De Groene Amsterdammer

Historisch Archief 1877-1940

Alle jaargangen 1927 5 november pagina 19

5 november 1927 – pagina 19

Dit is een ingescande tekst.

ir AH s NOVEMBER 1927 19 Uit het kladschrift van Jantje CHARIVARIA Déinhoud der bus", schrijft de -^roiningscbe Courant, is wat vorm tjetreft gehjk aan eierkolen, mot uitL ^sondering dat deze wit van kleur n," maar onze kolenleverancier 't bezorgt ze ons altijd netjes zwartgeVerfd thma. Qilfbuys was geen oogenbllk uit de verf, ,:«m een term te gebruiken van de plastische IfflMt." (N. K. CJ Ook troffen wij dezen term wel eens aan in geschriften óver schil derkunst. S T?~a.: " AANPASSELIJKHEBEN De aanpassing der salarissen." (N. K. C.) ? De imbecillen die [zich zoo slecht aan de maatschappij aanpassen." (Tel.) Deen sprake van een rol naar zich halen, of ook maar eenigszins aanpassen aan per soonlijke eigenschappen en vrouwelijke char mes." (Qr.) ONMOGELIJKHEDEN Het grijpen naar nieuwe mogelijkheden. Daar «taan bijna alle betrekkingen en mogelljkhedtn voor de gestudeerde vrouw open. Zelf bevrijding is voor den neger: neger te worden In onbegrensden zin, alle mogelijktaden en Idealen van zijn ras te verwezen lijken." (Qr.) Nog eens over de mogelijkheden van luchttoerlsme." (Kamp.) Een chronisch teveel aan winkels, die de bestaansmogelijkheid van vele ondernemers MpMrar brengen." (Tel.) De ontwikkelingsmogelijkheden van deze Jone actrice." (O .H. CJ AANPASSINGSMOGELIJKHEDEN Je leert met bescheidenheid je verlangens .aan t* passen aan de mogelijkheden." (Qr.) n NV DB EBBEPLAATS Het Weekblad voor Bloembollencultuur meldt, dat het planten van ruim 30,000 bollen in de tuinen van het rijksmuseum te Amsterdam heeft plaats gevonden. Hierna vond de installatie van het afdelingsbestuur plaats " (N. R. C.) Den vorlgen avond had reeds een verga dering plaats gevonden. Tegen zes hadden op verschillende plaatsen in het gebergte wolkbreuken plaats." (Tel.) NAASTINGSONGEVALLEN Naast het practiese werk, dat materiële baten afwierp, arbeidde hij reeds jaren aan «en woordenboek. Naast zijn arbeid als leeraar legde hij zich op de taaistudie toe." (Hand. MIJ. der Nederl. Letterkunde) H/' l Kenners zeggen: MIJ smaakt allén een BROCHES Ctgaret" TELEFOONTJE door CEL 2 Met het Vee-tee, juffrouw. Ben jij daar, Ruth? Is ie aan het repeteeren? En Dirk? " O, ben jij daar Bets? Waarom me dat niet eerder gezegd ! Ik kan het met jou ook af. Misschien nog beter dan met een van de heeren. Heelemaal geen compliment. Niets dan de poedelnaakte waarheid. Niets anders dan dit: heb je gelezen dat Reinhardt van het ge meentebestuur van Berlijn ontheffing gekregen heeft van het betalen van de vermakelijkheidsbelasting ? Niet? Omdat hij zijn schouw burgen tot instellingen van openbaar nut heeft weten te verheffen ! Wat dat zou? Ik kwam vragen hoe of zoo'n bepalirife jullie zou smaken. Een of ander artikel in het cahier des charges'':, ,de schouwburgdirecteur die er in slaagt zijn schouwburg tot in stelling van openbaar nut te maken wordt ontheven van het betalen der vermakelijkheidsbelasting''. Waarom zou je dat hier niet gedaan kunnen krijgen? Ketelaar, de nieuwe wethouder, weet meer van tooneel dan zijn voorganger hij is zelf een knap dilettant in zijn tijd geweest.... Zijn dat juist de gevaarlijkste omdat ze denken het te weten? Als ik je nu alleen maar eens vraag wat een schouwburg tegen woordig is. In de meeste gevallen een gebouw dat er voor dient om meneer den directeur en mevrouw de direc trice in de gelegenheid te stellen mooie rollen te spelen waarvoor in sommige gevallen de gemeente nog subsidieert op den koop toe. Dat weet ik. Bij jullie zijn ge lukkig geen directeursvrouwen. Niets dan de pure verdienste is alleen de maatstaf. Dan is een schouwburg voor een hoop menschen een prettige ge legenheid om lekker na het eten te maffen. Amsterdamsche bijnamen door S. KALFF Onze voorouders waren mild in het uitdeelen van bijnamen, en de Am sterdamsche voorouders maakten daarop geen uitzondering. ?.«* Zelve werden ze er-ook mee bedeeld; in de provincie waren ettelijke spotof schimpnamen over hen in zwang. Als een der bekendste bijnamen hoorde men dien van koek-eter, waar van Le Francq van Berkhey schreef: Kei Hollants Landvolk geeft alligt uit jokkernij Een bijnaam aan een dorp of vlek of burgerij; En wie ontkent het, want geen stad zelfs of men hiet er Koekeeter t' Amsterdam, tot Delft een kalverschieter, Ene. Te Haarlem hing bij een winkel binnen de Spaarnwouderpoort d'Amsterdamse Koek Beter" uit, die steeds druk bezoek had van dauwtrappende of feestvierende Amsterdammers. De bijnaam was echter ontleend aan den patroon van de stad, den koekheilige St. Nicolaas, die nergens zoo ijverig werd gehuldigd als te Amsterdam. Later ontstond de bijnaam menschenvilder", nadat in 1550 Amsterdamsche chirurgijns voor 't eerst een menschelijk lichaam, nl. het lijk van een gehangen dief, ontleed hadden, 't Was een daad, die nog aan Vesalius, den lijfarts van Karel V, door de H. In quisitie ontzegd was geworden en nu zooveel indruk op de volksverbeelding maakte, dat de burgerij sedert voor Menschen-vilders uytgekreeten wier den". Nog in de tweede helft der 17e eeuw was het knippelveersken in zwang: De noem van Koek-eeters zijnse quyt, Menschen villen geeft beter profyt. Daarna noemde men de Amster dammers Moorddammers" wegens de geloofsvervolging en de vele executies onder het bewind van den fanatieken burgemeester Joost Buyck en zijne medestanders. Voordat Amsterdam in 1578 geus geworden was, raakte het dien bijnaam van Moorddam niet kwijt. Nog een andere zegswijze hield verband met den geldhandel, waar voor de Amsterdamsche Beurs bekend was. In een der vroegere spectatoriale geschriften, De Patriotsche Geest" van J. Btirghoorn, werd gewag ge maakt van: Amsterdamse Penning-queekers, Geldverdeelders, Loef-ufsteekers ? Voorts hoorde men naijverige pro vincialen vaak spreken van malle Amsterdammers". Waarom, en met hoeveel recht, werd verklaard in een vroeger tijdschrift De Philantrope". Wellicht stond die bijnaam in eenig verband met de Malie-Brug, over de gracht vóór het Stadswerkhuis, waar van aanleg en inrichting zoo ondoel matig bleken dat het volk ze aldus kwalificeerde. Ook de regent, die be ticht werd dat hij over het plan om die brug te bouwen zijn advies had uitgebracht, de burgemeester Mr. Joachim Rendorp, bekwam daardoor zijn bijnaam van Bruggemaker. In zijne Memoriën wederlegde Rendorp echter de aantijging, o.a. met de op merking dat hij destijds nog geen burgemeester was, en dat het on praktisch samenstel van de Malle Brug niet op zijn rekening kwam. De hebbelijkheid om bijnamen uit te deelen was zoozeer in de zeden des volks geworteld, dat niet zelden iemands ware naam verdrongen werd door zijn bijnaam. Menigeen wist op 't laatst niet beter of hij was gedoopt zooals de buurt hem noemde. Lieden, die meer om hun nering dan om hun naam gaven, lieten den bijnaam, waarmee ze nu eenmaal het meest bekend waren, op hun luifel of uit hangbord schrijven, en daarmee werd die bijnaam bestendigd. In den deftigen stadhuis- en kanselarijstijl wer den zulke bijnamen opgenomen; in officieele stukken werden kooplieden van aanzien eenvoudig aangeduid als Kreupele Gerrit, Kwa- Jan en Lourens 't Houte Aangezicht, 't Laatste was de bijnaam van een makelaar, die simpel Lourens heette en dien toenaam ont ving niet omdat hij zoo'n onbewege lijke facie had, maar omdat hij een huis bewoonde waar een van hout gesneden kop uithing. (Wordt vervolgd). hen weinig anders overblijft dan een schouwburg nu de zedepoütie ook al op straat heel actief optreedt. Maar bij moderne stukken draaien jullie toch het licht uit, niet waar? De fauteuils van meneer Merkelbach zijn er voor geknipt. Vergeet ook niet dat met de tegenwoordig voort schrijdende zedelijkheid in de biosco pen het voor minnenden onder de achttien heel moeilijk is ergens be hoorlijk onder dak te komen zoodat Dan is een schouwburg een plek waar vele met vrijbiljetten gratis vuur en licht hebben en als ze een acteur in de pauze tegenkomen dien zij kennen, ook nog vrije consumptie als zij hem een rondje weten af te zetten. Geef dat maar gerust op. Door tooneelspelen toover je hier nooit een schouwburg om tot een gebouw van openbaar nut. Hoe je het hem dan lapt? Door er bijvoorbeeld een gemeentevischhal van te maken of een botermijn. Niet te danken en als je mij vraagt geloof ik, dat Ruth als afslager waarachtig geen slecht figuur zou slaan. De groeten aan de heeren ! En ook aan Merkeltje l Dag l....

De Groene Amsterdammer Historisch Archief 1877–1940

Ga naar groene.nl