?; ?i t ',' frV P". & t Ethnologie coloniale do<tr Mr. H. G. KOSTER De jaarlijksche boodschap van den president tl r' h i""1' & l Ethnologie Coloniale, is de titel van een lijvig in de Fransche taal geschreven boek van prof. *f. C. van Berde 1). Het verscheen bij de Edilions *du Monde Nouveau. Deze merkwaardige te Parijs gevestigde uitgeversmaatschappij, waarvan een -Nederlander directeur is, gaf reeds verschillende -werken in het licht, welke ten doel hebben in IFrankrijk belangstelling te wekken voor de NederJandscbe koloniën. Het werk van prof. van Eerde "wordt ingeleid door een voorrede van Joseph ?Chailley, een koloniaal deskundige van den eersten rang, die. onze taal i^rstaat en reeds meer dan -eens met studieopdrachten van zijn regeering zoowel óns vaderland als onze koloniën bezocht. Diévoorrede is op zich zelf reeds een lezens waardige studie over de taak der koloniale volken. .kunde in het algemeen. Nederlandschen lezers zal het werk van prof. van Eerde niet onbekend zijn: ? liet is saamgesteld uit zijn verschillende Gids-artikelen en zijn Omgang met Inlanders. Ieder die Vdeze gedegen geschriften heeft bestudeerd, weet " -?felk een uitnemend stuk arbeid zij opleveren. "Terecht begint déheer Chailley zijn voorrede dan ?ook aldus: un tel auteur se recommande hautement lui-même et n'a nul besoin d'être par qui que ce soit présentéau public". Inderdaad, noch van eenig tbuitenlandsch geleerde, noch van eenigen recensent heeft het werk van dezen schrijver aanbeveling :noodig. Kritiek op een dergelijk werk, tenzij ge;grondvest op een even omvattende kennis als die van den auteur zelven, ware ongerijmd. Zal echter ?dit werk de gropte massa van het Fransche publiek ' -bereiken? Men beklaagt zich ten onzent wel eens ?over de geringe belangstelling van den Neder lander voor zijn koloniën. De belangstelling van ?den gemiddelden Franschman voor zijn overzeesche , .gewesten is echter nog oneindig geringer. In IFrankrijk zal dit boek dan ook wel bijna uitsluitend . in handen komen van vaklieden. Echter: de -Fransche taal is nog altijd wereldtaal. Intellec"tueelen van andere natiën, die geïnteresseerd zijn J>ij koloniale vraagstukken, Italianen, Portugeezen, Spanjaarden, Japanners is mede door deze uitgave een schatkamer van kennis geopend, die hun -anders voor goed gesloten gebleven ware. De gevoelstoon, welke dit geheele werk doorklinkt, is die der milde humaniteit, welke het opvoeden en leeren stelt boven heerschen en machts' oefening: de gevoelstoon der ethische richting. "Wie zal ontkennen, dat die toon wel eens naar den 3»reektoon gaat zweemen? En er wordt in dit boek -heel vél gepreekt. Gepreekt: dat de psyche van dan inlander toch vooral moet worden doorgrond; ?zijn. vooroordeelen zorgvuldig moeten worden ?ontzien; zijn bijgeloof, zelfs het meest absurde, strikt dient te worden geëerbiedigd; dat men den inlander nooit een klap op zijn hoofd mag geven, ?omdat dit zijn animistisch geloof omtrent zijn iontanel kwetst; dat de Europeaan den inlander ?niet gereserveerd behoort te behandelen; zich ?geen grappen te zijnen koste moet veroorloven; kortom, dat de Europeaan den inlander als «en gelijke beschouwe. Ziet, dit alles is zeer ethisch, schoon en nobel. Toch, wanneer wij in deze vertoogen gelezen hebben, hoe wij ons 1) J. C. van Eerde, Eihnologie Coloniale (l'euro?péen et Vindigène); prélace de M. Joseph Chailley. ' Aux EdiHons du Monde Nouveau. Paris 1927. BOOTMOTOREN MOTORBOOTEN BINGHAM & LUGT Haringvliet 85 ROTTERDAM ^ T'* V? v.v^'fcadw DE HEER COOLIDGE SPREEKT OVER DEN VREDE ! inlandertje in watten moeten pakken en als suiker" poppetje behandelen, stijgt er in ons een vreemde weemoed op: weemoed naar den tijd toen men nog niet aan ethiek en ethnopsychologie deed, doch de Kompenie"nog de alom gevreesde Heerscheres was. In dien niet-ethischen, niet-ethnopsychologischen tijd trokken nog geen met vergif en goud beladen onruststokers Indiëbinnen; werd nog niet het hoofd van den Nederlandschen Staat beschimpt in gore Maleische blaadjes; kon nog niet het post kantoor der hoofdstad op klaarlichten dag ge plunderd worden door fanatiek gewapend geboefte. En onwillekeurig dringt zich aan ons op dat oude woord van Koning Salomo óók een oostersch heerscher; een die het weten kon?: wees niet al te rechtvaardig, noch houd u al te wijs, waarom zoudt ge verwoesting over u brengen?" Letterlijk zóó heeft die verlichte despoot het neergeschreven in het zevende hoofdstuk van zijn Prediker. Doch laten wij deze overpeinzinge ter zijde ! Zij raken niet de wetenschappelijken kern van het boek: dien kostelijken overvloed van volkenkundige kennis. Het eenige bezwaar, dat den vorm van dit Werk aankleeft is het eigenaardige Fransch, waarin het geschreven is. Men bemerkt het te zeer aan deze zware volzinnen, dat zij niet Fransch. maar Nederlandsen yedacht zijn. Zij zijn zoo lang en ingewikkeld, zoo moeilijk leesbaar soms, kortom zoo on-Fransch. De voortreffelijke, boeiende inhoud en de levendige doceertrant doen echter dit vormgebrek gaarne en spoedig vergeten. Tentoonstellingen Kunsth. Santee Landeweer, Amsterdam. Graphisch Werk van B. Bresdin. Tot 11 December. Galerij voor Moderne Kunst, W. H. Hofstee Deelman, Amsterdam. Werken van Piet van Wijngaerdt. Tot 11 December. Kunstzaal De Rietvink", Wassenaar. Graphisch werk van Jan Wittenberg, Willem v. d. Berg en M. Adams. Tot 12 December. Frans Buffa en. Zoon, Amsterdam. Schilderijen van Kees van Dongen. Tot 12 December. Nationale Kunsthandel, Heerengr. Amsterdam. Werken van Nelly Goedewaagrn. Tot 15 December. Stedelijk Museum, Amsterdam. Tentoonstelling ,,De Onafhankelijken". Tot 15 December. Kunsthandel ,,De Vuurs'ag", Scheveningen. Werk van Jan C. v. d. Ven. Tot 15 December. ,,De Brug", Amsterdam. Werken van O. Hanrath. Tot 19 December. Huize van Hasselt, Eottardam. Werken van Co Breman en J. Briedé, tot 20 December, en werken van Ida Siewertsz van Kee.-ma. Tot 23 December. Amsterdamsche Ateliers voor Binnenhuiskunst, Amsterdam. Werk van Erich Wichmann, Bettina Jacometti en de Miranda-Kerckhoven. Tot 23 Dec. Amersfoortsche Kunstkring, Amersfoort. Glas werk, schilderijen en batikken. Tot 26 December. Kunstzaal Willem Brok, Hilversum. Schilderijen van Evert Pieters. Tot 30 December. r