Historisch Archief 1877-1940
Kerstnummer
l.
fc*.
t *
Alles had een ander voorkomen dan: gewoon, die witte winter-ochtend.
De zon brak door, en de kleine besneeuwde huizen glinsterden plotseling
zoo hel, of ze van zomerwolken gemaakt waren. Het was ook, of die blanke
achterafsche kronkel-weggetjes zich heilige dingen te binnen brachten: hadden
zij misschien de ster gezien die de drie Rijzen de weg wees ? En wie
en wat gaf toch die grauwe schuitjes in de haven dat indachtige aanzien ?
Het witte Eiland zag vol verwachting naar God op.
En God liet in dat lieflijke ongewoon-zaqhte luiden van de Kerkklok, Zijn
feestelijke boodschap overbrengen aan de eenvoudigen van hart: Zie, ik
verkondig u groote blijdschap, die al den vojfce wezen zal, namelijk dat u heden
geboren is de Zaligmaker, welke is Christus de Heere?"
En die boodschap gleed met de wintersche zonneschijn elk huisje binnen,
en bereikte ook Gaartje-van-Ellebert-van-lange-Aort.
En eerbiedig-blij vouwde Gaartje haar handen en knikte ontroerd. Christus
de Heere," voltooide ze prevelend, in de stad Daovids. En dut zal u het teeken
zijn, gij zult het Kindeke vinde in doeken 'ewonden en liggende in de kribbe.."
Haar vredig-oud gezicht werd er jong van.
Ze liet staan wat stond, en ging in haar
krakende leunstoel zitten, een eindje bij
het raam vandaan.
Want het geeft geen pas dicht voor het
venster te zitten als de Kerkgangers voor
bijkomen.
En naar ieder die daar met zoo'n stille
ingetogen tred passeerde, keek Gaart met
bijzondere aandacht.
Daar had je Pieter-van-Tetje-van-Et,
die was zichtbaar verdiept in vrome over
peinzingen. Lag er geen wonderlijke glans
over zijn schraal-bleek gezicht?, wandelde
hij niet zienderoogen met God?
Gaart dacht: Zou die 't weuze, die
mijn vedaog wat brengen zei... ?"
Toen ging, dicht langs het raam,
Muus-van-het-waogentje i) voorbij. En
hij keek schuin-uit naar binnen. Elke
rimpel leek weggestreken uit zijn
bruinverweerde wangen. Zijn witte ringbaard
glinsterde als licht, in de zon, en zijn
handen had hij op zijn rug ineengevouwen.
Vroom en vroed zag die man er uit.
Gaart zei in zichzelf: Muus, die zei
an mijn denken, vedaog."
En daar naderde met zijn heele gezin
Keesie-van-Sijmentje-van-Klaos. God
vruchtigheid lag in de peinzende glimlach
van die mensen, en blijmoedigheid overtoog,
als een stille glans,het ingekeerd gezicht van
die vrouw Was het ook niet of hun kin
deren, beschroomd-van-ontzag met
oogen die strak voor zichuitzagen recht
streeks toeliepen op het Kind in d e kribbe ?
Gaart mijmerde: Zou de Heere diéin'estoken hebbe dat er zoo goed as
niks meer in huis is, bij mijn?" Beverig-glimlachend moest ze daar toen
weer haar hoofd over schudden. Och, hoe is 'n minsch?, je woue al-maor
op de dag veuruitloope.... nou al wete wie de Heere er toe uit'ezocht had
om je wat eetbaors an huis te bezorgen. Meschien wier 't eerst onder de dienst
de ien of aore in'egeven, meschien waore 't er wel meer den ien, of meugelijk
hadde ze al mit mekaor of'epraot dat 't onder kerke-tijd 'ebrocht zou worden."
Haar smal plooierig gezichtje werd nog vrediger.
En Jaopie's boosaardige oogen wou ze niet zien. Ze zei in zichzelf: De
Kerk is veer en de wegen bin glad, en ik bin 'n bejaord minsch, dutmaol
zei ik thuis blijve, en kerk houëin me eigen hert."
Onderhand wist ze toch ook wel, dat ze thuisbleef om te wachten op het
wonder.
Jaopie had ze ordentelijk zijn genoegen gegeven bij het ochtendbrood, zelf
had ze zoo zeer geen trek, pas van bed. Nou was er nog voor een keer koffie
en brood, en dan was alles op.
Maar Gaart werd daar toch niet onrustig onder. Ze zei in haar gedachten:
Nao twaolf uur, as we de leste plak mik i) op'e-eten hebbe, en as de leste
tas koffie op'edronke is, den bin we as 'f waore op 't wonder an'eweze. Maor
veur die tijd ken er al best wat 'ebrocht weuze...."
En onderwijl ze zoo dacht, begon ze er al-Zondagscher uit te zien Gaart.
Elke lijn in haar rustig gezicht bevatte een gedachte-aan-God. Haar witte
lokken hingen glinsterend neer op de paarse rouwbloemen van haar bouw,
en zonneschijn lag warm-wit op haar heldere muts en neergeslagen oogen.
Het luiden van de kerkklok hield op.
En Gaart nam haar kerkboek van tafel en las met lippen die enkel maar
bewogen, doch geen geluid gaven, een psalmvers:
God heerscht als Opperheer;
Dat elk Him juichend eer'!
Gij aorde, zee en eiland !
Verheugt u in uw' Heiland !
En onder dat lezen door, dwaalde haar aandacht toch weer af. Jaopie
zou wel opkijke as er zoo metien 'n mand mit eetwaor 'ebrocht wier....
Want hij had dat nou wel 'ezeid van
de raoven.... maor of de raoven 't nou
anbrochte of de minsche: dat was net
even wonderlijk. En Sijte-van-Aaole zou
vest an huilie denke, en
Muus-van-'twaogentje ook en de Domenees-jurTrouw,
jao ken je naogaon: op Kerst.... En
Kees-Van-Sijmentje-van-Klaos had die
van te veure ook niet er 's 'n stik spek
en 'n mud aorepels 'ebrocht ? En Moenis
den ?, en Eppie-van-Sanne.. ? Heere as
je dat zoo naogonge: er kon wel zoo'n
truup 'ebrocht worre. dat je de eetwaore
in gien maonde op konne."
Buiten, in de witte stilte, knapperde
een voetstap.
Gaart keek snel op.
En dat was enkel doove Klaosie maar,
die voorbijging.
De knokelige handen van Gaart schoven
vaster ineen, en ze blikte wel neer in haar
kerkboek, maar lezen deed ze niet.
Even, met een zwenk, had ze Jaopie's
gezicht gezien, en toen was het of haar
hart op een prop tezamen geknepen werd:
die oogen van Jaopie, die plaagden haar
toch zoo.
De dag was op zijn helderst: de zon
had haar hoogste stand bereikt.
En Gaart kon enkel maar met
kleingetrokken oogen naar de blinkende koffie
pot kijken, en naar de flonkerende bordjes
en het vlammende broodmes.
Ze schonk -beverig de kommen vol, ook sneed ze het overgeschoten stuk
mik in dunne plakken, en verreweg de grootste helft lei ze op Jaopie's bord.
Zie zoo, dat was 't laoste, 't allerlaoste...." Haar pinkende oogjes glim
lachten toch nog. Oh, al was er nou niks 'ebrocht onder kerketijd, daorom
gien zorg, de middag was nog lang...."
Vriendelijk keek ze om naar Jaopie. Kom me jonge, 'n stikkie brood...."
Jaopie strompelde balsturig heen en weer door de kamer, al-maar van de
portaaldeur naar de keukendeur, en dan weer terug.
Het kacheltje brandde.
En het zonnetje flonkerde....
Maar de rimpels in Jaopie's gezicht twistten met God.
Gaart herhaalde nog 's: Kom me-jongen."
En eerst leek het er erg op of hij niet eens komen wou.
Toen, plotseling, met een grom, liet hij zich toch neervallen, in zijn stoel
aan tafel, en keek met smalende oogen naar het brood op zijn bord.
Gien aorepels?", vroeg hij met beteekenis.
i) de vischventer.
i) brood.