijken Anno 1695. Daarboven vindt men de wapens van de stichteres en van haar beide echtgenooten, met festoenen. Wie was deze Agneta Deutz ? Zij stamde uit het befaamde Amsterdamsche aanzienlijke koopmansgeslacht, dat o.a. verwant was met den raadpen sionaris De Witt. Agneta was een der negen kinderen van Johan Deutz en Elisabeth Coymans. Zij werd den 27 Juni 1683 geboren en huwde in HET adres voor prima PARKETVLOEREN tegen sterk cpucurreerende prijzen is £BEp, MEIJER Amsterdam V, Jjj£wjp#raat 160 - Tel. 25615 - Gev. 1908 1651, dus op achttienjarigen leeftijd met Gerrit Meerman, uit het bekende Delftsche regentengeslacht. Zij verloor dezen man in 1668 en her trouwde in 1674 met een anderen Delftschen regent, Zacharias van Beresteyn, heer van Hofdijk en Middelharnis. Ook dezen man overleefde zij. Agneta zelf stierf den 13 Februari 1692 in den ouderdom van 59 jaar. Bij uitersten wil beval zij de stichting van het hofje, dat haar naam tot onze dagen zou overleveren. INGANG VAN HET DEUTZENHOFJE Het Deutzenhofje geeft den bezoeker nog steeds den indruk van de rustige voornaamheid van .den tijd der stichting. De een-en-twintig woningen liggen om een binnenplaats met vier tuintjes. Tegenover den breeden ingang ligt een open hal in dorischen stijl, die waarschijnlijk als wandelhal is bedoeld. In de kroonlijst erboven ziet men een wijzerplaat, geflankeerd door gebeeld houwde paneelen met allerlei toepasselijke em blemen. Maar het merkwaardigste van het hofje is de regentenkamer met haar kostbaarheden, waarvan de voornaamste op de historische ten toonstelling in 1925 waren te zien. Het is hier een regentenweelde, waarvan men zich tegenwoordig nauwelijks meer een voorstelling kan maken. Schilderijen, waaronder een schoorsteenstuk, een portret van de stichtster, stoelen en andere meu belen, porselein, kristal en vooral zilverwerk vormen den schat van het Deutzenhofje, die ons den indruk geeft van de verfijnde luxe van een tijd, toen de kracht van de aristocratie tot hoogere beschaving was gegroeid en tegelijk tot fijne ver slapping dreigde te vervallen. In ieder geval iets zeer bijzonders, waarvoor onze tijd eigenlijk het orgaan nog niet geheel heeft hervonden. Tentoonstellingen De Bron te 's Gravenhage, werk van H. Drayer. Tot 30 September. Kunstzaal van Lier, Rokin 126, Amsterdam. Schilderijen van Jan Sluyters. Tot 30 September. Kunstzaal Willem Brok, Hilversum. Schilde rijen van F. G. W. Oldewelt. Tot 30 September. Stedelijk Museum, Amsterdam. Schilderijen van Jan Gregoire. Tot 30 September. Buffa en Zoon, Amsterdam. Schilderijen en. teekeningen van Bernard van Vlijmen. Tot 3O September. Stedelijk Museum, Amsterdam. Werk van leden. Hollandsche Kunstenaarskring. Tot 30 September. Pictura, Utrecht. Tentoonstelling van oude schilderijen. Tot 30 September. J. H. de Bois, Haarlem. Tentoonstelling van werk van Belgische schilders. Tot 30 Sept. Kunstzaal Roos, Amsterdam. Tentoonstelling; van schilderijen. Tot 30 Sept. Buffa en Zoon, Amsterdam. Schilderijen vart Jacob Doyewaard. Tot 7 Oct, Nationale Kunsthandel, 435 Heerengracht, Amsterdam. Tentoonstelling van werken van Amsterd. Kunstenaars. Tot 8 October. Kunsthandel D. Cï. Santee Landweer, Amster dam. Tentoonstelling van Fransche prentkunst. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. *s e* ess DEN HAAG *» »* e-8 AMSTERDAM - ARNHEM Bewaarplaatsen voor Inboedels