18 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 4 FEBRUARI 1928 No. 2644 Het nieuwe eiland door MELIS STOKE IJ ET bericht stond zoo simpeltjes in de dagbladen, en zonder eenige snoeverij of imperialistische tendenz, zoo oer-degelijk-Hollandsch: Hedenmiddag om vier uur is op de plaats der onderzeesche erupties bij Krakatau een nieuw eiland ontstaan". Er is geen gejuich aangeheven over ?de vermeerdering van het aantal eilan den va"n het overzeesche Rijk met n; "wij hebben dit uit de zee opgerezen gebiedsdeel stilzwijgend aanvaard, en ?daarmede tevens de verplichting van -een humaan en rechtvaardig bestuur ?over de a.s. bevolking. Het ligt nu -eenmaal niet in onzen volksaard om luid op te geven over vreedzame uit breiding van gebied. Terwijl wij aan deze zijde van de aarde voortgaan aneter na meter aan de baren te ont worstelen, werpt de heftiger natuur van daarginds ons de brokken zooanaar, zonder eenige moeite onzerzijds, in den schoot. Velen zullen zich intusschen verdiept hebben in de methoden van adoptie van een dergelijk nieuw gebiedsdeel. Terwille van hen laten wij hier een uit treksel volgen van het telegrafisch Tapport der commissie die in naam van H. M. de Koningin het nieuwe eiland in bezit is gaan nemen. Wij kregen aldus schrijft de leider der expeditie te 8.12 des v.m. het nieuwe eiland in het oog, en beaerkten dat het nog gloeiend heet was. Maar aangezien wij vreesden dat een buitenlandsche mogendheid ons zou kunnen vóór zijn, besloten wij on middellijk aan wal te gaan en onze driekleur te planten. Wij bleken juist gezien te hebben, want op het moment -dat wij voet aan wal zetten, verscheen -aan den horizon een rookpluim die afkomstig bleek te zijn van een Duitschen kruiser, die meende hier ver goeding te kunnen vinden voor den in Duitschland zoo diep gevoelden roof der koloniën bij het tractaat van Ver«ailles. Hoe bitter zullen de Duitsche zeelieden zich ontgoocheld gevoeld heb ben, toen zij, naderend, het rood-witblauw zagen wapperen dat hun reeds eerder, op Nieuw-Guinea, een Hol land annektiert sich selbst" had toe geroepen. . .. Toen de vlag geplant was, deden wij ?een onderzoekingstocht over het eiland. Hoe groot was onze verbazing toen wij, op een goed beschut punt, een Chineeschen winkel vonden, goed voorzien van levensmiddelen en Ford-onderdeelen. Wij onderwierpen den eigenaar -aan een streng verhoor. Daaruit bleek ons dat deze ondernemende Chinees bij de eerste berichten omtrent verlioogde werking van den Krakatau zijne winkelvoorraden in een jonk had ge laden, en in de kokende en ziedende zee, duizend gevaren trotseerend, had rondgevaren in de achteraf nietongerechtvaardigd gebleken hoop dat liier of daar een vulcanisch eiland zou ontstaan waar hij een mono ? polie-kleinhandel, eventueel gedwon gen winkelnering zou kunnen be ginnen. Hij had zich nu het voordeeligste punt op de plaats der vermoedelijke toekomstige vestiging ?verzekerd, en antwoordde op onze vraag of de grond niet te heet was, op lachenden toon dat de grond in zijn vaderland hem als niet-bolsjowiek nog veel heeter onder de voeten was gewor den dan deze het ooit zou kunnen zijn. Wij wenschten dezen nieuwen on derdaan geluk en verstrekten hem. aanstonds een stembiljet voor den Volksraad. Hij stelde ons een request -aan den Gouverneur Generaal ter hand waarin hij verzocht in aanmerking te mogen komen voor de betrekking van Majoor der Chineezen op het eiland. en te mogen worden erkend en toege laten als consul op het eiland (naam nader in te vullen). Wij vervolgden onze wandeling on stuitten op een tweede verrassing in den vorm van een Japanschen barbier, die zijn coiffeurszaak geopend had op een gloeiend lavablok. Hij stond ons op beschaafde wijze te woord. Wij hebben het ernstig vermoeden dat wij hier te maken hebben met een Officier van den Japanschen Generalen staf, die de kreken en inhammen van het eiland bestudeert. Voor het overige was het eiland ge heel kaal. De Chinees en de Japanner waren de eenige inwoners. Aangezien het eiland op het tijdstip van onze komst pas zestien uren oud was, be hoeft de hoop op vestiging niet te worden opgegeven. Het viel ons trouwens op dat de nog gloeiende aardkorst op twee plaat sen aangeboord bleek. De Japanner wist ons mede te deelen dat, enkele minuten na het ontstaan van het eiland, twee expedities, onderscheidelijk van de Koninklijke Petroleum Mij. en de Standard Oil, boringen hadden verricht op aardolie. ..." Tot zoover het expediticrapport, waarvan het laatste punt maar al te juist was gebleken. Bij de Indische regeering waren, een half etmaal na het ontstaan van het eiland, reeds conces sie-aanvrage^ van beide petroleumlichamen ingekomen, alsmede een ver zoek van de Handelsvereeniging Am sterdam om den grond in langdurigen erfpacht te krijgen. Zes en dertig uren na de oprijzing uit zee was door do goede zorgen der regeering reeds een belastingkantoor op het eiland ingericht, vanwaar ambtshalve aanslagen waren uitge gaan naar den Japanner en don Chi nees. Na acht en veertig uren had de Japanner al een dwangbevel thuis, terwijl do Chinees in gijzeling was ge bracht. Intusschen hield de Volksraad zich bezig mot hartstochtelijke debatten over den naam van hot eiland. De Europeesche leden wenschten oon Hollandschen naam, terwijl de Inlandsche leden verdeeld waren tusschen namen in de Maleische en Soendaneescho talen. Tenslotte werd met een kleine meer derheid besloten het eiland don naam: Staatsherzieningseiland 1928" te geven, ter herinnering aan de vulcanische staatkundige verschijnselen waar onder deze geboorte heeft plaats gevon den. De arbeidsinspectie had inmiddels een geval van koeliemishandeling op het eiland ontdekt bij den Japanschen barbier, die zijn eenigen koelie zonder schoeisel op het gloeiend heete lava had gezonden. Het geval was nog ge compliceerd door het feit dat deze koelie onder verdenking stond com munistische beginselen te willen ver spreiden onder de Soendanoescho huis houdster van den Chineeschen toko houder, waardoor beiden tor externeering zouden worden voorgedragen naar den Boven-Digoel, waardoor dan echter wederom het nieuwe oiland van de helft van zijn bevolking beroofd zou zijn. Inmiddels voorden de Koninklijke en de Standardoil een heftigen strijd om de petroloumtorreinon die zij bei den voor uiterst arm verklaarden. Kn door al deze verwikkelingen was het eiland als volwaardig opgenomen onder do vele duizenden waarvan. daarginds, de Nederlandsche vlag waait. Hier is de Kachel!Il een vulkachcl, U kent toch het nieuwe systeem CENTRALE VERWARMING. Zoo niet, vraagt nog heden onze brochure: IN DEN WINTER DE ZOMER IN UW HUIS HERINGA & WUTHRICH, HAARLEM. Tel. 11966 Voor den Haag: C. OLDENBURO .Jr.. Rllswljk. Tel. Den Haag 18970 dender den J/i. \f/taarten ^speciale aanbieding ^Jlaapfïamers. am - den (jlaac/ - [jiaarlem. VERWEEGEN &. KOK AMSTERDAM DEN HAAG PLAIDS VOETENZAKKEN A U T O - O7V ERSCHOENEN BJASPlBOMMffi BOEKBINDER KERKSTRAAT 55