No. 2646 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 18 FEBRUARI 1928 Voor vrouwen: Amerikaaoscfae literatuur door MADDY VEGTEL De vrouwelijke auteurs ET deze dames is het vreemd gesteld, hebben ze een klein succes onmiddellijk bezitten ze «en aardig sommetje geld, een groot succes. . . . trichesse ! Vervolgens een huis met een swimmingjpool", chinchilla bontjassen, verzamelingen van ?dit of dat, een serial" voor The Cosmopolitain Magasine" voor een zes of acht of tien duizend «dollar, een verhaaltje hier, een verhaaltje daar ?voor een paar honderd en .... met de kunst is het rgedaan. Want zoodra men hun namen, vetgedrukt, op het omslag van de Cosmopolitain" ziet, dan kan men er zeker van zijn dat ook zij nu tot die horde van vrouwen behooren die de enorme honoraria's van dat blad niet kunnen weerstaan en voortaan Jlotte handig in elkaar geflanste verhalen bij het half dozijn zullen afpennen. Het is verbazingwekkend hoeveel vrouwen hier «chrijven (ook alweer een teeken van die onbedwing bare lust om toch vooral iets ,,te doen".) en ruim genomen, kan men deze in drie groepen verdeelen. Ten eerste zij die literatuur" schrijven waarover zich de voornaamste critici druk maken; hieronder behooren: Edith Wharton, Willa Cather, Frances Newman, Zona Gale, Elinor Wylie, Dorothy ?Canfield en Ruth Suckow. Ten tweede de populaire schrijfsters die echter ook nog zoo af en toe iets van literaire waarde «chrij ven: Fannie Hurst, Edna Ferber, Anne Parish, Thyra Uniolow, Nancy Hoyt, Martha Ostenso, 'Gertrude Atherton, Mary Roberts Rinehart, Margeret Wilson en Ellen Glasgow. Ten derde die dames die van een drie honderd tot duizend en meer krijgen voor een verhaaltje in de Ladies Home Journal", Womans Home Oompanion" of de American": Sophie Kerr, Kathleen Norris, Famie Rilbourne, Alice Duer Miller, Grace Richmond, Margeret Deland en een paar dozijn anderen. Deze schrijven een beetje beter dan Alcott, Courts Mahler of Marlitt en toch ook weer niet zoo hél veel beter en hiermee is dan ook alles gezegd. Om te beginnen met die dames die tot de litea^airen des lands behooren, zoo hél bijzonder is haar werk nu ook niet. Er is zelden een boek onder de vele, dat ik lees en herlees. Geen enkel is van blijvende waarde zooals bijv. ons Sprotje", Adoux's Marie Claire", of de bundels superbe vertellingen van Katherine Mansfield. . . . Deze Amerikaansehe vrouwen die om de haver klap met de een of andere, of meerdere genies ver geleken worden, schrijven wel goed maar het is niet dat, hoogstens zegt men dat 's een goed boek" maar vervoeren doet het niet. Ook zijn ze ?wat eentonig, wat saai, wat vervelend die Tomans van Willa Cather (The Professors House, My Mortal Enemy) een beetje vervelend het ,,Hard-Coiled Virgin" van Frances Newman, ?zonder n regel conversatie; romantisch, is Elinor ^Wylie die in haar laatste werk The Orphane Angel" het leven van Shelley beschrijft, van een Shelleydie niet verdronk, maar zoo na het een en zander opdook in de U.S.A. Ia ,,Her Son's Wife" zijn de gevoelens van een Tnoeder, diens zoon en schoondochter uitstekend weergegeven. Met dit knap geschreven boek heeft Dorothy Canfield zich een goede reputatie ver worven. Wat subtieler is Zona Gale in haar Miss Xiulu Belt" en haar laatste Preface to a LAfe", maar van hen allen wint toch Ruth Suckow het anet haar bundel vertellingen lowa Interiors". Deze nog jonge vrouw schrijft hoofdzakelijk over -de?Iowapeasants". Om intrige of handeling is het tbij haar niet te doen, karakteriseering van deze ?sobere eenvoudigheden is bij haar de hoofdzaak. 'Ongetwijfeld behoort Ruth Suckow tot de beste schrijfsters van het land. En nu komen we aan de tweede groep, meereii' deels eerst journalisten die hun beroep vaarwel hebben gezegd, maar niet los konden raken van die specifiek Amerikaansehe journalistenstijl. En soms lijkt het wel of /.e niet alleen een potloodje en pad mee hadden, maar een kodak er nog bij. Want al die boeken van Edna Ferber (Showboot, Mother knows Bert) lijken wel net albums vol photographietjes, heel echt en waar van levende menschen, en die vertelsels van Thyra Winslow (People around the Corner) zijn het ook, photo graphietjes van weer een beetje een ander soort. van the well-to-do en bijna well-to-do middleclass American met zijn radio, bioscoop, ice-cream and fordjo, en van Fannie Hurst (The Song of Life) alhoewel in ietwat exotische lijsten gezet, zijn het ook niets anders dan photographietjes allemaal. Niet opwekkend, niet geestig, niet leuk, niet spannend, maar raak, vlot, knap ziedaar het werk van deze drie vooraanstaande populaire schrijfsters. Maar ook in Holland kent men hanr namen, en tevens die van Anne Parish die met haar The Perenial Bachelor" ineens op den voorgrond trad en die bestseller" opvolgde met het akelig sentimenteele Tomorrow Morning". Tot deze groep hoort ook Nancy Hoyt, een nog jeugdig schrijfstertje, een zuster van Elinor Wrylie, die in haar charmante romannetjes, (Roundabout, TJnkind Star) haar heldinnen van Parijs naar Constantinopel en van Constantinopel naar New York sleurt, hetgeen in Amerika doorgaat voor ,,Sophistication". En nu kom ik tot een phase, een woord in de Amerikaansehe taal dat men hier hondermaal per dag tegen komt en dat is het alreeds genoemde: Sophistication, of Sophisticated. Dit beteekent in het geheel niet (zie woordenboek) drogredeneering, vervalsching. Het beteekent in het alledaagsch Amerikaansch: wereldschheid, het tegenovergestelde van onschuldig; om het duide lijker te maken, iemand die in Little Rock, Arkansas, woont, is het niet en iemand uit Weenen is het wel. Maar niet alleen menschen zijn sophisticated, maar kousen, schoenen, hoeden, kamers, parfums en boeken eveneens. Boeken vooral, vooraan staan de vertaalde werken van Europeesche auteurs zooals: Paul Morand, Cocteau, Proiist, Anet, Michael Arlen, Molnar en Schitzler, maar de Amerikanen hebben ze ook, legios Om bij de vrouwelijke schrijvers te blijven. sophisticated zijn b.v. de boeken van Edith Wharton (Twilight Sleep) van Nancy Hoyt, Gertrude Atherton, Margeret Leech (Tin Wedding), Lyn and Lois Montross (The Talk of the Town) Dorothy Speare (a Virgin of Yesterday) en nog een stuk of wat meer. En waarover gaat liet in deze boeken? Over menschen die in New York wonen, cocktails drinken, naar nightclubs gaan, Paul DRINK WEINIG MELK maar goede melk, van betrouwbaar GEZOND VEE. HOFSTEDE OUD-BUSSEM, KERKSTRAAT 67 TELEFOON 37344 Moraud lezen, en Rolls Royces bezitten. Enfin over die menschen die voor het meerendeel met hun geld geen raad weten. Voor ons Hollanders klinkt dat alles een beetje onbenullig, maar voor een Ameri kaan is dat heel wat anders. Zit; hier: literair New-York bestaat voor liet grootste gedeelte uit menschen die uit The Middle West" komen, onder hen zijn er slechts weinigen van goeden huize, het gros komt uit onbeschaafde milieux, tot hun twintigste jaar hebben vele menschen wel twaalf uren van een groote stad af gewoond en een dag of wat reizen van New-York. Nu komen die jongemenschen mettertijd in die overweldigende stad (en pakken het eerste beste baantje aan) en van zelfsprekend raken ze hun hoofd kwijt. Educatie (in de Hollandsche zin) stijl, traditie is hun vreemd, tusschen kunst en kunsterigheid zien ze geen verschil. Alles vinden ze eenig, prachtig, dol en. ... sophisticated. Geen wonder dat die sophisticated boeken die ze produceeren onbe nullig en in hooge mate aanstellerig zijn. Een uitzondering is voornamelijk Edith Wharton. In haar jeugd werd zij sterk aangemoedigd door Henry James, wiens Daisy Miller" tochnogmaar altijd de beste beschrijving van de American Girl" blijft Edith Wharton heeft reeds een kwart eeuw lang het New-York van de Fifth Avenue beschreven in o.a. The Age of Innocence, The House of Mirth, The Glimpses of the Moon, e.a., zij staat hier in hoog aanzien, naar mijn idee zijn haar romans wel knap, in een ingehouden ietwat Engelsche stijl, maar missen ze het spontane, wat ze misschien tot kunstwerken zouden maken. Hierover verschil len echter de meeningen. Min of meer alleen, in Engeland heeft zij echt f r haar discipelen, staat Gertrude Stein (ïhreeLivcs). Haar krankzinnig proza is eenigszins verwant aan dat van James Joyce; gelijk hij, behoort zij tot de ..Kxpatriates" waaronder ook Ethel Moorhead. Djuna Barnes en de schrijvers: Kobert M'Almon, Ernst Hemirigway, Ezra Pouml en de populaire Sinclair Lewis. Onder hun werk vindt men, temidden van de grootst mogelijke onzin. staaltjes van het beste en zuiverste! proza dat er geschreven wordt. Het meerendeel is echter on begrijpelijk voor hen die hun tijd niet vooruit zijn. Toffees van Droste zijn toffe" Toffees