OE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2g OCTGBÈR I§27 13 WELEER EN NOU door en met teekeningen van CORNELIS VETH De boekhouder Zoo in een hoek, op een stoffig kantoor Bracht hij den heelen langen werkdag door Om Debet links en Credit rechts te boeken (Naar 't saldo hoefde niemand lang te zoeken). Werd op zijn kruk wel ouder, maar niet dikker. Hij was en bleef een arme pennelikker. Met dubbel, Italiaansch, en kaartsystemen Maakt hij van Debet en Credit problemen, De eeniije, die in dit labyrinth Den wcij tunschen posten en cijfers vindt. Hij zit het zijn patroon hier uit te lef/yen, Die 't niet begrijpt, 'maar dat niet durft te zeyyen. Chine en gaze-de-soie leek mij de ijle verdroomdheid, waarin deze vertooning min of meer zwevend bleef, juist wat het zijn moest. De allermoeilijkste rol van. Azéla" was (voor zichtigheidshalve?) aan Jan van Bes toevertrouwd, waarschijnlijk om haar zoo ver mogelijk te houden van het banale type van den tooneel-verleider. Hij slaagde in zoover, dat hij de figuur menschelijk en fijn, hield, doch bleef aan. den. anderen kant te ver van den self-made man, bezitter van zeventig warenhuizen, en te weinig imponeerend ten op zichte van het meisje. Annie van Ees, in het feestelijk verband van den avond op den achtergrond gebleven, doch daarin, als steunpilaar van de zaak, in ieders ver beelding" hartelijk betrokken, was een kiesche, kinderlijke Louise". In de penibele stiltes" was haar verwonderd" spel van een aandoenlijke passiviteit. En aangrijpend van opgekropte smartelijkheid, v*n verbeeldüxgs-angst, die op een oogenblik bijna tot waanzin wordt, was Cor van der Lugt als Mischa", de man, die het nooit verder brengen zal dan zijn specialiteit: het scheppen van de decors" voor de anderen", voor de weeldepoppen en levenskunstenaars. Doch tevens de man, die de wereld beheerscht met het gezag van den visionnairen, den dichterlijken geest. Emma Gramatica als Nora" Ja, elke rol zal dat opnieuw bewijzen, Emma, Gramatica is een groote karakterspeelster. Niets is er aan haar van de zich taleerende ster", geen sprake van een rol naar zich toe halen", of ook maar eenigszins aanpassen aan persoonlijke eigen schappen en vrouwelijke charmes. Voor haar bestaat alleen de rol", waaraan zij zich weg schenkt, waarin zij met haar gansche tengere, stoere peBsoonlijkheid opgaat. Een volkomen ). ft. MEUWSBN, Hofl. A'dam?R'dam?Den Haag. 9BSTE HOEDEN IN HOLLAND natuurlijke overgave, een volkomen natuurlijke uitleving van de dichterlijke figuur op het tooneel. Zuiver op de graat, zuiver in elk détail, ontroerend met louter innerlijke middelen. Ik zag nog van haar Nora". Zij is te oud voor de rol. Men kan een groote kunstenares dit, wat men bij de kiemen, voor wie met ons geloof aan haar jeugd" het hoogste belang op 't spel staat, liever verbloemt, openhartig zeggen. Wat bij een dergelijke begaafd heid de jaren nemen, vergoeden zij rijkelijk. Ver ouderen in de kunst is rijpen, en het komt er niet veel op aan of het repertoire dan wat inkrimpt. Romeo" of Koning Lear", Nora" of Irene* (Als wij dooden ontwaken), een groot talent zal niet licht in verlegenheid raken. En voor wie tooneelkunst niet bij de uiterlijke illusie ophoudt, behoeft ook een jonge rol, door een oudere actrice gespeeld, zooals zij is en zijn kan, dus zonder van den toe schouwer onmogelijke concessies te verlangen, niet veel in te boeten. Doch waar ook de uiterlijke illusie bij deze kunst wel degelijk van beteekenis is, daar blijft toch de leeftijdsgrens bestaan, en zeker is dit het geval bij een rol als Nora". Welnu, Emma Gramatica speelde haar volkomen onop gemaakt, de jeugd van het oorspronkelijk kind vrouwtje slechts marqueerend ten einde Ibsen's bedoeling te doen verstaan. Van de Nora.'s", die ik ken, was zij zeker niet de meest bekorende, maar ik weet er geen, die haar in natuurlijke menschelijkheid overtrof, geen, die eerlijker en vaster dan zij, naar den letterlijken geest van den schrijver, dit vrouwenkarakter uitbeeldt. Welk een meesterstuk, dat prachtige eerste bedrijf! Het tweede voldeed mij iets minder, daar kwamen Nora's tranen mij te vroeg. Maar groot, in strakke ontroering, was weer het derde. Geen twijfel liet zij; voor hen, die Nora" gaarne tot een probleem maken, bleef er geen speld tusschen te steken. In volmaakten eenvoud was dit de vrouw, aan wie het wonder" het wonder der liefde onthou den blijft. Het vrouwelijk entweder-oder, het elementaire, hoe sterk sprak het uit haar ! Wij zagen het innerlijke stralen van haar gelukkige zekerheid, wij zagen de radicale verwoesting van haar geheele wezen, nadat de brief van Krogstad gelezen en herroepen is, en naar de opvatting van Heimer alles weer in orde" mag heeten. Deze Nora luisterde niet eens naar zijn betoog, zij had, met n slag gescheiden van den man, die in den nood niet voor haar opgekomen was, voor den vreemdeling naast haar geenerlei belangstelling meer. Wat wij lazen op haar stil, gestorven gezicht, waren overwegingen haar huishouden betreffende, dat zij op het punt stond te verlaten; de strijd was volstreden, haar vervulde nog slechts de praktische oplossing. En haar heengaan sprak vanzelf, ge schiedde zonder eenig theatraal effect. Jonge actrices, die van Nora" droomen, krijgen hier van Emma Gramatica een schema voor de rol, waarnaar zij kunnen werken. Daar hebben zij meer aan dan aan getheoretiseer over opvat tingen". Want ten slotte is er altijd maar ne: die uit het wezen van het werk zelf spreekt. Nieuwe uitgaven Annic Besunt's Geesteshuudi»*/ door THKODOKE BUSTERMAN, vertaald door Mr. J. D. van Ketwich Verschuur. Dit boekje, dat tor gelegenheid van den 80,sten verjaardag van Dr. Annie Besant bij de Theosof. Uitg. Mij. is verschenen, geeft een overzicht van de voornaamste veranderingen in het leven en in de levensverhouding van Dr. Annie Besant en uit treksels uit haar voornaamste werken. Nedcrlandsche Munt Holland's beste 10 cents sigaar