ir* Nederland op de bres te Genève Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J. Jordaan AMSTERDAMMER VAN 12 NOVEMBER e Engelscbe boeken VANÖOORN AMERIKAANSE DICHTERS II CARL SANDBUÜG Sdeeted Poema of -Carl Sandburg; Edited wifh a Preface by Rebecca West. Cape, 1926 6/ Modern American Poetry, A crttical Anfhology, Edited by Louis Untermeyer. Third Revised Edttion. Cape. 15/?. i-» Daar in het kloeke en góedverzorgde boek van Untermeyer (meer dan 600 bldz.) alle mogelike biezonderheden zijn te vinden betreffende de tevens van. 'n kleine honderdvijftig Amerikaanse dichters het aantal is betrekkelik klein! ik me van biografiese wetenswaardig:", behalve dat Sandburg geboren is in 1878, vaa alles by de hand heeft gehad, dus natuurlik ; Ook journalistiek, en geruime tijd sociaal-demofcraties propagandist is geweest, benevens district «rnanizsr. Van 'n ivoren toren is bij hem geen «pnake; van 'a hutje bij boaof zee evenmin. Bij leeft «ooala tftQnaen ia deze tijd: doet Z'B werk in 't van de wereldstad (hier Chicago) en gaat afloop zo ver mogelik op 't randje zitten. En hoogst eenvoudige biezonderheid weerspiegelt in z'n dichtwerk. zo'n wereldstad zit vol koortsige herrie .eoi rjpooer, en noopt tot schreeuwen en tetteren, ' het gebruik van rauwe woorden en van nieuwopBchokkende zegswijzen. Maar daarvan de af gejakkerde ziel en zinnen genoeg; moet 'n aftreksel van natuur, wind, bomen «gt BflBBondergang de patiënten weer op streek en op dreef helpen.. ' Bog Butcher for the World, fooi Maker, Stacker of wheat, Pfayer wifh Bailroads and the Natk/n's Freight Handler; Stormy, husky, brawling, City of the Big Shoulders Flinging magnetic curses amid the toil of piling job on job Voorwaar, deze ode aan Chicago is rumoerig ~" .?genoeg. En om de vereiste uitwerking te hebben, moest ze rumoerig zijn. Sandburg doet nl. niet " aan geijkte versvormen. Daarmee evenwel geeft ie iets prijs, -dat voor verreweg de meeste dichters j steeds 'n essentieel hulpmiddel is geweest: liet 1 «trikte metrum, om van rijm nu nog te zwijgen. - J3r zijn beklagenswaardigen, die voor metriese taal .niets voelen", zoals er ook kleurenblinden zijn, -en ik heb 'n jongetje gekend, dat niet van liedjes Jaield en als z'n tante wat zong, zei d'ie: Praat het maar liever". Maar terwijl 'n kleuren, ?? blinde zich m de regel niet verhovaardigt op z'n 'Af, defekt, is dit vaak wel het geval met 'n miskenner,"van-het-vers, en dit is 'n heel verkeerde hebbelik^.faeid of oohebbelikheid. ; Om ons nu echter tot de normale mens te be: ".jpalen, deze is, by alle gevoeligheid voor strakke '-ritmen men mag hierover nalezen wat Souriau 7;:- er van zegt in La Suggestion dans l'Art, bv. bldz. ook nog gevoelig voor andere middelen, waar?>over de kunst beschikt; bv. voor de toverij van het beeldende woord. Het is -goed, hier te spreken van toverjj, aangezien het allerlaatste kunstgeheim, ?het aUer-eigenste van de kunstenaar, zich hoe -ook nagegaan en nagespeurd toch steeds aan .de navorsing onttrekt, tot beschaming van wie, ,op z'n achttiende eeuws, zich tot artiest wil opS.Tu"werken door noest volgen van de regels der .kunst". Evenwel hoeft men tegenover onmiskenbare staaltjes van dusdanige toverij, zich niet f-- precies zo aan te stellen als 'n kind dat 'n konijn MODERNE KLOKKEN in speciale uitreeriffg A. D. SPILLNER Vijzelstraat 83 AMSTERDAM niet verschijnen uit de hoed van 'n goochelaar. Kunst begrip zit nooit aan. kuust, gevoeligheid in de weg,, en belemmert bewondering zo min als verwondering, maar Verfijnt zowel 't een als 't ander. : Het feit, dat Sandburg het traditionele vers niet beoefent, sluit niet in dat bjj het niet waardeert, inte gendeel. Hij is onder meer 'u groot bewonderaar van Kobert Browning, die hij graag voordraagt, maar 't besef van z'n eigen uitings vermogen heeft 'm gemaakt tot 'n beoefenaar van het vrije vers en 'n dicipel van Walt Whitman, eigenlik de enige van z'n vele discipelen, waarop de oude Walt trots kan zijn, want in verschillen de opzichten wordt ie door Carl Sandburg overtroffen. En waar deze z'n meester niet overtreft, is ie toch geen navolger-zonder-meer, maar 'n voortbouwer. Ten opzichte bv. van de door hem gebruikte taal was Whitman lang niet de grote revolutieman waarvoor 'ie doorgaat, en z'n Engels is vaak 'n zonderling brouwsel van Shakespeariaanse wen dingen met veel kranteEugels er doorheen. Aan verouderd, kwasi-poetiese taal nu, aan smell ye en hearest thou en wat diesmeer zij, waaraan Whitman- zich niet zelden bezondigde, doet Sandburg niet, integendeel. Hij kan alleen terecht met het allermodernste idioom van de Amerikaanse grote steden, en z'n gebruik van Transatlanties stadsbargpens = (oftewel slang) heeft iets v rbqsterends, niet alleen voor 'n Nederlander, die z'n talen machtig is," niet alleen voor 'n Engelsman, die Kipling al slangy genoeg vindt, maar zelfs voor 'n Amerikaan uit de lang-besehaafde Oostelike staten. Wat zijn three for-a-nickel stogif-s? Wat is 'n bunk shooter? 'n Dockwalloper? ''n Bvm on the bumpers? 'n Good four f lusher? 'n Lover of the buck-and-wing? Canning the rough stuff?.... There are more things in American English, Horatio, than are dreamt of by admirers of Little Lord Fauntleroy En ik heb, persoonlik, mijn licht opgestoken, moeten opsteken, bij Amerikaanse kollega's, die ook niet alles wisten. We kunnen, na dit alles, Sandburg's dichttrant herleiden tot drie methodes: ten eerste, het felle, niet-conventionele, woord; ten tweede, het scherp omlijnde beeld; ten derde, de kwasi-strofiese herhaling-met-climax, waarbij het getal drie z'n van ouds bekende geheimzinnige krachtdadigheid niet verloochent. Als voorbeeld van de eerste methode haal ik 'n gedeelte aan uit To a Contemporary Bunkshooter (?Aan 'n Zwamneus Onzer dagen"): You come along... .tearing your shirt yelling about Jesus Where do you get that stuff? What do you know about Jesus? This Jesus was good to look at, smelled good, listened good. He threw out something fresh and beautiful from the skin of his body and the touch of his hands wherever hèpassed along. You slimy bunkshooter, you put a smut on every human blossom in reach of your 'otten breath beloning about hell-fire and hiccupping about this Man who lived a clean life in Galilee. When are you gouig to quit making the carpenters build emergency hospitals for women and girls driven crazy with wrecked nerves from your gibberish about Jesus? BIEN TONNÉS. |lllllnllllllllll!!!!llll!III!lllll!lllllllllllilll l J. B» BENNER & ZOON l I PIANOHANDEL S^^iS DEN HAAG 97 NOORDEINDE I put it to you again: Where do you get that stuff? what do you know about Jesus? Go ahead and bust all the chalrs you want to. Smash a whole wagon-load of furniture at every performance. Turn sixty somersaults and stand on your nutty head. If it wasn' t for the way you scare the women and kids I 'd feel sorry for you and pass the hat Als voorbeeld van de tweede methode kie» ik The Shovel Man. On the street Slung on his shoulder is a handle half-way across, Tied_ in a big knot on the scoop of cast iron Are the overalls faded from sun and rain in the ditches; Spatter of dry clay sticking yellow on his left sleeve And a flimsy shirt open at the throat, I know him for a shovel man, A dago working for a dollar six bits a day And a dark-eyed woman in the old country dreams of hint for one of the world's ready men with a pair of fresh Ups and a kiss better than all the wild grapes that ever grew in Tuscany. J. S. MEUWSBN, HoB. A dam-R dam-Den DB BESTE HOEDEN IN HOLLAND