,j kerika?Europa 1?0 Sttnrise" Tuschinsky vraag: waarom moest Metropolis" vallenwas Faust" een mislukking, als een kunstwerk wordt genoemd? Men i zich Tijandig plaatsen tegenover het principe: ; terwille van het beeldvlak geconstrueerde reali, een principe, dat in Metropolis" zijn eerlijk en uitentte consequenties vond. Men kan zich den zelfden, grond stellen, tegenover Lang's habielen en plooibaren epigoon, den Eurochen Murnau. Maar ik verklaar niet te begrija, waarom de Amerikaansche Murnau eensklaps e vindt. Want Sunrise" is onsympathieker ? want minder eerlijk dan Metropolis". Het is -want minder gemotiveerd, dan Faust" ? vooral: het is een der bedenkelijkste vormen i gecamoufleerd Amerikanisme, de nieuwe loopvan waaruit men over there" onze Euro: mentaliteit denkt te bestoken. ; Murnau is «en der knapste cineasten, maar tevens der koelste, meest berekenende naturen, die t voor da kamera werkte. Hij heeft Lang's viren picturale kracht, maar mist zijn oorl en bezetenheid. Zijn (veel te weinig a) Nosferatu" epateerde door een koudgruwel-atmosfeer. Het was een cinech geniaal zij 't ook kil en satanisch Maar een arbeid uit n stuk l Der letzte 1 dankte zijn succes bij het publiek in hoofd aan Janning's populaire figuur Murnau's in deze film, bepaalt zich tot technische aten met de mise-en-scene. Een dualisme, ; deze schepping overigens niet ten goede komt. ! Paust" ondanks de slechte ontvangst chien de gaafste creatie van dezen intelligentalentvollen metteur-en-scene. Immers hier hij zich zeer evident tot -taak gesteld, de herpping van de fantastische wonderwereld der eleeuwsche magie, waartoe hem de Faustle (niet de Goethe'sche tragedie ! ) tot uitjjnngspunt diende. Hier kon hij zijn hartstocht voor |0t beeldvlak uitvieren: het werd een show. .maar een grandioze show, meesterlijk, omdat zij in .onie met het onderwerp en dus verantwoord Men voelt echter vooruit welke gevaren het meewanneer een teer, psychologisch conflict i in Sudermann's Reise nach Tilsitt" verdwaalt jsT.ïn de handen van dezen picturalen geweldenaar, j-^iriens blik, steeds op den sohilderachtigen en effect horizon gericht, slechts vluchtig langs de |jfBBme menschenkinderen glijdt, die zijn cmematorafische schilderijen stoffeeren. Gevaren, die dan ook volstrekt niet denkbeeldig MMiken. ? Het begin is boeiend en cinematografisch sterk, i van een Mumau te verwachten was. Hij houdt l vast door de filmische kwaliteiten van zijn werk, beeldwisseling, zijn tempo, zijn juist gevoel rust en beweging en (natuurhjk !) zijn prachcompoaitie. En het dringt nog niet geheel tot door meegesleept als ge zijt, door de uiterlijke van het werk hoe onbeteekenend de beide ;n eigenlijk zyn, ten wier gevalle al deze pomp ^M» praal wordt uitgestald. De mislukte moord heeft r<4ieUs een zekere suggestie als effectvol geregisseerde ^handeling. Maar dan is het mis ! Op het moment, , -waarop uw gevoel voor dramatische verhoudingen GESCHENK voor de FEESTDAGEN r 12.50 15.27.50 15 JAN MANKES **« i ? ? ? ? 30 reproducties deel II. . ...»15 27.50 verkrijgbaar bQ den boekhandel. UITGEVER J. A. A. M. VAN ES ImnttiMl de Rletvlnk» _ WASSENAAR '" RUSSISCHE SPBEKEBSTBIBUNE. Met de namen Engels, Lenin, Marx. PREEKSTOEL IN DE NIEUWE KERK. Dam, Amsterdam. gebiedend verlangt, dat het conflict tusschen deze twee menschen zich, in zijn zuiver psychologische spanning, zal samentrekken binnen de enge, ge laden atmosfeer van hun persoonlijkheden gaat de cinegrafist met hen aan den haal. Op het oogenblik, dat hun zieleleven u, na dezen gruwelijken schok meer 'dan iets anders interesseert dat ge vóór alles met hen alleen wilt zijn, stuurt hij hen de wijde wereld in. Ge moet achter hen aanhollen, om iets van hun geestelijken toestand gewaar te worden ge wordt mét hen in een tram gestopt ge steekt, achter hen aan, levensgevaarlijk drukke straten over en belandt tenslotte met deze twee stakkers en hun wereld van leed in een wijdsche en mondaine lunchroom. Heet dit alles te gebeuren, om de schrijnende tegenstelling tusschen de menschelijke misère en, de onverschillige buitenwereld te verbeelden? Dan is dit mislukt, door veel te veel buitenwereld" tegenover een al te schamel innerlijk". Wie die eeuwige tegenstelling in M nilmontant" heeft zien samensmelten tot een prach tige eenheid van berustende, weemoedige lyriek, voelt eerst recht, hoe deze geschiedenis uit het lood hangt en rammelt. Maar het onaangename ge voel begint u te bekruipen, dat ge met die twee menschen bent meegesleept niet terwille van hun beider lot, maar veeleer om den regisseur gelegen heid te geven u een staaltje van scenisch kunnen te laten zien, waar ge van beeft". Is de film tot hiertoe nog te aanvaarden, met wat goeden wil, als een misgrijpen als een artis tieke ontsporing, hetgeen volgt is verbijsterend van brutaliteit en smakeloosheid. Met een gemak, waar ge geslagen van staat lapt de cinegrafist het geheele psychologische grondidee aan zijn laars en laat u eens een verbluffende expositie van cinema tografische techniek zien. De spanning de stem ming, waaruit toch de kern van het drama bestaat, wordt rücksichtslos" opgeofferd aan de show". Vergeten zijn de vreeselijke emoties, de geknauwde en gehavende levens van dit echtpaar. Als een paar vroolijke kermisklanten dwalen ze door een oog verblindende kunst-wereld, vol bewondering voor hetgeen de knappe heer Murnau uit den grond heeft gestampt. En gij wordt beleefd uitgenoodigd al die ijselijkheid uit de eerste acten te vergeten en met hen mee te genieten van de onvergelijkelijke uit stalling. Die wederopleving, na hun (rijkelijk over haaste) verzoening die hernieuwde levensvreug de, had met een sober, delicaat gevaar aangegeven kunnen worden, meent ge ? Ho ??ho lieve lezer, maar daarom was het den heer Murnau niet te doen J Integendeel met die verzoening werpt TENTOONSTELLING werken ABAMSE WITIENBERG - W. AI BEK BERG geopend tot 12 Dec. Kunstzaal DE RIETVINK Wassenaar hij het dramatisch conflict, als een lastig pak van zijn hart nu begint het geval hem eigenlijk eerst recht te interesseereii en hij filmt er lustig oplos. Het wordt een lange, gerekte rhapsodie van Ameri kaansche kluchten en sensatiedrama'e. Tot slot haalt de regisseur zijn hart nog eens op aan een storm-op-zee, waar je stil van bent en keert dan noodgedwongen terug tot den weeken glim lach van Janet Gaynor en de wanhoop van George O'Brien. Tant de bruit pour uiie omelette.... mais quel bruit! * * * Voor mijn gevoel is het werk van dezen Europeeschen regisseur Amerikaansch door en door Amerikaansch. Men heeft alleen de leeliike, na fprotserige mise-en-scene van den Yankee-regisseur vervangen door de smaakvolle uiterlijkheid van een der knapste Duitsche cinegrafisten. Men heeft het verschrikkelijke American girl" geremplaceerd door een ietwat menschelijker individu't je, dat af . en toe ontroerende accenten kan hebben. Maar in wezen is alles bij het oude gebleven. Dezelfde sen timentaliteit-van-den- grooten- man- en- het- kleine meisje, waar Wallstreet, na een gelukte speculatie zoo van uitrust. Dezelfde zucht naar de big show" maar de uiterlijkheid zonder motief, waar hij zijn hart aan verpand heeft. Voor deze neo-Amerikaansche productie heeft de stijlvolle tucht van een Nibelungen" de stille lyriek van een Menilmontant" het fatale ge weld van een Potemkin" eenvoudig niet bestaan. In de match Amerika?Europa achter dit sentimenteele, ontwrichte drama gespeeld, heeft Ameri ka met l?O gewonnen. (Door plaatsgebrek moet ik de bespreking van de Matinee van de Filmliga tot de volgende week uitstellen). VAM TABAK