Historisch Archief 1877-1940
tto. 2646
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 FEBRUARI 1928
3
Aanteekeningen
Vin Asqulth heeft Engeland een van die
: voorname figuren uit het politieke leven verloren,
zooals die speciaal in de Engelsohe samenleving
plegen voor te komen. Jaren lang heeft hij in het
Parlement een belangrijken, geruimen tijd zelf.?,
<len belangrijksten rol gespeeld. Jn 1880 lid van
. het Lagerhuis geworden, zag hij zich reeds in 1892
terstond als Minister van Binnenlandsche Zaken
in het laatste Kabinet van the Grand Old Man
opgenomen. Gewoonlijk krijgt men pas toegang
tot de groep der uitverkorenen, die het eigenlijke
Kabinet uitmaken de kern van het Ministerie,
dat nml. in den regel heel wat Ministers en
onderMinisters telt, die niet tot het Kabinet behooren
als men eerst de lagere rangen doorloopen heeft.
Bij Asquith echter is dat niet het geval geweest.
Gladstone en diens rechterhand Morley hadden
al heel spoedig gemerkt, dat in den scherpzinnigen
jurist, den bekwamen spreker, den warmen libe
raal, een goede ministeriabele kracht van den
eersten rang stak. En zoo werd hij tot veler ver
rassing terstond in den raad der politieke goden
binnengehaald, zonder dat hij eerst als halfgod
zijn loopbaan begonnen was.
Nu, de snelle promotie bleek ten volle gerecht
vaardigd. Van stonde af aan toonde Asquith zich
een der beste leden van het in 1892 opgetreden
bewind. En de onder Gladstone opgedane ervaring
is hem later uitstekend van dienst gekomen, toen
hij in 1908 zelfs als Premier aan het hoofd van de
Begeering kwam te staan. Wat hij al in den aanvang
van zijn politieke carrière wenschelijk was gaan
vinden, heeft hij, na een harden strijd, in 1911,
verwezenlijkt: de knotting van de macht van het
Hoogerhuis. Daarmee was de weg gebaand om nu
ook Home Rule voor Ierland er door te krijgen,
ideaal, nog afkomstig van Gladstone, die zijn
voorstel tot invoering van Home Rule juist door
de Lords had zien verwerpen. Ook Asquith zou
niet slagen, want nadat eerst een verzet tot
xiiting was gekomen, dat nagenoeg een soort
binnerlandsche revolutie deed vreezen, kwam de
oorlog tusschen beiden, die het niet mogelijk
maakte in de praktijk te verwezenlijken wat op
papier tot stand was gebracht. Zwaar is de taak
geweest, zwaarder dan al wat hij tot dien had
moeten vervullen, die in 1914 op de schouders
vai> den toenmaligen Premier kwam te rusten.
Tenslotte heeft hij, de wellicht wat te fijne figuur
die door eerbiedwaardige overwegingen placht
te aarzelen, waar de ruwe werkelijkheid door
zetten scheen te eischen en een heenstappen over
bezwaren, die men met wat luchtiger geweten moest
opvatten, het veld moeten ruimen voor een Lloyd
Oeorge. Na dien was het met Asquith's leidende
positie gedaan, want ook in het liberale kamp
heeft hij toch niet meer die eerste plaats
ingenomen, die hij eens bekleed had. Toch
fcleef hij, ook nadat hij tot Lord Oxford verheven,
naar het rustigere Hooger Huis was overgegaan,
een figuur van gezag, dank zij alles wat hij voor
zijn partij en voor zijn volk in een lange reeks
van jaren op staatkundig gebied verricht had en
bovenal misschien wel dank zij de voornaamheid
van zijn karakter, dat alom eerbied inboezemde.
Asquith was een stuk mooie traditie uit den par
lementairen strijd van het eind der vorige, en de
eerste decade van deze eeuw. En elke Brit, hoe
vrijzinnig ook, is voor traditie steeds bijzonder
gevoelig, zeker op parlementair terrein.
* *
*
Ja, dat Engelsche staatkundige en parlementaire
leven heeft iets eigens, heeft nog altijd zijn bij
zondere trad'ties. Daar is bijv. de groote beteekenis
wordt gezond en sterk
het krijgt mooier glans
het wordt «rij van roos
het blijft beter zitten
indien gij het des morgens
inwrijft met een weinig Purol
IK ZAL VOOR DAT KIND TOCH OOK EENS WAT MOETEN DOEN!'
die men in Engeland toekent aan de resultaten
van tusschentijdscho verkiezingen. Meer dan
misschien ooit elders het geval is geweest, worden
dergelijke resu^aten ook nog heden ten dage bij
onze Britsche vrienden beschouwd als niet gering
te schatten aanwijzingen voor den politieken baro
meterstand. En zoo laat het zich verklaren, dat er
in de afgeloopen week groote vreugde heerschte
in de gelederen der oppositie, toen de Regeering in
Lancaster een fiksche nederlaag had geleden. Bij het
binnentreden in het Lagerhuis van den pas met
groote meerderheid gekozen liberalen afgevaar
digde, die de plaats van een conservatief is komen
innemen, juichte heel het oppositioneele huisge
zin. Juichen is nml. iets, wat in het Parlement to
Westminster wel degelijk tot den bon ton behoort
en vooral houdt men er van bij gelegenheden als
deze kwinkslagen te doen hooren. Er was nogal
wat rumoer om bedoelde verkiezing heen geweest,
doordat een rijk liberaal heerschap, Lord Ashton,
die in het betreffende district thuis hoort, op felle
wijze tegen Lloyd George, den leider zijner partij,
te keer was gegaan. De conservatieven wreven
zich al vol blijdschap in de handen over die twee
dracht, maar ook hier bleek alweer hoe waar het
is, dat wie het laatst lacht ook het best lacht.
Het resultaat van Lord Ashton's uitvallen was
juist averechts. Geen wonder dus, dat zijn naam
prachtige stof voor grappen ten koste van de
teleurgestelde aanhangers der Regeering opleverde,
toen liberalen en arbeidersafgevaardigden met lui
den triomf den nieuwen aanwinst op de
oppositiebanken binnenhaalden. Van Lancaster begint
de victorie, schijnen ze te denken, al zal nog moeten
blijken of die victorie tenslotte van meer dan alleen
negatieven aard zal zijn. Enfin, vermoedelijk gaat
er nog wel een jaartje mee heen, eer het Engelsche
volk tot den stembus geroepen zal worden.
Dan zijn de Duitsche kiezers gauwer aan de beurt.
De coalitie van Duitsch Nationalen, Duitsche
Volkspartij en Centrum is riet meer. Een onge
duldig communistisch Rijksdaglid vond zelfs, dat
de Rijksdag nu maar beter zou doen het werk te
staken en huis toe te gaan: het rook hem te voel
naar lijkenlucht. Maar voorzitter Loebo, die housen
wel een goede politieke neus heeft, vind hot toch
verstandiger zich van den domme en niets ruiken
de te houden, zoolang hot mogelijk blijft, dat het
Kabinet, niet meer als coalitie, maar als
zakonbewind, de loopende aangelegenheden, met name
de begrooting, nog met deze volksvertegenwoor
diging zal afdoen. President 'Hindenburg heeft
er bij de partijen op aangedrongen tenminste
N. V.: J. S. MEUWSEN, Hofl. A'dam-R'dam-den Haag
DE BESTE HOEDEN IN HOLLAND
nog voor het overige vreedzaam te blijven samen
leven, al heeft de strijd over de schoolwet het einde
van de coalitie bewerkstelligd. Nu het Centrum
moest bemerken, dat hot op het stuk van de
schoolkwestie zijn zin toch niet zou krijgen, tengevolge
van den tegenstand der volkspartij, die haar
liberaal geweten wakker voelde worden, hooft het
niet geaarzeld don doodsteek toe te dienen aan het
verbond mot rechtsche richting, dat op het moment
niet moer goed in den kraam van de Centrumpartij
te pas komt, waar de katholieke arbeiders niet
langor gediend zijn van hot samengaan met de groep
van Graaf Westarp. ,.Links richt u," zal straks
wel het parool zijn. En aangezien het Centrum
nu eenmaal het Centrum is, d.w.z. een partij, die
ook hierin van Luther verschilt, dat hot ,,ik kan
niet anders" in haar woordenboek niet voorkomt,
zal men er zich allerminst over hoeven te verbazen,
als na de verkiezingen een combinatie van meer
links kaliber tot stand zal komen, waarin dan de
volgelingen van Rijkskanselier Marx met die van
zijn beroemden socialistischen naamgenoot, al/
weleer politieke wapenbroeders zullen zijn, bijge
staan door democratische en event. ook
volkspartijhulptroepen.
LOOPERS
WIJ ONTVINGEN
DE NIEUWE DESSINS
cocos
EN TAPIJTEN
EO CM.
BREED
PER
M T R.
VANAF
1
.25
BR. 70 OM.
VANAF . .
ZOMEN