Ho. 2645 DÉGROENE AMSTEFïDAMMËR VAN 11 FEB:RUARI 1928 T Schilderkunst Charles Eyck. Kunstzaal van Lier, Rokin W. de Terlikowski F. Buffa, Kal verstraat De tentoonstelling van Charles Eyck brengt ons inzicht in de ontwikkeling van den jongen schilder niet veel verder. Ze sluit onmiddellijk aan bij een tamelijk recente door de heeren Buffa gehouden. Zijn schilderijen zouden er zonder het voorbeeld van vijftiende-eeuwsche vertellende Italiaansche fresco-schilders en zonder den ouden Brueghel anders uitzien. Ze hebben een decoratief karakter dat niet op synthese maar op vereenvoudiging van lijn, en kleur is ingesteld. Die kleur is dikwijls ge combineerd tot zachte harmonieën, de lijnen verloopen in niet al te strakke en niet heel veel zeg gende contouren, wat men gaarne in verband zou brengen met het aarzelende, zachtaardige karakter van den schilder. Een enkele maal verheldert en streelt een late avondzon de muren en daken langs een van zijn Italiaansche straatjes en tint de water kruik die een welbekende Italiaansche op welbe kende wijze op het hoofd draagt. Dan verhoogt een bescheiden romantiek de meestal vreedzame stemming. Zulk een schilderijtje spreekt een eigen, niet luide en niet verheven, maar toch liefelijke en zelfs zachtjes ontroerende taal. Maar te dikwijls bederft een onnoodige nonchalance en ruwheid in de schildering den indruk of verbaast u de gewild onbeholpen mise en scène. Dan wendt ge u tot de gouaches die Amsterdamsche stadsgedeelten evoceeren en meent dat in zulke met dek verf behan delde, zeer globale maar zoete en primitief ge kleurde teekeningen de kracht en misschien de toekomst ligt van hun auteur. Zou het wel zoo zijn? Charles Eyck lijkt mij een voor invloeden buiten gewoon vatbare natuur, die zich moeilijk en zelfs ongaarne uit de sfeer van geliefde voorgangers, aan wie hij zich verwant voelt, los maakt. Eerder zoekt hij bij hen steun en vermeidt hij zich in hun kinderlijken geest. Uit dienzelfden geest zou hij gaarne de tegenwoordige wereld bekijken en inter preteeren en toch wil hij een moderne schilder zijn en blijven. Is het wonder dat dit hem zelden gelukt? Veel minder scrupuleus en veel minder naief is de kunstenaar van Russische afkomst voor wien de heeren Buffa de aandacht vragen. Men zou aan de bravour van zijn factuur zeggen dat hij zich voort durend bewust is van het feit dat Ars ne Alexandre een goed uitgevoerd, rijk geïllustreerd en sterk prijzend boek over hem gepubliceerd heeft. Hij is arrivéen heeft zijn eigen manier. Koyaliteit met de verf kan, zooals bij Rembrandt en Monticelli, de overtuiging wekken van een noodwendigen ver woeden strijd met de materie. Bij de Terlikowsk' doet het overvloedig verfgebruik aan verkwisting en praalzucht denken. Het gekke is dat, ondanks deze relief-achtige behandeling, sommige schilde rijen er als aquarellen uitzien. Hij kan in zijn Venetiaansche gezichten de herinnering aan Guardi wakker roepen en nog wel aan den Guardi der sepia-teekeningen die met nagenoeg niets gedaan zijn. Maar dat is uitzondering en waan. Als ge hem op den keper beschouwt en nader komt dan hem lief is want deze stukken moet ge op een afstand zien ??'blijft er weinig anders dan een handige goochelaar met verven over. HENNUS Toon Kelder bij Hofstee Deelman, Amsterdam Er zijn twee soorten van kunsthandelaars: zij, die de gecöteerde kunstwerken verkoopen, 't zij voor de werkelijke kunstminnaars, 't zij voor de geeste lijke armoedigen en die soort, die andere soort, die zich op het gevaarlijker, maar bedrijviger, maar taeer ongewisse pad begeeft, waar de toekomst te koop staat in de schilderijen van nog niet in de geestelijke fondsenlijst opgenomen waarden. Ik heb altijd een levendige belangstelling gehad voor de laatste soort; er is daar meer avontuur, en avonDe leider van de fascisten inspecteert een legioen De leider van het Leger des Heils brengt een bezoek aan Nederland tuur is iets wat den Beschouwer lokt; hij zelf waagt zich vooruit, zóó hij tenminste inzicht genoeg heeft, en karakter genoeg om te durven. En het spreekt vanzelf, dat in Amsterdam, onbetwistbaar het centrum der Hollandsche schilderkunst, deze kunst handels van het waaggrage soort moesten ontstaan, en.. .. ontstonden. Eén daarvan schijnt die van Hofstee Deelman te worden. Ge vindt er nu het werk van Kelder. Het zijn voornamelijk zeeën, te Scheveningen in den allerlaatsten tijd geschilderd Kersversch", wat ge ook wel zien kunt aan den toestand van de verf. Opdrogend, met droge plek ken, en daardoor voor den liefhebber op dit oogenblik wat inoeielijker juist te bezien, dan iets vroeger of wat later. De zeeën zijn een voorbeeld van dat impressionisme (een soort schilderkunst, Holland gansch eigen) waar de natuur gegeven wordt als een ademend wezen, verschillend van stemming. De zee van Kelder heeft op haar grootste oogenblikken (meestal is ze bij zwaren wind gezien, en is duidelijk te midden van het donkere water de zware welving van 't zwaar schuim) werkelijk de kracht van een wezen met adem, dat zich onophoudelijk zou wen telen naar het strand. Dit impressionisme (hoe kan het anders?) is donker in de kleur, en de vormen zijn vereenvoudigd. Dat is onzen tijd eigen in de besten. Ik geloof dan ook niet, dat op dit oogenblik in Holland zeeën worden geschilderd, die in de uit drukking van de zee deze impressies evenaren. In Belgiëis er natuurlijk, Permeke; maar ik heb het over Holland. Vooral in de grootste stukken is die gestage gang van het water als een aanzwellende, dan weer brekende en uiteengaande, even uiteen gaande aantocht duidelijk. En er wordt in de kracht en de passie van het wentelend water dour den ken ner van de zee altijd iets gevoeld van een geheime nis; die is bij Kelder te vindon, ook daar, waar do wind een vlakker vlek slaat m het anders rijzende water. . . . De voordracht (weer de allerlaatste onzer schil derkunst?) moet eënige moeielijkheden geven voor de meesten, die zich niet vreemd houden van die schilderkunst. Ze zijn nu aan het sterk-plastische allicht toe, en dit is weer de franke hand van het vrije schilderen, waarmee deze zeeën werden ge maakt ! Hub. Bekman, in De Bron", Den Haag Ik geloof, dat ik in dit schilderwerk meer zie dan de meesten. Er is een cubistische voordracht, die meer en meer naar de natuurlijke zich keert. Dat is iets, waarop te letten is, want het gebeurt dikwijls, dat wie eerst meer zich in 't. Hollandsche cubisme uitdrukte en daarna natuurlijk" wordt, dat is niet duidelijk-systematiseh, ook in dat natuurlijke; het schilderij in groot e deelen verdeelt, en den vorm groot blijft houden. Maar deze algemeenheid is nog geen bewijs, dat verder het werk zeker iets beteekent. Daar moet bij komen, dat de ..kleur" van het werk zonder feilen is. temnin.ste zoo goed als zonder feilen, en dat de vorm van binnen-uit haar span ning kreeg. Ook deze dingen, die ge (esaam het POLROGER&C-E LE CHAMPAGNE EN VOGUE JAGER-GERLINGS HAARLEM leven van een werk zoudt kunnen noemen, span ning en zuiverheid, vindt ge bij Bekman voldoende. Het is dus een werk met mogelijkheden, maar niet tekortkomingen nog. De nadruk valt in dezebewering op de mogelijkheden; de groep der 5 figu ren met den Christus (uit 1927) is daarvan het voor beeld, Ge zoudt, ten slotte nog kunnen zeggen t. Bekman heeft de anderen verkend en van de ande ren den winst etc. genomen; hij begint nu zichzelf teverkennen; hij moet daarbij, is hij iets, een eigen baat vinden, en dat geloof ik bij hem mogelijk. PLASSCHAERT D. G. SANTEE LANDWEER KUNSTHANDEL Heerengracht 396, AMSTERDAM Tol 15 Maart Tentoonstelling Lilhogra'iën m H. DJMIER. Tentoonstellingen Intern. Antiquariaat Menno Hertzberger. Hand schriften, wiegedrukken enz. Tot 14 Februari. Buffa & Zonen, Amsterdam. Schilderijen doorW. de Terlikowski. Tot 15 Februari. Kunsthandel Boskamp en Zoon, Overveen. Schilderijen van Belgische schilders. Tot 15 Febr. Galerij van Moderne Kunst, W. N. Hofstee Deelman, Amsterdam. Schilderijen van Toon Kelder. Tot 18 Februari. Stedelijk Museum, Maastricht. Schilderijen vaa Bernard van Vlijmen. Tot 20 Februari. Amsterdamsche Ateliers voor Binnenhuiskunst, Amsterdam. Schilderijen van Leonid en Rimma Brailowsky. Tot l Maart. Kunstzaal Willem Brok, Hilversum. Schilderijen,. teekeningen en lithos van M. Adamse. Tot l Maart,. Stedelijk Museum, Amsterdam. Architectuur, schilderkunst en beeldhouwkunst. Tot l Maart.. DEBE5TEVARIfïA5