DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 8 OCTOBER-1927 11 SLAPENDE Schilderkunst door A. PLASSCHAERT Toon Kelder, bij Breckpot, Antwerpen Ik heb laatst geschreven, dat een tentoonstelling, die bestaat uit veel werk van n enkelen schilder, een gevaarlijke onderneming gewoonlijk voor dien schilder is, en dat een goed getal schilders er niet zonder ernstig kleerscheuren afkomt. Want het is voor iedereen, die het werk der kunst bedrijft, moeilijk altijd levendig, altijd met spanning zooal ,niet vol spanning te zijn, en tegelijk de eentonigheid (deze niet in slechten zin gedacht) te vermijden, die aan een, persoonlijkheid van zelve eigen is (wat is een goede persoonlijkheid eigenlijk anders dan een zelfd iets, telkens wat gevarieerd vóór of door het nieuwe, andere probleem; en hoe zouden wij een persoonlijkheid in de kunst zoo gemakkelijk herkennen, zoo een aantal eigenschappen niet aan ieder werk waren inhaerent?) Zonder twijfel erkennen wij in Toon Kelder een persoonlijkheid; een aantal eigenschappen van kleur en van den vorm vinden wij, telkens gewijzigd door ontroering en door de voorsteling of door beiden samen, terug in de werken, die hier hangen. Hij is dus van huis-uit vrij van het zich een per soonlijkheid te moeten bouwen, zich een straffen omtrek te scheppen, zooals dat anderen overkomt, die juist als persoonlijkheid niet gansch en gaaf ter waereld zijn gekomen. Daarvoor ontgaat Kelder een gevaar, het gevaar van tot een formule ver starren, zooals dat voorkomt bij die persoonlijk heden, wier uiterlijke vorm voor een deel door den. wil wordt bepaald, dus moedwillig en feitelijk; wier vorm niet ontstaat uit en door den innerlijken dwang van het bloed. Het werk van Kelder is bloedrijk; de kleur (de j TRANSPORT Mij. HOLLAND"« JWccspcrzijde 94 AMSTERDAM! <| Telefoon 51271 Tel.-Adres Transport"! Verhuizingen, door geheel Europa per meu- < belwagen en gesloten spoorwegwagons, [ binnenlands ook per gesloten autoverhuis- < wagens met aanhangwagen. Binnen een J rayon v. 80 K.M. bespaart men Hotelkosten < BEWAARPLAATSEN VOOR GEHEELE EN< GEDEELTELIJKE INBOEDELS <j mooie grijzen" o.a., die Permeke prees) hebben een klank, zonder schraalte, zonder gewilde into natie; er is natuur in de stem; en materiaal, zooals de muziekkritici dat noemen, is zeker in voldoende mate aanwezig. De kleur is gaarne naar het donkere en naar het zware heengebracht; zelfs is Kelder, zou ik willen zeggen, tot de uiterste grenzen daar van gegaan, en is, vermoedelijk, een terugkeer tot meer kleur, in den zin van meer kleurverschil en niet zoo naar beneden afgestemde kleur" logisch na zulk uiterste te verwachten; de basstem", zal misschien opener klinken, en eigentlijk meer een baryton blijken te wezen. Enkele aanduidingen doen dit verwachten; een vroegere, nog niet zóó langgeleden voorbij gegane periode, doet dit stellig verwachten (hoewel nooit lucht of luchtig, was Kelder toen meer een voorbeeld van kleur-exces dan kleur-betooming. Dit wat de kleur aangaat. Wat den vorm betreft, het werk in Antwerpen vertoont dat zonder n wankeling in dit opzicht, Kelder is van die school der Hollandsche schilders, die dezen vorm r/root houden; die plooitjes in getal vervangen door n plooi; vele kleine lichten door n licht; vele vormen door n vollen vorm, die a' de kleinere in zich opnam, want uitdrukt. Hij ver eenvoudigt dus door samenvatting; terwijl, en ook dat is een kenmerk van de schilders, waartoe hij toch zeker gedeeltelijk behoort, hij het beschilderd vlak eenvoudiger en tegelijk straffer, gemarkeerdeenvoudiger dus verdeelt. Zonder ge wilden mathematischen ondergrond is de verdeeling toch vaster dan b.v. bij de Haagsche School. Ik noem die Haagsche School echter met voorbedacht. Want ook Kelder is feitelijk een impresssionist, al is hij een vereenvou digend impressionist, een impressionist uit een latere periode. Hij is daardoor zeer Hollandsch; hij wenscht, en moet bovenal 't gevoel van het leven en van het levende geven; de natuur etc. is meer een adem voor hem, dan een kristallisatie. Hij is een realist; hij is, schilderlijk, er op uit de afzon derlijkheid der stoffen etc., de kleuren van de voorwerpen te geven; hij bepaalt deze dingen niet BROODJES ? als van uit n oorsprong komende; hij verheugt zich integendeel in de verscheidenheid. En wat anders deed ooit de realist? Hij is dus een colorist, in den technischen zin van dat woord. Eii hij is dat alles ongetwijfeld het meest volledig iri het zelf portret, met het naakt ernaast, dat uit 1927 is. Dit is belangrijker dan het bekende portret van Stellwagen; het is soberder, toch rijker; meer enkel schilderij, schilderkunst; het is later dan Stellwagen; het bewijst dus een vooruitgang liet is meer beschaafd; een onnoodige nadruk door de materie, door 't opbrengen van de verf, is hier vermeden, en dat was een der beterschappen, die noodzakelijk waren voor dit talent. Want dat is Kelder. Zoo ge het niet koudet erkennen, dan maakt deze tentoonstelling dat voor goed duidelijk. Niet, doordat alles even goed is, noch dat hier alle fouten afwezig zijn, maar juist daardoor: doordat de verzameling als geheel als een levend geheel aandoet, en doordat fouten, die er waren (er bleven er nog !) verbeterd werden; doordat uitwassen werden afgesneden van een kracht, die moet winnen juist door intooming. BIJTELSLIJPEB Tentoonstellingen Kunsthandel D. G. Santee Landweer, Amster dam. Tentoonstelling van Fransche prentkunst Kunsthandel Hofstee Deelman, Vondelstraat 10,. Amsterdam. Schilderijen van Kvapil. Tot 15 Oct Stedelijk Museum, Amsterdam. Batiks var» Bagnhild d'Ailly. Tot 15 October. Stedelijk Museum, Benedenzalen, Amsterdam. Schilderijen en etsen door Frank Brangwijn erk Jan Poortenaar. Tot 24 Cctober. ADVERTEERT in DE GROENE AMSTERDAMMER" ??is een zin die ge dikwijls leest. \Vaarom juist in cle GROENE AMSTERDAMMER..? OMDAT het advertentietarief buitengewoon billijk is. De GROENE wordt immers bij uitstek gelezen door het beste publiek <?- door het publiek dat Jets te besteden heeft. Ge BETAALT DUS NIET voor een verspreiding, die drukkosten, porto en papier kost en waarmee ge tienduizenden lezers bereikt, die niet in de eerste plaats tot het koopkrachtige publiek benooren. MAAR HET BETAALT U in dit blad te adverteeren waarvan ge weet dat uw onkosten direkt worden aangewend om U in contact te brengen met het koopkrachtige publiek. Advertentiën 75 ets. per regel, meerdere plaatsingen bij contract. De administratie van de Groene Amsterdammer KEIZERSGRACHT 353 Telefoon 37964 f* S. MEUWSEN, Hofl, A'dam?R'dam?Den Haag. DE BESTE HOEDEN IN HOLLANa