Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 JANUARI 1928
No. 2641
B1JKOMST1GHEDEN
door ANNIE SALOMONS
T N de lekker verwarmde
speelkamer staan de twee witte bedjes,
met een. straatje ertusschen, evenwij
dig aan elkaar en de moeder, die aan
de tafel zit, is heel den dag in de weer
om de stemming van de kleine patiën
ten opgewekt en rustig te houden.
Een moeilijke taak is het wel, omdat ze
ieder in een heel ander stadium van
de ziekte zijn; bij het kleine meisje
zijn de mazels al tot blauw-paarse
moeten verkleurd; ze zit vergenoegd
rechtop in haar bed, met een staartje
aan eiken kant van haar smal gezicht
je en ze verlangt te converseeren, of
een kunstig eierhoedje te haken of
grapjes te maken met haar warme
kruik. Maar het jongetje ligt nog met
hoog-roode wangen en donkere,
vochtigglanzende oogen; hij hoest en is
ongedurig, en als zijn zusje hem tel
kens opnieuw aanzet tot een gemeen
schappelijk pretje, begint hij van
boosheid en ellende te huilen. Het
meisje, teleurgesteld en verschrikt,
bedenkt een klop-spelletje langs de
spijlen van haar ledikantje, die ze
een voor een met haar
peuterigfijne vingertjes betikt, maar ik vraag
me met verbazing af, waarom deze
lastige schattebouten, die niets, wat
een ingenieus kind bedenken kan,
onbeproefd laten, die (gelukkig leege)
soepborden als hoofddeksel gebruiken
en met witte dropjes op een plaat
tegen den muur mikken het toch
geen enkelen keer in hun hoofd schij
nen te krijgen, om hun bed uit te
klauteren en het zoo lang onbetreden
terrein van hun kamer opnieuw in
bezit te nemen.
Maar we hebben immers Karel
en Marie" van Gouverneur gelezen",
zegt hun moeder. Daar hebben de
kinderen ook mazelen en allemaal
tegelijk; en de dokter heeft gezegd,
dat ze goed onder de wol moeten
blijven. Maar Karel is stout en staat
op en zegt piep" tegen z'n kleine
zusje in de wieg. Dan krijgt hij den
nacht erop hooge koorts en als al de
anderen al lang weer beneden zijn,
moet hij nog wel drie weken in bed
blijven en allerlei bittere drankjes
slikken."
Vier grpote, ernstige oogen leven,
van uit hun bed, voor de zooveelste
keer deze stichtelijke geschiedenis
van vergrijp en straf mee; maar
ik bezin me op den geweldigen in
vloed, dien lectuur op het kinderleven
heeft, als aanmoedigend of als af
schrikwekkend voorbeeld, en ik vraag
me af: is ook bij ons. volwassen
menschen, dat effect zoo onmiddellijk aan
te wijzen; leeren ook wij uit onze
boeken, hoe we onze geestelijke mazels
het best kunnen cureeren? En nemen
ONTWERP W.PENAAT
SCHRUFBUREAU IN EIKENHOUT. IN ELKE
GEWENSCHTE HOUTKLEUR. LANGTOX.HEELE
HOOGTE «DOÜ-. DIEPTE 70». «
XMSTEP
BêB
HAAG
METZ6CO
wij even gehoorzaam als de kleine
gevangenen in de speelkamer de wijze
lessen ter harte?
Naar wat ons uit de geschiedenis
wordt overgeleverd, krijgen we eigen
lijk den indruk, dat groote menschen"
dikwijls met minder onderscheidings
vermogen de quintessens uit een ge
schiedenis vermogen te distilleeren
dan een onbevangen kind. Want
wanneer de mannelijke j
eugdinDuitschland indertijd Werther's Leiden even
verstandig had gelezen als dit twee
tal hun Karel en Marie", dan zouden
ze onmiddellijk begrepen hebben,
dat dit dagboek een waarschuwing
bevatte zich niet te zeer te buiten
te gaan aan allerlei gevoelsexaltaties ;
zich tijdig te remmen en te corrigeeren,
omdat de ondergang anders het
noodzakelijk gevolg zou zijn. Maar
deze bladzijden waren te zeer door
trokken van de schoonheid der
roekelooze zelfverzaking, om de lezers tot
een nuchtere bezinning te brengen;
zoo hebben ze slechts hun machtigen
schepper van zijn boozen daemon
kunnen bevrijden; de zwakkeren, de
weerlooze broeders werden door den
wilden vertwijfelingsadem, die erdoor
heen joeg, naar den afgrond gezogen.
Hoe heeft de wereldwalging van
Byron zijn tijdgenooten en zijn
nageslacht met denzelfden
uittartenden afkeer vervuld; hoeveel gemoede
lijke menschenmin en opgewektheid
is daarentegen de geestelijke nalaten
schap van Charles Dickens. Zoo de
spreuk, Was inan iszt, das ist man",
al eenigszins geldt voor de ossen en
bruine boonen, die onze maag te
verwerken krijgt, hoeveel meer geldt
ze dan nog voor het voedsel van ons
hart en ons hoofd, dat ons vormt en
opvoedt, en meer onze opvattingen
bepaalt, naar mate we minder bewust
op de ideeën letten, omdat het levende
kunstwerk ons zoo sterk in beslag
neemt.
7jOO ziet men den weg, dien een
geest als Frederik van Eoden heeft
genomen, aan de nomenclatuur in
een deel van ons land, waar een vijf
en twintig of dertig jaar geleden plot
seling alle meisjes Ellen" werden
genoemd, terwijl op 't oogenblik, of
schoon in veel geringer aantal, de
talentvolle prozaist van Genderen Stort
als peetvader staat voor eenige
Ronald's en Inezjes.... Maar,
voorzoover we niet meer met sommige
oer-volken en astrologen den naam
van beslissenden invloed op het leven
van het individu achten, is deze
naamgeving slechts onbelangrijk,
vergelaken bij do richting" die een boek
aan een beginnend loven vermag
te geven. Wat te denken, als we bij een
een jongen man, die maar niet van
zijn hopelooze genegenheid kan gene
zen, Kellermann's Ycster und Li voor
het grijpen vinden liggen? Hoeveel
engagementen zouden er indertijd ver
broken zijn onder invloed van die
schone Seele", do onafhankelijke vrouw
Ada Gerlo ? En als we eens in de werk
kamer van Frans Coenen konden
rondzien, zouden we dan niet n
deel van Goethe's verzamelde werken,
nml. zijn Faust, tot op den draad ver
sleten vinden, vooral op die eene blad
zij, waar der Geist dor stets
verneint" verzekert, dat Alles was
entsteht wort ist dasz es zu G runde
geht."
En dan denk ik in hoeveel duizen
den Hollaridsche gezinnen de dag
niet beginnen en niet eindigen kan,
of eerst wordt de oude familiebijbel
opengelegd bij het leesteeken, en
VOOB BETERE MEUBELEN
ARNOLD HOUTSCHILT
AMSTERDAM
A. R Z U R C H E R
CARTONNAGEFABRIEK en DRUKKERIJ
LOOIERSGRACHT 64-66-68-70-72, AMSTERDAM
N* V. Meubelmagazijn Eden"
MOLSTEEG ~ AMSTERDAM
BOEKENKASTEN
INEENWOONINHCHTING
VANIR TE
GEVOELT GE l THUI5
15 MAAR
KARELI
VRAAGT
VAN
IIOTUIQn
ADVOCAAT
A.VAN BIJSTERVELD
AMSTERDAM
EXPORT
HEBT U ZIEKEN?
Geeft hun steeds helder
beddegoed, dat bevordert de genezing.
DE PELIKAAN" te GOUDA
behandelt Uw Wasch- en Bedde- '
goed beter dan U verlangt! _/.
Vraagt eens om onze prijs
courant No. 16
Huize KLIM-Or|
Rust- en Herstellingsoord
WASSENAAR
Prijs f 2.50 per dag-Tel. 125
Hoogtezon aanwezig
N. TIMMERS
Ged. Verpleegster
NET OPSTAAN D EN BUITEN R AM O
t /
HERSTELT DE/PLATVOET 1\
O.A.MASSING. 5}
O.Z.VOOR6URGWAL 33*. flfot
M MET BIN M EN6ASTHUIS/
Spo.or's
Mosterd
W. A. Spoor Jr?Culemborcf.
VICTORIA-WATER
Heeft gunstigen
invloed
OBERIAHMSTCIM
op de spijs
vertering
het hoofd van het gezin leest voor
alle hnisgenooten een blad/.ij uit
dat boek, dat onze moraal, onze
cultuur, ons gemeenschapsleven en
ons individueele leven al sinds eeuwen
beheerscht. Kn ik moet wel verzuch
ten : wat een kracht zou er in ons volk
leven, als we deze; woorden eens wezen
lijk in practijk leerden brengen, dag
aan dag, zooals do kinderen de wijzo
lessen uit Karel en Marie" bij hun
mazels