DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 29 OCTOBER 1927 enting tegen de door .Prof. Dn H. ALDERSHOFF Directeur van .hel ' Rifks-Serologisch Instituut te Utrecht AN het verzoek der redactie een korte uit n*" zetting te geven van de eröstige moeilijkheden, die zich bij 'de :enting tegen de pokken voordoen, >fceb ik voldaan, niet om aan het vele, dat daarover /teeds in de pers is verschenen nog iets nieuws ;"èoe te voegen, maar om He mij geboden gelegenheid i» benutten enkele minder juiste voorstellingen, ie onder het publiek helaas ook onder het medische publiek?zijn ontstaan, recht te zetten. Déruimte, die mij ter beschikking staat, ver oorlooft mij niet uitvoerige beschouwingen te houden, maar dwingt mij tot kortheid, die, naar ik hoop, de- duidelijkheid geen afbreuk zal doen. Op 14 Mei 1796 entte Jenner den 8-jarigen knaap James Phips in eenige schrapjes op de huid met den inhoud van een koepokpuist, die zich had Ontwikkeld op de hand van de melkmeid Sara j Kelms, die zich bij het melken van een aan koepokken, cow-pox, lijdende koe had besmet. De eerste enting was dus een humane", d.w.z. met ftyaa een mensch afkomstige koepokstof, vaccine". l J>eze humane enting is lange jaren blijven bestaan ?ton. de ouderen der thans levende generatie zijn iiog op deze wij ze geënt. Ze is later vervangen door &e animale" enting,de enting met van een kalf af\s komstige koepokstof, hetzij direct van kalf op kind of met in glycerine geconserveerde entstof, |rfkomstig van een kalf en bereid in de koepokinrichtingen op grond van het bepaalde in de wet van 4 December 1872 S. 134 en de daarbij beboorende Koninklijke besluiten en beschikkingen. Het nut dezer empirisch gevonden enting, het prototype van alle actieve onvatbaarmakingen, hoewel niet onaangevochten, is op grond van zeer ruime ervaring boven allen twijfel verheven en is Óók, niettegenstaande de noodlottige complicaties, 4ie zich in de laatste jaren erbij hebben voorgedaan, n^g steeds onverminderd. Zij is en blij f t het krach tigste middel in den strijd tegen de zoo ernstige nenschenpokken. Aan de deskundig uitgevoerde enting met pokstof, afkomstig van koepokinrichtingen, die voor haar taak waren berekend, waren geen noe menswaardige gevaren verbonden, die ook maar op verre na opwegen tegen het groote nut. Aan den allereersten eisch, dien men aan een middel ter voorkoming van ziekte moet stellen, nml. dat het onschadelijk is, voldeed de enting tegen pokken tot voor korten tijd. Het vertrouwen dat de mannen der wetenschap in de enting stelden ien de krachtige verdediging, die zij tegen eiken aan valler op de enting voerden, vond dan ook slechts haren grond in de eerlijke overtuiging, dat zij onschadelijk en nuttig was. En de in den laatsten ijjd in dit verband tegen de wetenschap geuite ernstige of spottende beschuldigingen missen een redelijken grond. De opgetreden' complicaties heb ben naar de meening van vele deskundigen m?t de pokstof zelVe niets uit te staan; het gevaar schuilt zeer waarschijnlijk' niet in de entstof, noch in de \methode der enting zelve. Slechts kan worden gezegd, datf de swlètenschap nog niet ver genoeg is gevorderd QJBT het raadsel der complicaties op te lossen; maar daarvan kan haar toch geen ver wijt gemaakt worden, en des te minder waar ze tracht met alle beschikbare middelen de oorzaken V»n het ernstig euvel te vinden. Be complicaties, die zich na de ^enting tegen pokken voordoen, vinden haar oorzaak in een ontsteking van de hersenen, encephalitis posfcvaccinalis", van welke aandoening sedert 1923 in ,ons land 123 gevallen zijn voorgekomen, waarvan 89 met doodelijken afloop. Ook in Engeland, Tsjecho-Slowakije, Zwitserland, Frankrijk, Grie kenland en Polen hebben zich ettelijke gevallen " voorgedaan, maar nergens heeft dit aanleiding gegeven tot een zoo groote onrust als bij ons. Gedeeltelijk is dit te wijten aan het feit, dat wij misschien in verhouding tot de bevolking de meeste gevallen hebben gehad, maar voor een grooter deel aan de omstandigheid, dat hier te lande geen geheimzinnigheid is betracht, zoodra het verband juéfc <Jp enting vaststond. En welk is nu dit verband? Wij weten het niet met zekerheid te zeggen en niemand heeft nog een afdoende verklaring kunnen geven. Wq moeten ons voorloopig bepalen tot het maken van veronderstellingen en wel de volgende: Ie. de koepokstof, het vaccinevirus, is zelf de oorzaak der hersenontsteking; de encephalitis post'Vaccinalis ontstaat dus niet alleen na de enting, maar ook door de enting zelf, is een pokkenhersenontsteking, een encephalitis vaccinalis"; 2e. de van het kalf gewonnen koepokstof bevat naast het vaccinevirus een onbekende smetstof, die, na bij de enting in de huid te zijn gebracht, haren weg naar de hersenen vindt en daar de ontsteking veroorzaakt; 3e. de bij de enting ingebrachte koepokstof vermindert den weerstand van het menschelijk lichaam tegen eene in dat lichaam of in de omgeving van het geënte kind aanwezige smetstof of verhoogt de ziekmakende kracht van die smetstof; 4e. de in de van hét kalf afkomstige koepokstof aanwezige bacteriën zijn de directe oorzaak der encephalitis; 5e. de met de koepokstof ingebrachte bacteriën verminderen den weerstand van het menschelijk lichaam tegen eëne in dit lichaam of in de omgeving van het geënte kind aanwezige smetstof of verhoogen de ziekmakende kracht van die smetstof. Toen de hoop, dat de ernstige gevolgen der enting op even geheimzinnige wijze weer zouden verdwijnen als ze waren gekomen, ijdel was ge bleken, werd, teneinde den ernstigen en in zijn ge volgen nog niet te overzienen stap tot afschaffing der vaccinatie te voorkQmen, getracht op grond van de bovengenoemde hypothesen een middel te vinden, dat misschien uitkomst zou brengen. Slechts de 4de en 5de veronderstelling gaven uitzicht op korten termijn een middel in de hand te hebben, temeer waar de 3de en 5de hypothese de meeste waarschijnlijkheid voor zich hadden. Noodig was dus het bezit van een koepokstof, die vrij van verontreinigende bacteriën, die steriel" was. De onderzoekingen in het Rijksserologisch Instituut en in de Amsterdamsche Koepokinrichting omtrent de steriliteit van hier en in het buitenland verkrijgbare entstoffen, af komstig van de huid van het kalf, leidden tot geen bevredigend resultaat, zoodat besloten werd tot het aanwenden van in de hersenen van konijnen gekweekte entstof, neurovaccine", die bacterieel steriel is. Ik leg er den nadruk op, dat dit geschiedde vooral op grond der 5de veronderstelling, die met de 3de in wezen overeenkomt, welke laatste, hoewel meer waarschijnlijk, voorloopig geen aanknoopingspunt voor praktische toepassing geeft. Bij het op 22 Augustus invoeren van de neuro vaccine is zeer zeker alle aandacht geschonken aan de bij velen bestaande, en ook in de leekenpers uitgesproken vre?s, dat deze stof een grootere affiniteit zou bezitten voor het centrale zenuwstelsel en dus de kans op encephalitis ,,vaccinalis" zou yergrooten, een vrees die natuurlijk het sterkst bestond bij hen die de eerste veronderstelling aan hangen. Wij meenden echter dat deze ..neurotropie" van de neurovaccine in wezen niet bestaat, op grond van literatuurstudie, maar nog meer op grond van. het feit, dat in Spanje bij 2J millioen geënte kinderen niet n geval van encephalitis postvaccina'h was voorgekomen. In verband met uitlatingen als ,.Spanje is Spanje", merk ik op dat de deskundigen die zich daar met deze zaken bezig houden, o.a. Dr. Gallardo van het Hygiënisch Instituut te Madrid, hunne kennis en ervaring in deze materie putten uit dezelfde bronnen als wij, o.a. het Instituut Pasteur te Parijs. Hoe het zij, op de sedert 22 Augustus hier te lande verrichte plm. 40000 entingen met neurovaccine zijn zeker in verhouding niet meer gevallen van encephalitis postvaccinalis voorgekomen, dan vóór dien datum met de gewone huidkoepokstof. Dat bij ons met dezelfde stof, die in Spanje op 2|- millioen entingen niet n geval van encephalitis gaf, op 40000 en tingen 5 gevallen zijn voorgekomen, pleit wel heel sterk tegen de 1ste veronderstelling, dat het vaccinevirus zelf de oorzaak zou zijn der encepha litis postvaccinalis, dat het een encephalitis vaccinalis zou zijn. Maar bovendien heeft het voorkomen van gevallen ook na gebruik van neurovaccine, dat geen bacteriën bevat, bewezen dat verontreinigende bacteriën niet althans voor zoover wij ze kumen kweeken de oorzaak zijn. Het uitsluitend gebruik van neurovaccine heeft zijn reden verloren en van 19 October af is weer huid koepokstof, dermo- vaccine, verkrijgbaar. Dat zich bij de enting met neurovaccine wel plaatselijk sterke reacties hebben voorgedaan, moet worden verklaard "uit het feit, dat door de overhaaste invoering rustig: onderzoek en waarneming hebben'geleden. Ik blijf het betreuren, dat we daardoor de goede kans een bacterieel steriele entstof, wetenschappelijk een eisch, te verkrijgen, hebben verminderd. Voor bijzonderheden verwijs ik naar mijn ar tikelen over dit onderwerp in het Nederl. Tijd schrift van geneeskunde van 17 September en van 29 Oatober. Hier zij slechts nog opge merkt, dat de 2de hypothese, als zou de koepokstof een ander virus herbergen, naar voren is gebracht in verband met het feit, dat de koepokstof sedert 1909 ook in ons land niet recht streeks van kalf op kalf wordt gekweekt, maar dat ter verhooging van haar virulentie, d.w.z. van haar pokpuistverwekkende kracht, geregelde passage door de huid van een konijn wordt gevoerd, zoodat menkrijgt den cyclus: kalf -konijn-kal t'-konijn enz. De mogelijkheid zou dus bestaan, dat een. smetstof, die een bij het konijn voorkomende hersen ontsteking veroorzaakt, in de koepokstof raakt. Nog afgezien, van het feit, dat deze mogelijkheid wel niet groot kan zijn, pleit tegen deze veronder stelling dat reeds in 1903, dus O jaren voordat de pokstof een konijn had gepasseerd, reeds in St. Nicolaasga een geval van encephalitis po-;t vacci nalis is voorgekomen, dat, nu het ziektebeeld be kend is, duidelijk als zoodanig is kunnen worden herkend. Bovendien is in het laatste jaar in de kbepokinrichting in Amsterdam de konijnen passage niet meer toegepast, een bewijs dat men zijn aandacht op alle mogelijkheden gevestigd heeft gehouden. Maar ook met die pokstof bleven gevallen van encephalitis voorkomen. De 3e hypothese blijft het meest waarschijnlijk en zou dan als volgt moeten luiden. Door de enting wordt in ons lichaam de mogelijkheid tot ontwikke ling en tot ziekte aanleiding geven van oen daarin reeds aanwezige of uit de omgeving erin gebrachte smetstof gegeven, hetzij doordat de weerstand van ons lichaam tegen de smetstof wordt ver minderd, hetzij doordat de -ziekmakende eigen schappen van die smetstof door het ingebrachtevaccinevirus worden versterkt. TCn welke smetstoffen zouden dit kunnen zijn? Wij moeten hier allereerst denken aan andere smetstoffen dan bacteriën, omdat deze bij de encephalitis postvaccinalis niet zijn kunnen worden aangetoond; in aanmerking komen de zoogenaamde filtreerbare smetstoffen, d.w.z. zóó kleine, dat ze de bacteriefilters passeeren. Van die filtreerbare smetstoffen kennen we die van de pokken bij menschen en dieren, van herpes (de blaasjesuitslag aan de lippen enz.) van poliomyelitis (kinder verlamming), van influenza (?), van encephalitis lethargica (slaapziekte), van mond- en klauwzeer enz. We weten dat van deze smetstoffen er dagelijks om ons heen zwerven; men denke maar aan kinder verlamming, aan. slaapziekte, waarvan er steeds enkele gevallen in ons land voorkomen. Van kinderverlamming zelfs soms meer tegelijk. Ook is mogelijk dat na de groote influenza-epidcmie, waarbij ook niet zelden nevenverschijnselen op traden een smetstof is blijven hangen. Ook mond en klauwzeer moet in dit verband niet worden vergeten en dan zouden zij, die het konijn zoo vreezen en nooit van het kalf willen afdwalen, wel eens van den regen in den drop kunnen verzeilen. Maar we gissen hier maar. Noodig is ernstig onderzoek, maar met ruime materieele en personeele middelen. Groote belangen voor onze volks gezondheid staan op het spel. De wetenschap, diede laatste jaren in ons land niet verwend is, mag voor dit doel geld vragen en ik twijfel er niet aan of velen, die nu op de wetenschap smalen, hoewel ze meer dan de wetenschappelijke werkers zelf, die geen 10 vrije uren per dag hebben, over dag^ en 's nachts van de zegeningen der wetenschap kunnen genieten, zullen voor zich en, voor hunne kinderen de vruchten van dat onderzoek plukken. Zoolang echter de oorzaak der encephalitis postvaccinalis niet is opgespoord en, zoo mogelijk, weggenomen, kan de vaccinatiedwang niet worden, gehandhaafd; maar daarover in een volgend artikel nader. BATENBURG 6 FOLMER (G. W. FOLMER) DEN HAAG, HUYGENSPARK22 BERGPLAATSEN VOOR INBOEDELS MET SAFE-INRICHTING VERHUIZINGEN ONDER GARANTIE INTERNATIONALE TRANSPORTEN