JE AMSTERDAMMER VAN 15 OCTOBER 1927 No. 2628 B1JKOMST1GHEDEN dow ANNIE SALOMONS coxc 1 R is niets merkwaardiger en leer1 rijker, dan, na een bepaald aantal a, (en wjj houden ons bij dit be" palen" gewoonlijk aan het decimale I Stelsel), Waarin een vereeniging, een \Stichting, een instelling zich heeft ont! 'wflckeld, heeft gemazeld en gepokt en ^ V eindelijk zich een vaste plaats heeft *' veroverd, terug te zien naar het begin, 1 kaar de voorbereidingen, naar de " bedoelingen, waarmee men het geheel opgezet en naar de uitwerking, -': die men er toen van verwachtte. Als f';|;-iöen dan die vooropgestelde meening '"j-i'inet déverkregen resultaten vergelijkt, ?|komt men gewoonlijk tot de ontdekSjfcbig, dat men heel iets anders bereikt Ir heeft, en dat men in een heel andere 1 *tohting is gegroeid, dan men eerst had * Aangegeven; al zijn de uitkomsten .geenszins minder belangrijk dan die, :. %elke men toen gehoopt had; jf* Deze gedachte zal zeker door t Itot hoofd zijn gegaan van velen dern, die zich óp dien stillen herfst< -middag in de tuinkamer van een oud L '"Botterdamsch buitenhuis hadden ver, waar de voorzitter een kort ^overzicht gaf van den weg, dien de Volksuniversiteit in haar- tienjarig bestaan had afgelegd. Eigenlijk ging fl haai; oorsprong veel verder terug dan k tien jaar geleden, want al lang daar?' vóór ;had men pogingen gedaan om ;*H door cursussen, gegeven door professpren, meer kennis te brengen onder 1 een kring van menschen, voor wie het ^onderwijs aan de universiteit onbe reikbaar was. ? Maar in die dagen meende men zich nog nadrukkelijk te ;" moeten verdedigen, dat het heelemaal niet in de bedoeUng lag de wetenr schap op straat te brengen", onder 1 den minderen man". Men wilde zich uitsluitend tot de menschen uit eigen '?' beschaafden kring richten, en hun hooger onderwijs" brengen, in de zekerheid, dat kennis macht" is en dat weten het levensgeluk verhoogt. Hoe sterk is hiertegen de reactie ge komen van de sociaal-voelenden uit het begin der twintigste eeuw, die wat lachten om het hoog" houden der 'Wetenschap als het privilegie van be paalde kringen; die niets beter ver langden dan haar juist te populari»'. seeren; haar uit te dragen tot het volk -j .tft al zijn lagen en dat volk tot haar 'K te trekken van hoog tot laag. Zóó £{,? steek, was die drang om de weten*"< «ohap, die de glorie van de burgerlijke klassen had uitgemaakt, nu ook tot de ?Arbeiders te brengen, dat men het den professorenstand eigenlijk een beetje kwalijk nam, dat de universiteiten niet de leiding namen van zoo'n nobele be weging en dat niet de docenten zich als n man beschikbaar stelden voor NAAR O RP W.PENAAT. ? BESTAANDE UIT ? DRESSOIR, TAFEL. THBETAFEL.4STOELEN 2ARMSTOELEN IN PRIMA ?IKBNHOUT CM IN HLRB GEWEN5CHTE HOUTM.EUR AFBEELDINGEN FRANCO de nieuwe taak. Maar wat had er van het onderwijs terecht moeten komen, als deze vak-specialisten hun stempel hadden gedrukt op een instelling, die noch met vak, noch met specialisatie iets uit te staan had l En was het eigenlijk wel een popu lariseering van de wetenschap, die men beoogde, begon men zich weldra af te vragen. Was een arbeider er waar lijk minder gelukkig door, dat hij niet, zooals alle burgerscholieren, had ge leerd, wie Bomulus en Numa Pompilius en Tullus Hostilius waren? Kwam het er eigenUjk voor zijn mensch-zijn qp aan, of hij wist, waar de Molukken lagen en wanneer de Bokseropstand was geweest P Of ging het om heel andere belangen: om hem in contact te brengen met de belang rijke, geestelijke uitingen in eigen en andere landen, om daaruit zich zelf en zijn omgeving beter te leeren be grijpen, en zich een levensovertuiging te vormen? En toen deze gedachten eenmaal in de hoofden der leiders begonnen te leven, niet in n alleen, maar in allerlei menschen tegelijk, omdat de practijk en het leven zelf hen in die richting dreven, toen kregen ze het gevoel, dat ze dan ook van heel andere onderscheidingen moesten uitgaan, dan die in de schoolsche vooropleiding wordt uitgedrukt: a. wie alleen lager onderwijs heeft genoten; b. wie de . middelbare of de hoogere school heeft bezocht. Want als het levensbegrip, de levensernst het fundament werden, waarop toen verder wilde bouwen, dan zou een arbeidersvrouw waarschijn lijk in een hoogere klasse thuis hooren dan een eerstejaars student; en misschien zelfs in een hoogere klasse dan de docent l Dat werd een heel nieuwe kijk op het geval: niet meer alleen n gever en vele ontvangers; niet de verhou ding van sproeier tot bouquet; maar een. wisselwerking tusschen wie veel geleerd en wie eenvoudig en echt" geleefd heeft. Want als de popularizeering van de wetenschap" niet meer hoofddoel werd, maar eenvoudig n van de manieren " om de menschen tot een leven te brengen, dat rijker was aan vreugden en voldoeningen, dan was er ook geen reden meer, waarom de arbeider zijn heil bepaald bij de docen ten van de V.TJ. zou komen zoeken; hadden die wezenlijk zooveel te ver tellen, dat voor hem waarde had ? wat wisten ze van zijn belangstellingen? dan kou hij, in eigen milieu, in zijn katholieke of sociaal-democratische vakvereenigingen even goed en mis schien harmonischer zijn innerlijk leven verdiepen. . .. (En het is mis schien wel goed er hier even op te wijzen, dat de verinnerlijking door een krachtig, religieus leven zeker een van de eenvoudigste en krachtigste manieren" is; en dat we hier meteen de verklaring hebben van de klacht der niet-religiexizen, dat vroomheid" de menschen maar dom houdt. Waar om zou men nog trachten zijn inzicht te verhelderen, zijn bestaan te ver klaren langs den langen weg der weten schappelijkheid of der wijsgeerige be spiegeling, als men eiken blij en dag in de waarheid" mag leven door zijn direct contact met den Dominus scientiarum" zelf?) Over al deze dingen en nog veel meer, is dien Zaterdagmiddag in de stille tuinkamer gesproken en getuigd. Het waren menschen uit verschillenden kring, met uiteenloopend werk en onderscheiden levenshouding. Ze koS n e l s c h rif t ~ ln den f°e,k£ J" "* postwissel bij RIENTS BALT, Den Haag, Zelfond. 95 Ct. f r. ? + ***^L*^ **** . Daguerrestraat 28. DEGELIJKE OPLEIDING, mond. en schrift, aan bovenstaand adres. vSLAAtM OVCfcALIN CATALOGUS VRA6E l UTRECHT LEIDEN DEN HAAQ HOUraTUAT f .. ? ? UW INTENEUK IEEET JAREN MET U MEDE LMT HET DOOP DE TE 00/TEMEEK VEBZOMEN ? Zee/3/ %Len hij ^_. + ~ t M */ 457 ,j hef- Konri$sple,n. %M3286 Wie 0e/°///z School of fènóuaóes. l/pa 5 O i prospectus. BOUliiTINHET OVERHEMDEN NAAR MAAT FR. SINEMUS 20 tridachestraat 22 - Amsterdam Dat zoovelen | geregeld hun wasch bij ons laten behandelen is geen wonder! Op onze degelijke behandeling der wasch tegen concurreerend tarief wordt hooge prijs gesteld. Hoe sfaat 't met Uw wasch? Op aanvrage zendt DE PELIKAAN" te Gouda U haar prijscourant No. 16 MET OPSTAANDE* BUITENBAND HERSTELT DEPLATVOET \\ .A.MASSING. V O.Z.VOORBURGWAL 334. ffO ttHETBINNENfiASTHUISI ?" Briljanten M en andere Sieraden iiioop - IIIILU - mm J. v. Willigen 8 Zonen HOEK PIET HEIK-ZOÜTMANSTR, DEN HAAG men maar eens in het jaar bij elkaar om zich te bezinnen, op wat hen bindt: hun pogingen, om iets, dat waarde heeft, te brengen aan honderden, be woners van Rotterdam. En zonder tot nig concreet besluit te zijn gekomen, terwijl ieder op die punten het licht liet vallen, die zijn aanleg hem het be langrijkst deed vinden, is ons van al die besprekingen dit eene sterke gevoel bijgebleven: wat is het weldadig met menschen samen te zijn, zoo warmloopeiid voor geestelijke belangen, zoo eerlijk in hun overtuigingen, zoo open staand voor de meening van anderen, zoogoed van wil voor het gemeenebest.