No. 2643 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 JANUARI 1928 Onderwijs en opvoeding Mr. G. H. ARNHARDT Jr. De Fransch-Belgische handelsbesprekingen op het doode punt Teekening voor de Groene Amsterdammer" door L. J, Jordaan (Homo som . . .) T N de Groene van 3 December schreef ik, naar aanleiding van oneerlijke ambtenaren en... anderen", o.m. dat de zedelijke opvoeding in ons onderwijs (l.o., m.o. en h.o.) geen halve cent waard is. Een onderwijzer schreef daarover een brief en wenschte een uitvoerig artikel tot staving van wat hij een ernstige beschuldiging noemt, terwijl hij de hoop uitspreekt dat ik zal willen aangeven, Wat de school kan doen, behalve datgene wat zij reeds doet, om het percentage gecultiveerde inte gere ambtenaren te doen stijgen. De aangeduide materie is tamelijk wel onbe grensd en ik zal dus niet veel meer kunnen doen dan nog eenige opmerkingen maken, op gevaar af den geachten briefschrijver nog minder te be vredigen. Ik hoop echter dat de afstand zal worden verkleind. Mijn critische uitlating zal ook door dezen lezer Wel niet letterlijk zijn opgenomen. Ik heb slechts zeer duidelijk willen zeggen dat ons onderwijs op het gebied der zedelijke opvoeding jammerlijk te kort schiet. » Ons onderwijs wordt veelsoortiger en voelzijdiger, ta^loozen verwerven het einddiploma II.B.S. 5 j.c. of gym" (in 1920 ruim 4000 !) Wie echter met Victor Ilugo zegt: Peuplez les coles et vous viderez les prisons" en daarmee bedoelt dat de school de menschen veel beter maakt, heeft geen kijk op de maatschappij. De misdadigheid in ongrij(,baren vorm: zwendel, bedrog, deloyale chicanes, trucs, handig- en listigheden in handel en industrie en daarbuiten, neemt m.i. toe, dus die intellectueele misdadigheid, die in geen officieele crimineele statistiek is te zien. Ik heb dit door tal van kooplieden hooren zeggen. De harp van Treub a lof tier harp than mine tokkelde als volgt in De Telegraaf" van 31 Juli 1924 over Na tien jaar": En destijds [vóór den oorlog] was er tenminste nog een onderling vertrouwen tusschen de individueele handelaars uit de verschillende landen en had zich een algemeen erkende zakenmoraal ont wikkeld, waaraan geen enkel ernstig zakenman zich kon onttrekken zonder uit de gemeenschap der fatsoenlijke handelaren te worden gestooten. Thans hoort men algemeen de klacht, dat die moraal vrijwel is zoek geraakt en dat ook de groot ste huizen terstond klaar zijn met chicanes, wan neer zij ten gevolge van voor hen ongunstige ver anderingen in de markt hunne verbintenissen, bij nakoming, alleen met verlies kunnen afwikkelen. En het ergste van het geval is nog, dat zij in het volgen van zulk een dievenmoraal maar al te vaak door hun regeeringen worden gesteund. Op dit gebied heeft de oorlog Europa tientallen van jaren achteruitgezet en de grootste krachtsinspanning zal noodig zijn om de hier toegebrachte schade binnen afzienbaren tijd te herstellen". Treub spreekt voorts van een psychische verwildering" die slechts geleidelijk kan vergroeien. Zoo is het inderdaad, in het groot en in het klem. Wij belastingbetalers geven miljoenen uit om door keuring en controle de vervalsching althans een Weinig te breidelen. Alleen al de Rotterdamsche keuringsdienst van waren kost jaarlijks IJ ton, de bouwpolitie in de groote steden kost tonnen. Al deze miljoenen zouden, bij grooter eerlijkheid, beter besteed kunnen Worden. Maar het is de toene mende kennis van talloozen die het knoeien steeds wetenschappelijker doet zijn en dan weer steeds diepergaande controle noodig maakt. Ons onderwijs is intellectualistisch. Wie een goeden ko)i heeft, krijgt vaak een studie-beurs. Of die persoon ook een goed fiart heeft, interesseert niemand. En zie hier goede koppen met kwade harten gratis de wapenen verwerven, die zich tegen ons zullen keeren ! DE PARTICIPANTEN TEGELIJK: LAAT DAN OOK WAT VALLEN!" STOP-W ATCH onmisbaar voor wedstrijden Vi Seconde-aanwijzing. Prijs f 12.50 A. D. SPILLNER Vijzelstraat 83, Amsterdam Tal van haaien in onze samenleving, vervalschers, omkoopers, handige" manipulators enz. zijn on getwijfeld op school goedwillende en min of meer bedeesde leerlingen geweest. Hoe zijn zo ontwikkeld tot (vaak kranige en energieke) parasieten en boos doeners? (Men stelle zich deze menschen voor als hoeren met goede manieren en algemeen ge respecteerd). Hoe is de opleiding tot alle christelijke en maat schappelijke deugden (zie l.o.-wet) een doode letter gebleven ! Maar ook: hoe heeft de strijd om het bestaan hen vertrapt, die eigenlijk meer /.wak dan slecht waren ! In de schoolboekjes: brave winke liers en eerlijke kooplieden. En hoe is vaak de realiteit: valschheid in samenstelling, in verpak king, in maat en gewicht, wetenschappelijke water toevoeging, handel in niet meer bestaande soorten, handel in met terugwerkende kracht gemaakt antiek. Hij kleine reparaties worden groote voor bereid", gapkoersen gemaakt, rekeningen listiglijk opgeblazen. Alle denkbare en ondenkbare oneerlijke en deloyale handelingen worden door de ouderen geleerd aan de jongeren, die zich aan hen toever trouwen als leerling of bediende, als junior mede werker of volontair. Allicht voelen vele nieuwelingen eerst tegenzin, maar ze worden uitgelachen of berispt en hoevelen van ons vermogen het, tegen te stribbelen als onze betrekking gevaar loopt r Wie eenmaal een jaar of wat in den slag is geweest, ziet allicht niet meer op een paar vuile handen ! Zie, zóó is vaak het leven waarin onze onschul dige abituriënten worden geworpen, en de ouders weten van niets of doen alsof. En het onderwijs weet óók van niets of doet óók alsof. Het levert leerlingen aan onze jammerlijke samenleving af wien geen karaktervastheid is bijgebracht, die niet gepantserd zijn tegen verleiding en misleiding. De jeugd wordt geworpen in een strijd waarin alleen de sterke wint, maar wat hij wint is zelden iets waar men wat voor koopt". Partijen staan niet gelijk: eencrzijds de zwakke exleerling, ander zijds de harde wereld waarin hij vooruit" moet in materieelen zin. En hij doet meestal mee aan wat usance" heet, maar wat veel leelijker is. Het onderwijs waarschuwt niet tegen yectren. Ik geloof dat ons onderwijs Weltfremd" is en deels tamelijk onontwikkeld. Vele onderwijs mannen komen uit wat ik zou willen noemen primitieve milieux die evenmin als hun papieren opleiding geschikt zijn de innerlijke cultuur en noblesse aan te kweeken die later den leerlingen moet worden bijgebracht; en die ook geen broeden OLYMPIADE. Sportlui beveiligt Uw oogen; gebruikt onbreekbare br i 11 en g l az e n. JOS. HARTOG. Hoofdsteeg 17 tel. 3343 Rotterdam. Nobelstraat 28 tel. 11063 Utrecht. kijk op de samenleving vermogen te geven. Wat weet het onderwijs van den werkelijken handel, van corruptie en van do knoeitechniek ? Wat van bankwezen on beurszaken? Het zou niet kwaad zijn als de onderwijzers c.d. hun wel uiterst overvloedige vrije uren en vacanties wisten dienstbaar te maken aan het verwerven van kennis van de werkelijkheid: ten bate van hun leerlingen. De school moet karakters vormen (of eigenlijk, de ontplooiing daarvan be vorderen en leiden); ze moet tot op zekere hoogte onderwijzen wat er in do wereld te koop is, de leerlingen waarschuwen tegen wat booze en sterke machten van hen zullen eischen. En niemand, zedelijk weerloos maar met een goed verstand, zoo maar in het wilde weg aanraden ia. den handel te gaan wegens de goede vooruitzichten", maar waar zachte en edele karakters dreigen te worden vermorzeld. Buiten de school staan slechte raadgevers te over, daarbinnen zijn er te weinig goede. Te veel wellicht van onze opvoeders zijn ?/.< If niet brand schoon: hoeveel onderwijsmannen b.v. verzwijgen jaren lang bij hun naar waarheid" gedane aan gifte allerlei bijverdiensten aan den Fiscus enleiden toch jonge menschen zoogenaamd op in alle mantschappelijJce deugden ? De nieuwe school moet welbewust goede menschelijke eigenschappen aankweeken als humaniteit en offervaardigheid, rondborstigheid en loyaliteit. Ze moet er zich niet meer toe beperken, met kennis gevulde argeloozen af te leveren. 7e moet de l'iksche leus van vroeger dagen: Ken man een man, een woord een woord" beu u*t nieuw leven inblazen en. niet minder welbewust leeraren: Fais ce ijue doit, advienne ..jue pourra ! TABA SIGAREN ' ~ ZIJN TOCH DE BESTE -*