DE GROENE AMSTERDAMMER VAN l OCTOBER 1927 HlVB m Tegenstellingen Aan de brug Een idjrlle in Japan Leidscneplein 3 rugleuning Hij was de echtgenoot van Rika Hopper, mijn zoon". Tot zoover de historie, gelijk zij zich tot op dit oogenblik voorspellen laat. Het overige moeten we Afwachten. Overtuigd werd Amsterdam van niets zoo deugdelijk in dit laatste half jaar als van de twee-eenheid van dit eerste menschenpaar, dat Tiet tot een eigen schouwburg heeft gebracht; en het was nauwelijks meer een verrassing, zoodanig waren wij voorbereid, toen het lever de rideau de portretten van den heer en mevrouw van Hoven ge raadt het gelukkig glimlachend, zicht baar trillend van verwachting op het witte doek bracht. De wordingsgeschiedenis van den schouwburg vormde voor deze portretten van gastvrouw en gastheer het kader, waarbij, zoowel de bekoorlijke dochter van Jhr. van Riemsdijk, die de eersten steen legde, als de metselaar, welke het overige deed, hun rollen voortreffelijk vervulden, en allen, die tot de metamorphose van Prot" in Rika Hopper" hadden medegewerkt, een beurt kregen om zich aan het geëerd publiek te vertoonen. Om negen uur begon toen, na dit onderhoudend défilé, de vertooning van het stuk, waarvoor wij ook nog eenigszins waren gekomen. En toen gebeurde het verrassende, het ver heugende, het, hopen we hartelijk, veel goeds voorspellende voor ook den innerlijken roem de uiterlijke laat nu niets meer te wenschen onzer Nederlandsche Sarah: De vertooning van een allermoeilijkst, allermerkwaardigst tooneelwerk,. slaagde op dezen eersten avond, schier te vol van emoties en onvoorziene omstandigheden, eerlijk en wonderbaarlijk. Nadat de ,,elite" vóór , den te nauwen ingang een half uur in den regen had gestaan, ieder op de plaats van een ander min DIT Greatest Artisfcs MERK Finest Recording 18 EEN WAARBORG VOOR ONOVER TROFFEN REPRODUCTIE EN ONGEËVENAARDE AFWERKING. N.V. DUTCH GRAMOPHONE COMPANY. AM*TBRD. VCCRKADE 22 A DEN HAAO Int. Muziek tentoonstelling Genève 1927 Hoogste onderscheiding. of meer recalcitrant zat, en de worstelwedstrijden in de vestiaires nog slechts flauw doorklonken, werd het stil. Het leven grijpt", maar ook de voorstelling greep. Wij vergaten alles, tot onze bewondering voor het aardig zaaltje en zijn be zienswaardigheden toe hadden het desnoods met een minder geriefelijke fauteuil kunnen stellen wij vergaten zoo waar haast den heer en me vrouw van Hoven-Hopper, om op te gaan in het mysterie aan den anderen oever: het werk van den Noorschen dichter, en hoe het groeide.... onder de handen van den Russischen regisseur. Wat, laten we het erkennen, een tikje bluf geleek: de medewerking van den Rus Charoff bij de eerste voorstelling van een splinternieuw gezel schap, bleek een ernstige onderneming, en zoo ooit de beteekenis van de, in ons land zoo jammerlijk miskende, kunst van den scheppenden regisseur nog een kans kreeg door te dringen tot ons argeloos publiek, dan was het misschien hier, waar men het werk van den leider, gedemonstreerd aan een willekeurige groep Hollandsche tooneelspelers, die voor het eerst met elkander stonden op een vreemd tooneel, als een openbare les volgen kon. Het was geen buitengewoon machtige vertooning werk van dit gehalte heeft in ons la.nd wel sterker en vooral dieper vertolking gevonden verklaard" is ons het ingewikkeld, louter door suggesties te benaderen stuk niet volledig, maar veel is er tot ons gekomen in een vorm, die voldeed. Het leven grijpt" is een van die zeldzame tooneelwerken, die meer muziek dan tooneel zijn. Tschekow is een der meesters, maar ook Gorki (Nacht-Asyl) Haupttnann (Ratten, Büchner (Danton's dood) en in onzen tijd Pirandello, hebben prachtige levens-weefsels" gemaakt, stukken zonder intrigue, een exposévan hoe het menschelrjke reilt en zeilt aan de oppervlakte, en hoe het kookt en woedt daaronder. De eeuwige beweging het v loeien de. ... Vergeleken bij enkele van die meester werken, geloof ik Het leven grijpt" een tamelijk zwak werk, maar dan altijd toch een zwak werk van een groot kunstenaar en een groot rnensch, die wanneer hij een figuur maar even aanzet, een woord als het ware achteloos laat vallen, al meer in onze ziel aan het roeren brengt, dan alle middel matige dramaturgen met elkaar. De spelers moeten deze werken wel zeer intelligent vatten en intensief beleven om er eiken avond opnieuw hun geheele menschelijkheid in te gooien, eiken avond voller, dieper, warmer. Onder den indruk van een groote opgave zijn we dezen eersten avond gekomen. Tot half twee heeft een volle zaal geboeid geluisterd naar een verre dichterstem van universeelen klank, en hier en daar verstandhouding gevoeld. Ik hoop de vol gende week op stuk en spel nog eens terug te komen. Een poging als deze is van belang in een tijd, die voor de hoogere illusies op het tooneel niet veel plaats laat. COMOEDIA door HENRIK SCHOLTB Circus Gleich TV/f ISSCHIEN is het circus als zoodanig wel aan het uitsterven. Het is niet langer meer een rond reizend wereldwonder van klatergoud, waarin de menschelijke ziel zulke vreemde parallellen placht te ontdekken. Wat er werkelijk kunst in is, en voor moderne gevoeligheden zelfs zulk een aantrekke lijke kunst zoekt langzamerhand zijn eigen wegen. Variétéen music-hall trekken de beste solonummers tot zich en het circus houdt alleen de bonte misère. En zijn dieren. Nu zijn de dieren, als materiaal, bij Gleich zeer goed, vooral de paarden. Er komt heel wat meer kijken dan een paar halfversufte leeuwen, aftandsche kameelen en gedweeëolifanten, er is eenArke Noachs in de zonderlingste verscheidenheid: van den hooghartig-droomenden dromedaris en de onhandelbare kleine zebraatjes tot de magischwitte zebu en het dwaze gordeldier. Hun dressuur is meestal niet bizonder origineel: dat olifanten op hun achterpooten zitten en dat men bij zeeleeuwen van hun fabelachtig balanceervermogen gebruik kan maken, weet een circusliefhebber nu wel. Maar een veel grooter tegenvaller vormen de nummers paardendressuur. En toch kan dit in een circus een der voortreffelijkste nummers zijn, als Trahkener hengsten correct en edel gehoorzamen aan. het minste knallen van de vele meters lange chambrière. Ken ruime vergoeding bood echter het onstuimige en zeer knappe cowboy-nummer na de pauze, dat eindigde in een voor een circus buiten gewoon vaardig geënsceneerd springnummer, of schoon ik dit vooral liever in de vrije natuur be wonder. Hierbij werd het record gehaald door den jongen Jostmann, die ook al in een hoogeschoolnummer had uitgeblonken, daarbij geassisteerd door een soort Pruisischen landjonker en Mlle Rosa Gleich, al is deze laatste nog geen Katchen Carré. Voor de rest miste men nog al eens die goede. kakelbonte circussfeer van clowns eii kunsten makers, met hun schijnbaar diepzinnig-misvormde allegorie op het leven zelf. De clowns waren slecht en zouteloos en slechts af en toe vertoonde een acrobaat in een verloren hoekje onder den nok de een of andere ongehoorde waaghalzerij. Men zocht overal vruchteloos naar wat eenheid en illusie. Het geheel scheen te lijden onder den te grooten opzet, de vertooning in drie maneges te gelijk voor de pauze was een groot nadeel en maakte bij een overigens perfecte organisatie de afwerking toch rommelig, en ook de balletten hadden niet veel om het lijf. Rest nog slechts de stunt van den man, die uit een kolossaal kanon wordt afgeschoten: een elementaire, maar inderdaad behoorlijke sterke sensatie. Deze man zal van dienstweigeren niet veel moeten hebben, al is hij kanonnenvJeesch. Kunstzaal VAN LIER ROKIN 126 - AMSTERDAM - Maand October Tentoonstelling G. H. BREITNER