Historisch Archief 1877-1940
20
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 15 OCTOBER 1927
No. 2628
i
U"' HET CHINEESCHE THEATER
(Vervolg van pag. 19).
Roode Hartstocht", De Vloek van
,den Medeminnaar" enz., een heelen
Avond te turen op de lang niet altijd
dramatische tafereelen uit het leven
i van Jezus En toch moeten de
bioscoopdirecties 't hebben" van die
'getrouwe bezoekers, van het groote
.publiek, dat nu eenmaal liever
ver. maakt en geboeid dan gesticht wil
; worden. Dit heeft de samenstelster
i van het stuk het is een Trouw
begrepen en er wijselijk voor gezorgd
dat er voor elk wat wils te kijken
valt. Zij heeft bijv. de handigheid
gehad ons de boetende Magdalena
flink aan den gang te toonen vóór
haar bekeering. We zien haar,
be' tooverehd en zér luchtig gekleed, om
ringd door een menigte ongure
aanbidders, of ia een romantisch landschap
voortjagende in een door zebra's ge
trokken wagen. En heel piquant be
dacht ook is de liefdesgeschiedenis
tusschen deze zelfde schoone boetelinge
en Judas, die de'schrijfster er bq heeft
gefantaseerd. Zoo kan ieder iets van
zijn gading vinden in die voorstelling,
mits hij wete te geven n te nemen
en het Mensch argere dich nicht getrouw
in acht neemt. De geloovige zal dan
met ontroering de aan het N. Testa
ment ontleende en vol stemming weer
gegeven tafereelen aanschouwen, de
kunstzinnige . zal ? -genieten van de
schoonheid m de ' vete-tooneelen die
Zich als levend geworden- schilderijen
Voor onze oogen: ontrollen, de his
toricus zal de wijze waarop de geschied
kundige gegevens verwerkt zijn op
prijs stellen en , Jan. Alleman het
,;costuum" van Magdalena (vóór haar
'bekeering) en de zebra's. En stellig
*al iedereen die nog maar een greintje
kinderlijkheid -bewaard heeft-, gerild
ea gebeefd hebben (een genoegen op
Zichzelf) bij de bliksemschichten, zóó
getrouwelijk op het doek nagebootst,
tfat onze eogeni er door' verblind
\ werden en bij het donderend geweld
dat het orgel maakfe, toen, na den
Kruisdood, de tempelvoorhang aan
flarden sloeg en de aarde openscheurde.
- Aan het-einde dezer première had,
als gewoonlijk bij zulke gelegenheden,
de presentation of the east en van de
aanwezige stars plaats. De personen
die in het sfcuk zijn opgetreden en de
bij die eerste -vertoOning tegenwoordige
andere sterren, werden achtereenvol
gens ten tooneele geroepen en met een
huldigend of grappig woord voorgesteld
aan het publiek, dat hen dan met luid
ruchtig applaus begroette. Vlug be
klimmen zij hefe; podium, de vrouw
tjes elegant coquet in fraaie shawls
of avondmantels gewikkeld, de man
nen vrijmoedig, of--'met hun figuur
? verlegen, al naar hun. aard: een bui
ging, een glimlach, eea geestig woord
en zij Verdwijnen weer-haastig van het
tooneel om plaats te maken, voor hun
Opvolgers.
Buiten weer hetzelfde gedrang,
dezelfde menschenzee die al die uren
geduldig wachtte tot het eind der
lange voorstelling, in de hoop een
glimp je op te vangen va^i 4e in hun
auto's wegsnellende sterre». de
afgoden der Amerikanen. *
En zoo was dan hefc glansrijke
Chinese Theatre glansrijk ingewijd. Ik
heb verteld van de kleurenweelde eu
de kostbare inrichting van het gebouw,
maar is het werkelijk mooi te noemen ?
Ik meen hierop niet een hartgrondig
heen te mogen antwoorden. Vooral
van buiten maakt het, niettegen
staande de enorme kosten die er aari
besteed zijn, een indruk van lap- en
knutselwerk, alsof het maar even was
neergezet voor een tentoonstelling.
De osterache stijl, toegepast op zulk
een moderne en zuiver West-ersche
RIJM.KRONYCK
Sky-writing
De hemelsche reclamevlakte
door MELIS STOKE
De aardeHhangt vol met gekleurde biljetten,
(jeen schutting is kaal en geen muur onbesmeerd.
In treinen en trams zie je schreeuwrige leuzen.
Op den top van. een berg wordt in letters als reuzen
iets van zeep, chocolade of pudding beweerd... .
Ze roepen den lof van verduurzaamde groenten,
kunstmatige boter en vruchten in glas.
In Schouwburgprogramma's ('t genot van de pauze)
bevelen gemeentebedrijven (?vertrouw ze
want 't gaat om Uw centen l U koken op gas....
En toen er geen huisje meer was te beplakken,
geen muur of programma, geen schutting of trein,
geen alp en geen postkar, geen gletscher of gevel,
bevond men voor nóg meer reclame, met wrevel,
de aarde, vol koop- en vé.rkooplust, te klein....
Toen sloeg men de blikken vertwijfeld naar boven,
en zag daar, nog maagdlijk van prenten en schrift.
den hemel. ... de wijde. . .. de wijdsch-onbeplakte. .
de immer-vacante en lokkende vlakte,
object voor den waren-verkoopenden drift. . . .
De mensch naar hij snoeft heeft het luchtruim veroverd. .
maar maakt tegelijk van de aarde een hel.. . .
De dichters-reclame stijgt op naar de wolken
om den roem van parfum en tabak te vertolken,
in den vorm van een dwingend reclame-bevel. . . .
Waar moet, ik mij bergen.. 'i Waar kan ik nog wijlen,
dan in mijn gesloten en veilige huis. . . . ?
Straks schreeuwen 't plaveisel, hei zwerk en de muren:
,, Drinkt Ranja C.IV en Cohen's Confitnrcn",
Electrische Ontharing" en ..Stemt op Jan Duys"...
Waar moei ik nog kijken om niet te ontmoeten
den lof van iets eetbaars of voor-mijn-toilet. . . . ?
....nu de menschen mijn hemel, waarop ik mocht turen,
voor geschreeuw en profijt en misleiding verhuren... .
.... Zelfs op Petrus z'n poort zoo'n perfide biljet...Ml
TELEFOONTJE
door CEL 2
inrichting als een bioscoop, doet meer
Ohineezerig dan Ohineesch aan. Het
Egyptische theater, eveneens door
Grauman opgericht, is soberder van
kleur en lijnen en heeft daardoor meer
werkelijke bekoring, maar weggedoken
als het staat achter in een te nauwe
doorgang, omgeven door geheel uit
den toori vallende winkeltjes en
kermis-achtige reclame, kan men er
eigenlijk ook niet anders dan schouder
ophalend naar staren.
Toen ik op een avond dwaalde door
de Mexicaansche wijk. het vroegere
centrum van. Los Angeles, waar do
lommerrijke pluzu nog herinnert aan
die eerste Spanjaarden, die iri 1781
de stad gesticht hebben, kwam ik;
plotseling te staan in de kloostergang
naast het oude Hpaansche kerkje.
De mis was juist afgeloopen, de kerk
gangers stroomden naar buiten, op
het pleintje dat door die kloostergang
omsloten wordt. In groepjes bleven
zij staan onder de palmen en den
knoestigen plataan, die y.i.jri takken
wijd boven hen uitspreidde, liet
waren uitsluitend Mexicanen, dus
Spanjaarden van afkomst: de mannen
niet hun schilderachtige breedgerande
puiithoeden boven de bruine gezichten,
de oude vrouwen het hoofd gewikkeld
in zwarte doeken, de jongere pronkend
niet haar donkere vlechten of kleurige
mutsjes; daartusschen krioelden de
koffie-kleurige kindertjes met git
zwarte haren en oogen. Uit de verte
klonk muziek: koorknapen oefenden
zich voor den volgenden Zondag.
Lang bleef ik staan om maar steeds
te kijken naar dat afgelegen pleintje
niet de groepen wandelende en pra
tende Zuiderlingen. Het was alles heel
armoedig en eenvoudig, maar het had
kleur en stijl en het was echt. Het deed
me herademen na het aanschouwen
van al die imitaties. Menschen en
omgeving hoorden bij elkaar, ge
bonden door verleden en traditie en
deze innerlijke, harmonische schoon
heid kunnen de bioscoop-directies niet
koopen rnet al hun klinkende dollars;
zij blijven gedoemd tot navolging:
op z'n Chineesch, op z'n Egyptisch.
INHOUD:
1. Prof. Dr. G. W. Kernkamp, De door
luchtige school.
2, Prof. Dr. H. Brugmans, De Universiteit
van Amsterdam H. Middendorp, Boek
bespreking.
3. Joh. Braakensiek, De burgeroorlog in
China?J. J. Bekiar, Nationaal inkomen.
4. J. Oderwald, De schoonheid vanhet schip.
5. A. Plasschaert, Schilderkunst - De
FrancoAmerikaaneche tariefjazz.
6. Annie Salomons, Bijkomstigheden.
7. Dr. Jac. P. Thijsse, Uit de Natuur. H.
Scholte, Comoedia.
9. Red. Elis M. Rogge, Voor vrouwen.
10. Prof.Dr. J. Prinsen J.Lzn., Boekbespreking.
II. W. van Itallie?v. Embden, Prof. Dr.
Otto Lanz, met teek. door B. v. Vlijmen.
10. Top Naeff, Dramatische Kroniek.
13. Cornelis Veth, Weleer en Nou C.
van Wessem, Muziek.
15. Jhr. Mr. H. Smissaert, Op den Econ.
Uitkijk C. K., Beursspiegel.
16. C. A. Klaasse, De Pruissische dollar
emissie.
17. Alida's Craqaante Croquetjes
Charivarius, Charivaria Kladschrifl v. Jantje.
18. J. D. White, Achter de schermen der
radio.
19. Dr. C. Serrurier, Het Chineesche theater
J. G. Sinia, Aan het strand.
20. Cel 2, Telefoontje Melis Stoke, Rijm.
Omslag: Spelproblemen.
Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, Het feest
der Amsterd. Universiteit.
Spreek ik met huis van den
predikant-brandwacht?
Er is toch geen brand, hoop ik?
O, is u daar zelf, dominé? Een
vreemde kwestie, wat?
Dat ze u tot brandwacht ge
promoveerd hebben !
Hoewel, als men de zaak goed
beschouwt....
Ik wou zeggen dat er tusschen
beide bedieningen toch wel eenige
overeenkomst bestaat.
Ligt anders nog al voor de hand,
brandwacht ! Als er iri een
menschenziel een binnenbrandje ontstaat of een
zware uitslaande wie roept men dan
te hulp?
Precies. En als bij uw naasten
buur het vet in de pan slaat, wie haalt
men dan?
Ziet u wel, dat ik gelijk had.
En hoe bluscht u een brand naar de
ziele? Door de sluizen van uw wel
sprekendheid open te zetten. En hoe
bluscht u straks het schoorsteen
brandje bij den boer aan den overkant
bij u ? Door de spuit open te draaien.
Ziet u veel verschil?
Dat is juist. Een geestelijke is
vrijgesteld van den werkelijken mili
tairen dienst maar is dat billijk? Mag
men een geestelijke berooven van het
Voorrecht voor zijn vaderland te
sneuvelen in de ure des ge vaars en
waar zouden uw talenten als brand
wacht beter tot hun recht komen dan
in den oorlog waai' alles wat zt voor
de voeten komt. meestal in vlammen
opgaat?
Dus eigenlijk komt u niet aan de
pomp te staan maar is uw functie
die van ..brandschreeuwer"
Maar wie is .daar in uw dorp nu
beter voor geschikt dan u? Wie heeft
er zooveel geluid als u? Wiens ambt
is het de menschen wakker te maken
als er gevaar dreigt, zij het dan
Zondags op den kansel voor de ziel
en het gemoed en in de week voor
geld en goed?
Maar wat. een prachtige oefening
voor de stem. dominé! Er wordt
tegenwoordig nog al eens geklaagd
dat bij de meeste predikanten de
stem zoo zwak is dat het aantal
slapers onder de godsdienstoefening
zienderoogen en hoorenderooren toe
neemt en nu zou men zoo'n oefening
voor de stem in de open lucht nog wel
en onder alle weersgesteldheden, on
mogelijk willen maken?
Kent u de oud-Hollandsche
uitdrukking niet: hij heeft een stem
om er ,,brand" mee te roepen? en van
hoeveel domino's kan men dit zeggen?
En dan, dominé, de brandpremie
is in deze dagen toch ook niet om af te
poetsen. Ik las nog niet zoo heel lang
geleden van een dominédie. als hij
uit wou gaan, van zijn buurman een
bovenbroek moest leenen en aangezien
de brandpremie varieert van een
kwartje tot een rijksdaalder....
Gauw maar, dominé! Gauw !
En vergeet uw helm niet ! (lauw ! . . ..
TYP.: AMST. BOEK- EN STEENDRUK.KERIJ, V/H ELLERMAN, HARMS & CO.