DE GROENE .AMSTERPAAtöJER VAN l OCTOBER 1927 11 tt ' Petroleum door C. A. KLAASSE TN de petroleum-wereld is men in * denlaatsten tijd niet gespeend gebleren van schokkende gebeurtenissen, welke allen, die met de petroleumwinning rechtstreeks of zijdelings in relatie staan* met gespannen be langstelling de naaste toekomst doen , tegemoet zien. Feitelijk zijn geen der factoren, die thans het onderwerp der algemeene belangstelling uitmaken als nieuwe sterren aan het oliefirmament te be schouwen; veeleer waren zij reeds lang te' voorzien, doch thans is men in een stadium gekomen, waarin meerdere momenten tegelijkertijd hun schaduw werpen op de vooruitzichten dezer industrie, die zich, gezien de ontwikke ling der techniek, steeds meer uitge sproken belooft te scharen onder de zgn. basis-bedrijven", en die dan ook reeds jarenlang zelfs tot in de politiek een factor, van beteekenis is geblekenj iït "releveer' in dit verband slechts het Engelsch-Turksch Mosoelgeschil, en de Mexicaansche oliequestie. Dat in het bijzonder onder het Hollandsch publiek het contingent van hen die het verloop der gebeurte nissen met belangstelling volgen rela tief omvangrijk is, spreekt welhaast vanzelf. Niet voor niets is een der voornaamste petroleumproduceerende en -verwerkende bedrijven een Nederlandsche maatschappij; hoewel een belangrijk deel harer aandeelen van buitenlandsche houders is, blijft toch steeds de Amsterdamsche beurs zoo niet de toonaangevende, dan toch een der voornaamste markten voor het Koninklijke"-aandeel. En de Koninklijke" is bij de hieronder nader te omschrijven gebeurtenissen evengoed betrokken als hare zuster maatschappijen. Waar zij met de Shell" tot de wereldconcerns be hoort, zal zij zelfs op die punten, waar het eventueel tot een concurren tiestrijd tusschen de groote maatschap pijen zal komen, wellicht een hoofdrol te spelen hebben. Kom ik dan tot een beschouwing der gebeurtenissen en omstandig heden, die ik hierboven op het oog had, dan is daar in de eerste plaats te wijzen op een factor, die meer in het bijzonder de niet-Amerikaansche of juister de niet-in-Amerika-arbeidende maatschappijen treft. Ik meen de overproductie van ruwe olie, die het klinkt na voorgaande stelling eenigszins paradoxaal de Amerikaansche productiegebieden veroor zaken. Voor maanden reeds gewaag den de berichten uit de Ver.-Staten van bij voortduring stijgende op brengst der oliebronnen, waarvan de invloed zich vanzelfsprekend spoedig deed gelden op de prijzen der pro^ ducten. Onophoudelijk werd melding gemaakt van verlaging der prijzen van ruwe olie en olieproducten, het geen natuurlijk niet naliet aan de beurs een flauwe stemming voor oliewaarden teweeg te brengen. Even eens spreekt het vanzelf dat men reeds zeer spoedig geruchten vernam omtrent plannen tot beperking van de Amerikaansche olieproductie. Voor al door de niet in Amerika werkende maatschappijen werden soortgelijke projecten met instemming begroet. Deze bedrijven toch hadden het meest onder de overproductie te lijden. De prijsdaling was voor hare producten evenzeer van kracht als voor die der Amerikaansche onder nemingen, doch daarbij bleef hare productie nagenoeg gelijk, zoodat het nadeel der prijsdaling niet, zelfs niet ten deele, werd gecompenseerd door toename der voortgebrachte hoeveelheid. Hoewel sedert den aan vang der overproductie de beperk ngsgeruchten niet van de lucht zijn ge weest, en zelfs een officieel lichaam als de Conservation-Board zich in de aangelegenheid gemengd heeft, is tot nu toe nauwelijks positief resultaat in die richting bereikt. Wel zijn in den allerjongsten tijd de berichten uit de Ver. Staten iets meer geruststellend. De tweede gebeurtenis van be teekenis in de olieWereld vormt het gelukken der pogingen om langs synthetischen weg petroleum uit andere delfstoffen te bereiden. Ook dit element is verre van gloednieuw. Reeds eenige jaren is het bekend dat zulk een synthetisch product vervaar digd kan worden; ook bestaan reeds geruimen tijd verscheiden fabrieken, van kostbare installaties voorzien, en met behoorlijke productiecapaciteit, doch tot voor kort werden zij vooral als experimenteerbedrijven beschouwd. Thans echter wint meer en meer de meening veld hoewel van de zijde der producentengeheimhoudingin acht wordt genomen dat binnenkort het product ter markt zal worden gebracht tegen met dien der natuur lijke olie concurreerenden prijs, waar mede de groote vraag of de syntheti sche methode economisch toe te passen is in bevestigenden zin beantwoord zoude zijn. De talrijke geruchten om trent onderhandelingen van een der grootste aspirant-producenten dezer kunstolie de I.G.-Farbenindustrie met de Standard Oil Company of New-Yersey omtrent verkoop van haar product, waarbij de Koninklijke op dit gebied zou worden buitenge sloten, zijn te weinig gepreciseerd om daaraan vooralsnog veel waarde te hechten, terwijl bovendien tegenge stelde geruchten de ronde doen. In ieder geval staat vast, dat door de Rhenania-Ossag A. G. de ,.Konink lijke" een pied a terre op dit gebied heeft. Het derde feit ten slotte meer van recenten datum dat de be langstelling heeft gaande gemaakt is de Russische oliequestie. De dagblad lezer heeft veelvuldig kunnen kennis nemen van de wrijving die op dit punt tusschen enkele wereldconcerns bestaat. Een belangrijke rol in deze aangelegenheid werd vervuld door Sir Henry Deterding, de spil om welke de gestie der Koninklijke-Shell-combinatie draait. Hij stelt zich daarbij op het standpunt dat geen lichaam zich moet inlaten met den verkoop van Russische olie, en zulks om zuiver moreele redenen, onder uitsluiting van elk zakelijk principe. De petroleum, die door onregelmatige onteigening in het bezit van den Russischen Staat is gekomen, mogen de benadeelde onder nemingen niet zelf weder terugkoopen, daar zij aldus haar sanctie verleenen aan de wederrechtelijke behandeling. Hij betrok zelfs het verbruikend publiek in den strijd door een beroep te doen op de koopers, om zich te onthouden van aankoop van Russische olie. De controverse tusschen Sir Deterding in zijn vorenvermelde qualiteit en de Standard Oil Comp. of New-York niet de Standaard Oil Comp. of NewYersey, de grootste der Standard Oil groep, die publiceerde zich met Russische olie niet in te laten is te bekend, te veel uitgesponnen in de dagbladpers, en bovendien te omvang rijk, om een uiteenzetting daarvan DEENSCH RIJKSWONINGFONDS (STATSBOLIOFONDEN) UITGIFTE van ? 12.000.000.- (Kr. 18.000.000.-) 5 pCt. Obligatiën van 1927 gegarandeerd door hei KONINKRIJK DENEMARKEN Ondergeteekenden berichten dat de inschrijving op bovenge noemde uitgifte te hunne kantoren te AMSTERDAM, ROTTERDAM. en 's-GRAVENHAGE zal zijn opengesteld, op MAANDAG 3 OCTOBER 1927, van des voormiddags 9 uur tot des namiddags 4 uur, tot den koers van 983/4 pCt Prospectussen en inschrijvingsbrieven zijn bij de ondergeteekenden verkrijgbaar. DE TWENTSCHE BANK. AMSTERDAMSCHE BANK. LIPPMANN, ROSENTHAL & Co. NEDERLANDSCHE HANDEL-MAATSCHAPPIJ. ROTTERDAMSCHE BANKVEREENIGING. AMSTERDAM, ROTTERDAM, 27 September 1927. AMSTERDAM DENHAA6 NDJSCHE CATALOGUS FRANCO OP AANVRAGE hier ter plaatse te rechtvaardigen. Wel schijnt de gedachtenwisseling tot eenig resultaat te hebben gevoerd, in dier voege, dat de Standard Oil of New-York een meer gereserveerde houding tegenover Rusland zal aan nemen. Hoe het zij, hoewel deze factor interessant is uit een oogpunt van concern-politiek, hij belooft niet van zoo eminente beteekenis te worden voor de toekomst der olieindustrie als de beide eerstvermelde factoren. Wel licht is inderdaad tijdelijk een invloed op de prijzen te verwachten deze doet zich reeds voelen door de moge lijkerwijze door den producent geïnspi reerde prijspolitiek van enkele kleine maatschappijen, welke Russische olie distribueeren doch op den duur zullen de eerstgenoemde momenten waarschijnlijk van verderstrekkend eiv meer blijvend belang blijken.