Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 22 OCTOBER 1927
No. 2629
Uit het kladschrift^van Jantje
Litteraire huisvredebreuk
door MELIS STOKE
l:
TM is Uw indruk aldus
JJ de reporter van de zaak
t Pannekoek...."?
Ik begreep dat ik geïnterviewd
werd en zeide in het wilde weg:
... platte geschiedenis, meneer...
uiterst plat...."
Tot goed begrip aldus de re
porter even het exposé.... Henri
Borel heeft bij de justitie een aanklacht
ingediend tegen den
journalist-Pannekoek, die geschreven heeft dat de
schrijfster Ali Smeding gezegd heeft
dat Henri Borel iets erg leelijks is
omdat deze geschreven heeft dat zij,
Ali Smeding, een boek geschreven
heeft dat gemeen is, en waarin naar
ik hoor menschen beschreven worden
die heelemaal nooit gezegd zouden
hebben wat AU Smeding geschreven
heeft dat ze gezegd zouden hebben.."
In Godsnaam, meneer, wat
wilt U Straks dient Henri Borel
een aanklacht tegen U in omdat U
geschreven hebt dat ik gezegd heb
dat- die Pannekoek geschreven heeft
dat Ali Smeding gezegd heeft dat
Borel dat erg-leehjke is omdat hij
geschreven heeft dat Ali Smeding
geschreven heeft over menschen die
zeggen dat ze heelemaal nooit gezegd
hebben wat Ali Smeding schrijft dat
ze gezegd zouden hebben..,. Neen
meneer.... ik dank U.... Ik wensch
niet in die zaak betrokken te worden,
noch schriftelijk noch mondeling...
De menschen probeeren je altijd .in
affaires te sleepen waar je niets dan
narigheid van hebt.... U moet niet
bij mij zijn, meneer.... interviewt
U minister Kan over zijn indrukken
van de ankerkuilvisscherij, maar laat
u mij ongemoeid.... En bovendien
. ...tant de brult pour een
pannekoek...."
Dus de Zondaar laat U koud,
meneer.... ?"
?Neen zeide ik allerminst
... .integendeel. Ik heb het boek
niet gelezen, nét zoo mui als Aarde
Salomons.... maar ik ben er woedend
over.... verontwaardigd...." De
reporter lachte smalend.... U bent
precies als de rest, meneer.... U
veroordeelt zonder recht tot oordeelen
te hebben verworven...."
Toen barstte ik los:
.... Waarachtig niet, vriend....
ik haat dat boek, en ik heb gegronde
reden om het te haten. Het is meer
dan vijfhonderd pagina's dik, en mijn
vrouw heeft het met zooveel afschuw
verslonden dat ik drie dagen lang
geen eten heb gehad.... Nog n
zoo'n boek in de Nederlandsche
Letterkunde en mijn huiselijk geluk
ligt aan stukken.... Het werd op
een avond om half acht gebracht,
meneer en dien avond heb ik geen
thee gehad en koude geleden. Om
half twaalf was mijn vrouw aan blad
zijde 123 en had ze al mijn cigaretten
opgerookt.... Bah-wat-een-boek, zei
ze.... Dien nacht ben ik driemaal
wakker geworden doordat de slaap
kamer straalde van licht.... Mijn
vrouw las Ali Smeding.... 's Morgens
is mijn zoontje te laat op school
gekomen vanwege Ali Smeding, en
's.avonds toen mijn vrouw Ali Smeding
las, moest ik vijfhonderd straf regels
voor den stumper maken.... 's Mid
dags aan de koffie was er alweer door
Alie Smeding geen warm schoteltje
en het huis stond blauw van den
cigarettenrook. Den heelen dag ratelde
de telefoon. Alle vriendinnen hielden
letterkundige discussies over Ali Sme
ding. ...
|f= Toen ik daarop een aanmerking
waagde, maakte mijn vrouw mij uit
voor Toos", wat een vrouwelijke
onsympathieke figuur in dat boek
moet zijn....
De kinderen staken ongestraft hun
handen in de boterpot en stopten hun
ooren vol jam, allemaal vanwege
Ali Smeding.... Hun moeder hoorde
niets.... zag niets.... ze was
betooverd door Ali Smeding... En toen
ik thuis kwam, hadden de kinderen een
ijsgrot" van mijn boeken gebouwd,
van binnen echt-blauw met inkt....
Meneer.... die Ali kan een klacht
tegen me inbrengen bij de justitie,
maar zet u hier maar zwart op wit
dat ik haar verfoei.... hartgrondig.
Al m'n boeken zijn bedorven. De
verzekeringmaatschappijen behoorden
een clausule op te nemen inzake
letterkundig molesfc.... Er is in die
drie dagen van letterkundig genot
voor twaalf gulden aan porcelein en
glaswerk gebroken en de meiden heb
ben opgezegd vanwege de geprikkelde
stemming die die vreeselijke Ali in
mijn huis heeft teweeg-gebracht...
's Avonds kwamen er menschen
theedrinken, maar er was geen onder
werp van conversatie, want ze hadden
Ali Smeding niet gelezen.
De kennissen gingen koeltjes weg
en ik te bed. Tegen de morgenscheme
ring werd ik wakker door een slag
en een hartgrondig:.... vréselijk
. . . .wat een boek. ..."
Zóó zei ik. ... heb je het eindelijk
weggegooid.... ?"
Ja, zuchtte Mathilde. . . . want ik
heb het uit. . . . Afschuwelijk. ... ik
vertelde je toch gisteren dat die
Dirk. ... o. ... die afschuwelijke
Dirk.. .. dat die tegen Jans zei, wat
ik trouwens niet begrijp, maar het
schijnt dat Jans verliefd op hem was. .
maar dan vraag ik mij af hoe ze een
vriendin van Toos kon zijn.... nota
bene, terwijl.... nee, het is een ellen
dig boek...."
Gunst zei ik slaperig was
Jans een vriendin van Toos.... ?"
. . En Diet riep Mathilde ver
ontwaardigd dat is een mensch
.... schandelijk."
Tjakkes". . .. zei ik, half in slaap,
gelukkig dat het uit is ....
Uit. . . . ?" riep Mathilde. .. . uit
.... heelemaal niet.... hij komt weer
bij haar terug aan het eind...."
Sinds dat oogenblik, meneer
aldus vervolgde ik tot den reporter
heb ik geen rust meer. Ik leef
in ' 'voortdurenden doodsangst dat
Ali Smeding een vervolg op dat boek
zal schrijven.
Naar wat ik uit Mathilde's verhalen
begrepen heb is die Dirk, de held,
tot alles in staat.... Een soort
Casanova in een serie-costuum van
Peek en Kloppenburg. Er behoorde
een eind aan te worden gemaakt.
Toen de Volkenbond algemeene
aanbevelingen formuleerde voor de
bestrijding van onzedelijke geschrif
ten en afbeeldingen, hebben de afge
vaardigden van Britsch-Indiëex
cepties opgeworpen voor de afbeel
dingen op de oude Hindoe-tempels
die, volgens de elders gangbare
moraal, aanstootelijk waren. Mij dunkt
dat de Nederlandsche vertegenwoor
digers, als ze consequent willen zijn
in het aanleggen van een criterium
op de nationale zeden, uitzonderings
bepalingen moesten opwerpen voor
dergelijke letterkunde.
Naar wat ik zoo links en rechts
hoor is dat boek van Ali Smeding
namelijk een soort nationaal letter
kundig monument, en wellicht een
proto-type voor de toekomst. De
Kenners zeggen:
MIJ smaakt allén ee»
BROCHES
Gigaret"
brave Britsch-Indiërs zijn volkomen
gedekt door het feit dat de voorstel
lingen op hun tempels wortelen in een
oeroude cultuur. . . .
Welnu.... als het bij ons zoo door
gaat zie ik over eenige eeuwen de
helden van Ali Smeding uitgebeiteld
in de gevels van deopenbaregebouwen.
terwijl critici als Frits Lapidoth en
Henri Borel in n adem worden
genoemd met den Hertog van Alva als
knevelaars van ons nationaal zelf
bewustzijn. . . .
Ik moet u nog eens verklaren dat
ik het boek zelf niet gelezen heb.
Prijsvraag
De Firma L. Goudsmit-Hoff & Zn's
Eerste Nederl. Behangselpapier In
dustrie (Hoofdkantoor Prinsengracht
195, Amsterdam) zal hier te lande
invoeren een bijzonder soort behang
selpapier, vervaardigd volgens een
geheel nieuw procédé. Dit behangsel
papier is afwaschbaar, kan gereinigd
worden met zeep, benzine en
desinfecteerbare middelen, waarbij de
kleuren van het behang volkomen
onaangetast blijven. Dit behang is
dan ook absoluut bestand tegen elke
inwerking van zon, lucht, gas enz.
Om voor dit artikel een zoo goed
mogelijk passende naam te verkrij
gen, heeft de genoemde Firma een
Prijsvraag uitgeschreven voor een
toepasselijk woord, dat als handels
naam gebezigd kan worden en dat zoo
goed mogelijk de hier genoemde
bijzondere eigenschappen van dit
speciale behangselpapier weergeeft.
De Jury zal bestaan uit de Heeren:
R. Kuitert (Leeraar Ned. Taal en
Letterkunde). Dr. Nolst Trénitó
(Oharivarius) en Is. Querido benevens
2 leden der Firma.
Uitvoerig prospectus wordt op
schriftelijke aanvraag aan ieder be
langstellende door bovengenoemde
Firma toegezonden.