12 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN SPAART 1928 No. 2648 Muziek in de hoofdstad door CONSTANT VAN WESSEM Robert Casadesus ~\/f EN kan onder de uitvoerende musici feitelijk twee categorieën vaststellen; zij die muzikale senuwen hebben en zij, die een muzikaal gemoed hebben. De eerste categorie is het sterkst vertegen woordigd, het zijn de z.g. voor muziek be gaafden", die reeds met muziek beginnen vanaf ?de wieg. Het zijn de onbewusten, de strijkeuden, de tokkelenden, de spelenden, voor wie de muziek uitsluitend een lichamelijke omzet is, voor wie muziek-uitvoeren alleen een probleem der techniek is, die met vaart en opgewektheid spelen als zij goed gestemd zijn, die traag, slordig en irriteerend?grof spelen wanneer zij aan een slechten Ver?dauung" of een depressie" lijden. Het zijn zij, die alles op het uiterlijke van het spel zetten en <ie innerlijke regeling aan het toeval overlaten. Van een uitvoering weten zij geen kunst-daad te :maken, zij kennen geen rol toe aan bespiegeling «n innerlijke cultuur, muziek is muziek en daar:mede basta. Een andere categorie is hieraan tegenover ge steld. Ook deze categorie loopt veelal vast in de iouten van haar aanleg. Te precies uit loutere bedachtzaamheid, overbelast met controle en be rekening wordt hun spel te vaak een doode demon«^ratie, een soort kunst-nijverheid met klanken en rythmen; de muziek blijft de franje van hun innerlijk gecontroleerd m3chaniek. Zij hebben een ?eigen muzikalen gemoedstoon, een eigen aanslag gecultiveerd, maar hun reproductie blijft te methodisch-eenvormig. Te weinigen zijn de gelukkigen, die beide cate gorieën in zich vereenigen. De Fransche pianist Bobert Casadesus is er een van. Een uiterst fijn?zinnig gecontroleerd spel, waarin voortdurend een ?eigen muzikalen gemoedstoon doorklinkt, glas helder en toch menschelijk-levend. Nergens een overmatig losbarsten in het uiterlijk effect van rythme en klank, aangroeiend tot nerveuse ge jaagdheid, het tempo der muzikale zenuwen. Bustig en beheerscht is de indruk, die het spel van Oasadesus maakt. Zelfs waar hij virtuoos moet wezen volgens het speciale karakter van een stuk, ?dat hij speelt (o.a. in Islamey van Balakierew) laat hij de schoone evenwichtigheid in de opbouw ?der contrasten niet los. Zoo'n sonate van Beethoven als Les adieux", in het programma terecht aangegeven als sonate ?caractéristique" ! Casadesus wikkelde de schoone bouw, de groei en vervlechting der motieven, zonder aangedikte opzettelijkheid af, een gaaf en glanzend werk ontstond, een volkomen overwogen en levend teruggegeven ziele-schepping ontstond. Schumann's Waldscenen" werden charmant om naar te luisteren, hoe verkleurd en conventioneelromantisch deze muziek ons thans ook aandoet. ?Chopin's Doodenmarsch-sonate bleef een nobele ?Ohopin-muziek, zonder de geweldige furieusheid, welke de zwakke plekken juist te meer doet op vallen, een prachtige eenheid van toon bleef 'bewaard. Er is hier al eerder op gewezen, dat Casadesus een der weinige begenadigden mag heeten, die onder de reproducenten waarlijk kunstenaar is, die met hun reproductie zelven een hooge, «dele, lichte wereld voor ons opensluiten, waarin het gespeelde een der talrijke wijzen is waarop haar harmonie tot ons komt. Wat zij, die muziek muziek ?noemen ook er van mogen meenen, dit verlangen ?wij in laatste instantie toch van haar en de tegen woordige stormloop tegen de traditie doet het wel eens vergeten dat dit altijd zoo geweest is. DIT ?Greatest Artists MERK Finest Recording 48 EEN WAARBORG VOOR ONOVER TROFFEN REPRODUCTIE EN ONGEËVENAARDE AFWERKING. «.V. DUTCH GRAMOPHONE COMPANY. AMSTERD. VEERKADE Z2A DEN HAAO Int. Muziek tentoonstelling Genève 1927 Hoogste onderscheiding. Gedeelte van een foto tijdens den voetbal wedstrijd Roode Duivels-Zwaluwen genomen Dr. Otto Kirchner geneest doofheid, door middel van electricitcit Van een wereldondergang door Mr. H. G. KOSTER Tegelijk met het lijvige deel, dat Halliburton's reisverhaal l) bevat, spoelt het getij der litteratuur een klein boekje op onze leestafel aan, getiteld De Sage van Atlantis 2). Dit werkje van Dr. J. C. C. Loman is wel in ieder opzicht het tegendeel van zijn omvangrijken metgezel. Het telt slechts vijftig blad zijden, maar het getuigt van groote belezenheid, echt-wetenschappelijken zin en intuïtieven speurgeest. Het behandelt een der wonderlijkste proble men, die sinds eeuwen de geleerden hebben bezig gehouden: het bestaan van Atlantis. Niet ieder is met dien naam vertrouwd. Daarom een enkel woord ter verklaring. Atlantis is een werelddeel, dat vóór duizenden jaren in den oceaan tusschen Europa en Amerika zou hebben gelegen, maar door een zondvloed zou zijn verzwolgen. Plato laat Timaeus en Critias in de naar hen genoemde dialogen van den tragischen ondergang van de Atlantische wereld getuigen, l'lato's zegslieden beweerden de hun bekende bizonderheden omtrent Atlantis te ontleenen aan Egyptische priesters; vooral zouden deze laatsten aan Solon mededeelingen hebben gedaan. Uitvoerig beschrijft Critias, in wiens fa milie het verhaal van Solon was overgeleverd, do leefwijze en de staatsinrichtingen der Atlantiërs, de bodemgesteldheid, de flora en fauna van hun werelddeel. Oudheid en Middeleeuwen dóór heeft Atlantis de verbeelding geprikkeld. Maar na de ontdekking van Amerika werd het voor velen een echte obsessie. Bij honderden, ja bij duizenden zijn de geschriften te tellen, die mot beschouwingen of fantasieën over Atlantis zijn gevuld. Ook in. on/e dagen verschenen publicaties over Atlantis, vooral van theosofische zijde. De theosofen zijn overtuigd, dat Atlantis een millioen jaren geleden de woon plaats was van een zeer begaafd menschenras, het vierde wortelras". Dit ras is door den zondvloed ten ondergegaan: het was zijn straf omdat het te veel deed aan zwarte tooverij". Zóó leerde reeds Mevrouw Blavatsky, zóó leert thans Mevrouw Besant. De theosoof Scot Eliott schreef er een werk over met kaarten en aanduidingen omtrent de geologische formaties er bij ! Daarin wordt flc Atlantische cultuur haarfijn beschreven. De theo sofen beweren hun kennis te putten uit de Akasische gedenkschriften of het Woreldgeheugeii, waar in alles staat opgeteekend wat sinds alle eeuwigheid in het heelal is gebeurd. Onbevangen, eerlijk, rustig geeft Dr. Loman een overzicht van het pro en contra der vraag: heeft Atlantis bestaan? Zijn conclusie is: Atlantis heeft niet bestaan. Het is een poëtische schepping van Plato. Deze gaf het als woonplaats aan een denk beeldig volk, wolks ideale staatsinstellingen hij zijn tijdgenooten wildo aanprijzen. Al wat men verder over Atlantis te berde gebracht heeft, is fantaisie of leugen. Voor hen, wien het bestaan van Atlantis een geloofsartikel geworden is (zoo zijn er!), zal Dr. Loman's boekje wel niet veel holpen. Doch wie twijfelt en nog onbevangen kan oordeelen, le/.o het en bevrijde zich van waan. 1) fit een vori'i numm'r bexprok'H. 2) N. V. Boekhandel en Drukker/i i-u<»-liecii E. J. Bril/, Leiden 1927. iiiiiiiiiiiniiiiiiiiiiiimiiiiiiiiimmiiiiiiii^ gjiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiuiii l J. B. BENNER & ZOON I PIANOHANDEL DEN HAAG 97 NOORDEINDE Aanplakbiljetten Voor de tentoonstelling van Decoratie en Licht. techniek in het Indanthren-huis maakte W. Eloskes een beschaafd aanplakbiljet, dat door Sonefelder werd gedrukt. Hij heeft kans gezien n de letters n het fabrieksmerk op niet hinderlijke wijze in de voorstelling te verwerken en recht te doen aan de opgave: decoratie en licht. Een hoekje van het magazijn Ex- en Interieur" heeft hem daarbij tot model gediend. Hot biljet, zwarte druk op gelen grond, maakt een warmen, gevoeligen indruk; bij nauwkeurige beschouwing valt het op, dat de teekenaar in den strijd met het perspectief verslagen is. v. D. H. RAHR MUZIEKHANDEL Violen © Snaren Achter S t. P ie t er 4 Utrecht © Tel. 443 PIANO'S O K B E D E N O Laat de geënt van liefde in ons regeercn ! En laai huur teere bloesems door Uw Gods-kracht bloeien Zóó fel, dat zij door onzer steden stecnen groeien En door de donk'r e lava-brei van ons begecren. O Laat de sier van Heide in ons schijnen En doe haar teere licht door Uwc Gods-kracht gloeien Zóó iel, dat zij de grauwe schaduwen uit kan roeien Van dezen nacht en wank'le schreden richten. O Geef de liefde en het teed'rc en kleine De onwecrstaanb're kracht van Uwen hoogen wil: Maak voor Uw licht gelaat, o Meester aller Tijden, Het grijze en grauwe en goddelooze stil ! JOU. C. P. ALBEKTS. U GAAT VERMUIZEN? LAAT DE ROMPSLOMP OVER AAN AFD: VERHUIZINGEN' ~ VAN ~ i MEUBEL = PARKSTRAAT DEN MAAG