DE GRÖCSFEAMSTERDAMMER VAN 12 NOVEMBER 1927 17 AMda's croquante croquetjes door ALI0A ZEVENBOOM Tikblaadjes door Dr. R. FEENSTRA 12 Tafellakens, 24 badhanddoeken, aioopen, 17 servetten daar utbreekt er een van. Ze moesten die 3.... Ab je ze niet betaalt, " faijg je je wasch niet en als je betaalt, Ontbreekt er altijd wat aan, is er wat g. En slordig gewassehen. als 5? ik wist of dat bij de gemeente in orde' '^ was, dan.... maar nu meneer Bofese"; vain de gemeentelijke flanelletjes ..-"i mensch in de politiek zoo naar betJi-jtteden vallen! nu ben ik er heeteJé; maal niet gerust op dat het helder Er komt wat kijken in zoo'n pension maar gelukkig dat ik altijd onder ben geweest en me de kaas niet van mijn brood Iaat eten. Die van :.d*ie-hoog-voor is achter met zijn : Vtiel^e. Maar die kan een goeje aan me j tobben. En dan durft ie nog aanmerling ie maken op het eten ! Het Was te zout voor zijn gehemelte. . tatacteurtje ran-het Plein is ook niet wild in het betalen, maar die heeft geregeld vrijkaartjes beloofd als Verkade optreedt, de eenige de moeite. waard is om naar te tijken, zegt h& maar ik heb zoo'n idee : fat hy met meneer Verbeek woorden j ehad heeft omdat hij er heelemaal )Uet meer aan- te pas komt. ~ En dan die brutale meiden l Wat ze niet durven «eggen in het bijzijn van gasten" l En dat in een eerste klas achter het Concertgebouw ! altijd gebbetjes met die ongetrouwheeren. Ik mag mijn oogen wel t zedefijkheid boven "' .' r**' aL Bat zeg ik maar. fe stille meneer van de suite op de jfcai otagu is-een schat", als ik het zoo ;i*«Bs zeggen mag. Nooit een woord, j;; ^»öoit een op* of aanmerking, nooit een ' :';itattr geztaht en altijd even vriendelijk. J. SE van betalen als de bank. H jj is van -iritfBn leeftijd maar daar hoeft u niets |~,:. chter te zoeken. Ik moet van de «eamnen nfets meer hebben. Ik heb tgd gehad net aL» de suikerperen, ik ooit.... Hij is nog erg voor zijn jaren, rechtop als een ltara en alleen nog maar aan zijn slapen gvq». E» in zon gezicht geen ijfaBpéHfr», En «oude ate de Midderchtaendiag! Altijd voor tienen en alleen als hij verkouden is een ;je cognac. Maar nooit een borrel andere alcohol. Dat te anders dan die van de tweede etage. De leege liggen onder het bed. Volle je nooit. En altijd even net beerenbezoek. «te week meneer Albarda op de Ik had hem sinds de vacautie filet gezien, maar ik vond niet dat hij er uitzag. Een tikje zorgelijk. was er nog niet en daarom ik hem wat aan de praat en ik zeggen dat ik medelijden met had. Het zal u niet gebeuren, zei hij \ ;*nchtend tegen mij, dat u een man als ^boetetra op moet volgen. Doe je het nat zoo als hij, dan beet je een naaper, . om wnder verbeeldingskracht en doe "" Jfrliet anders, nuchterder, om het zoo «1*8 t«s zeggen, dan deugt het ook atet omdat ee bezieling van je verlange*. - .?Groote leiders zijn heel goed en Jtel, zei ik, maar ze moesten niet mogen Seataan. Hoe is het bij ons gegaan na een dood van doctor Kuyper? Als 4ominéTaima was blijven leven, was Se misschien een waardig opvolger geBleken maar nu? Meneer Theo was te jolig voor de erfenis van dr. erder was er niemand dan en «te die over de onstoffelijke i:, 4', goederen spreekt, haalt iedereen nu eenmaal zijn neus op en ruikt olie. Dat is diens noodlot en doe er eens wat tegen alsje eenmaal den naam hebt? En hoe is het met de anti-revolutionna're partij sindsdien gegaan? Dat is het hem juist wat mij zoo bezorgd maakt, zei meneer Albarda. Als u het Volk" geregeld leest, dan ziet u dat de ingezonden rubriek de eenige rubriek is waar wat leven in zit en hoe komt dat ? Omdat daar het jonge en oude rumoerige goedje aan het woord is. Wij waren net op weg een nette partij te worden, met al de functies behoorlijk verdeeld, maar daar komt in eens een oppositie en de drommel mag weten waar ie vandaan komt en daar heb je de poppen aan het dansen. Meneer Ankersmit van het Volk" is een beste man, maar die legt die schreeu wers niet genoeg het zwijgen op en of de duvel er mee speelt, maar de halve Volk"-redactie hoort tot de oppositie en ik verzeker u dat het wat moeite kost- om die heeren aan den band te houden. En wij dachten het zoo netjes met meneer van Veen van do l otterdamsehe Voorwaarts" in orde ge maakt te hebben. Een krachtfiguur, mevrouw I Een waarachtige journa listieke Mussolini, die het. in Botterdam zoo ver gebracht heeft dat zijn eigen redactie hem een briefje heeft geschreven dat zij wel zakelijk maar alsjeblieft niet persoonlijk met hem in contact wil komen. Zoo hoort het. Anders krijgt al dat gebroed maar de overhand. En daarom hadden wij ons er veel van voorgesteld als hij ook aan het Volk" de teugels m handen nam. En nu komen lij met allerlei bezwaren en er moet wat gedaan worden omdat het blad ons handen met geld kost en bijna geen nieuwe abonné's er bij heeft gekregen. En dan die beroerde linker vleugel met Fimmen aan het hoofd. Ik heb ze van de week gedreigd, dat we ze der uit zouden zetten als het niet uit was met dat lief doen tegen de Bolsjes en wat doet die lastige Stenhuis? Die schrijft onmiddellijk een woest ingezonden stuk en verklaart er zich vierkant tegen dat wij Fimmen en de anderen de keien op jagen. Wat blijft er op zoo'n manier over van de vrijheid van gedachte-uiting in een partij als er een groep is die telkens als wij de vrijheid nemen onze ge dachten te uiten? De Miranda wordt weggejaagd. ledere andere partij zou tranen met tuiten gehuild hebben en verder het slachtoffer aan zijn lot hebben over gelaten. Wat doen wij ? Wij scheppen een nieuw baantje voor hem ! O, zoo ! Eitje Polak dito dito. Terug aan het Volk" ? Hij de oud-wethouder als verslaggevertje? Ging dat? Nee, niet waar. Wat nu? Weet je wat, zei zijn broer Henri, maak van het voorzitter schap een betaald baantje en ik ga weg en dan zetten jullie Eitje op mijn stoel. Is ie link of niet? Wibaut heeft het gelukkig niet noodig, maar anders hadden wij voor hem een of andere financieele instelling opgericht. En gaat de boel nu springen op het huishoudelijk congres van De cember? vroeg ik. Geen kwestie van, antwoordde hij. Ik heb een motie in de maak die in alle gevallen voorziet. * * * Het was jammer dat ik net naar de keuken moest, anders had ik hem wel zoo ver gekregen dat hij mij de motie had voorgelezen. Zoo is hij wel. De g*anwe schaduw van het zwart (~\VERAL büde boekwinkels ligt ^"^ nu voor een riks een deeltje in het fascistenzwart: Amerika, Neder land, Italië. Overal in de kranten prijkt het portret van een statigen meneer, met zijn duim in het okselgat van zijn vest je, en den regenteublik, eu daaronder staat: oud-burgemees ter van Rotterdam. Dat oud en ex heb ik nooit goed kunnen uitstaan. Men is wat men is. En over wat men was, kan men passender zwijgen. Het is trouwens niet zoo heel weinig wat deze dr. A. R. Zimmerman ,,is"; want hij is hier op deze affiche: jour nalist. En laten we er bijvoegen: hij is een voortreffelijk journalist. Zijn taal is wel weinig beeldrijk en fantasie-rijk, ook hier en daar hinderlijk ouderwetsch; maar zij is gespierd. Ik mag dat gespierde al heeft het niets met het oud-burgemeesterschap uit te staan, dat plooibaarder stadhuister men zou verlangen. Vermoedelijk danken wij het feit, dat deze voortreffelijke journalist schrijft daaraan, dat hij alles oud is: oud-burgemeester van Rotterdam; oud-commissaris-generaal van den Volkenbond voor Oostenrijk dat hij tusschen altemaal bezette stoelen staat. Trouwens, na het Augartenpaleis en het curatorschap over het begaafde Oostenrijksche volk, ware zelfs het paleis te Buitenzorg geen sfeer, waarin zijn gezagsentropie nog zou kunnen groeien. Zoo is dr. A. R. Zimmerman onze fascist" geworden; vermoedelijk de eenige Nederlandsche fascist. Want wij zijn altemaal met elkaar een stel letje vrijgevochten Geuzen van werkgever tot werknemer van viceadmiraal tot lichtmatroos van steil Bataafscheu regent tot simpelen be lastingbetaler. Het vele zeewater en de wind hebben ons hartig en nuchter gemaakt; en wij hebben allen met elkaar evenzeer onze vrijheden lief, als onze gezamenlijke gebondenheden. Wij zijn geen volk voor het fascisme; en vermoedelijk is deze realiteit ook wel tot het inzicht van onzen candidaat-raadpensionaris (voorloopig laat hij zich nog slechts in de advertenties van zijn uitgever tot den grootsten Nederlandschen staatsburger" uitroe pen) doorgedrongen; want in een slothoofdstuk dat hij aan zijn Telegraafartikeloverdrukjes toevoegt, zegt hij, dat het hem slechts om herstel van onrecht in de beoordeeling van het fascisme ten onzent te doen is geweest. Tegehjk buigt hij zijn hoofd nogmaals voor de beginselen" nota bene van hooger orde", die hij in het fascisme ontdekt heeft. Nu beteekent alles wat hij over het fascisme geschreven heeft niet veel meer dan een stuk of vier grove randknipjes, gezet in het laken van het fascistische praalkleed dat tegelijk het lijkkleed is van alle geestelijke en vele burgerlijke vrijheden. In de efficiency van het stelsel zit misschien een gouden" draadje, dat er beter en vollediger zou kunnen worden uitgeplozen ik geef het toe. Maar dit lijkkleed zelf is: pik zwart. Waar men er ook aan peutert, men krijgt altijd donkere inslag-draden in handen. Laten wij om dit te bewijzen ons begeven op het terrein der journalis tiek, waarvan Dr. Zimmerman ge tuigt: dat het hem van jongs af heeft aangetrokken." Waar van hij blikverruimend" werk wil zien voorlichting verwacht uit de beste bronnen." Welnu: de onafhankelijke journa listiek is in Italiëvermoord; radicaal en absoluut. In de eerste anderhalf jaar van. het fascistisch bewind kon men deze met knuppelingen, plunderingen en brandstichtingen in de drukke rijen onder Jan houden. Ik houd mij aan het memorandum van Turati van de Critica sociale", Treves van La Giustizia", Cancia van II Mondo", Nenni van den Avanti", Schiavetti van La Voce republicana", 29 Augustus te Genève in handen gesteld van lord Burnham, voorzitter van de expertcommissie voor persaangelegenheden. Na de knuppelingen en plunderin gen, kwam: het tijdperk der decreten. Het koninklijk decreet van 15 Juli '23 was het eerste. Een prefect kon 'n krantendirectexir waarschuwen, schor sen, en hem afzetten. Nieuw-voorge dragen directeuren afwijzen. Dit de creet was tegen de grondwet. Zelfs de gemeenteraden van Rome en Triest kwamen er destijds" nog tegen in appèl. 10 Juli volgde een nog veel scherper decreet. Een prefect kon zonder op gaaf van redenen, elk blad sequestreereu. De Avanti werd in het jaar '25 honderd maal in beslag genomen ! De prefect van Bergamo confiskeerde in Febr. '25 een bepaalde krant. Toen deze in een tweede op laag zonder het gewraakte artikel uitkwam werd de nieuwe editie opnieuw in beslag genomen vanwege .... den witten censuurvlek. Moti veering van den prefect: op deze wijze zou de indruk gewekt kunnen worden, dat er in Italiëgeen pers vrijheid bestaat l" Een rondschrijven van den minister voor Binnenlandsche Zaken van 7 Jan. '26 deelt mee, dat de ambtenaren, met de censuur belast, zich niet meer hoeven te bekommeren over het al of niet ware van een bericht. Alleen het Staats- en orde"-belang ervan blij ken te wegen. Moet ik hier het fraaie briefje aan halen van den fascistenraad voor Piemont aan den uitgever van den liberalen Progresso": Eenige num mers van Uw pamphletair blad kwa men in onze handen. Laat het gauw gedaan zijn met Uw stupieden veld tocht; of de beurt komt aan U". Of het bevel van den politieprefect van Turijn op 18 Nov. '25 aan Tiero Gobetti, den sedert in Frankrijk over leden grooten uitgever: Gezien Uw antinationale werkzaamheid gelast ik U uw bedrijf te sluiten". Moet ik vertellen hoe de Córriere genekt werd; en Albertini er uitge werkt. Of hoe financieel verzwakte bladen gelijk Popoio, Giustizia, Risorgimento gedurende 66 dagen werden geconfiskeerd niettegenstaande zij alleen officieele Stefani-berichten brachten ten einde ze te vermoorden. Hoe eindelijk het nationale fascis tische joürnalistensyndicaat over de honderd journalisten als vak-onwaardig schrapte; de besten, die nog restten? j Het is de geweldigste moreele tra gedie van na den oorlog. ?