Ho. 2648 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 3 MAART 1928 Aanteekeningen V Het Hongaarsche plaatsje Szent Gotthard iheeft zoo zoetjes aan een niet zeer verheffende we.reldverxaaardheid verworven. Het stemde al weinig vreugdevol te weten, dat er een poging was aange?wend om van Italiëuit, via genoemd OostenrijkschHongaarach douanegrensstation, listiglijk oorlogs.materiaal Hongarije binnen te smokkelen. Maar wat er daarna is voorgevallen leidt tot nog veel ;somberder gemoedsstemming. De buren van het land der Magyaren achtten het begrijpelijkerwijze gewenscht te Genève de aan dacht op deze smokkelgeschiedenis te vestigen. Het zag er immers naar uit, dat men hier te doen had :met een hoogst bedenkelijke overtreding van de volkenrechtelijke bepalingen, waaraan Hongarije izich te houden had. Nu moet men niet meenen, dat ?de Kleine Entente alleen uit zuivere aanhankelijk heid aan het hoog te houden volkenrecht de kwestie bij den Volkenbondsraad aanhangig maakte. Neen, op zyn zachtst uitgedrukt zal hierbij mede wel een :factor van beteekenis geweest zijn, dat de Tsjechen, Joego-Slaven en Roemenen niet zoo enorm gesteld zijn op de Hongaren, dien, als ze daartoe de kans ;schoon zien, zij gaarne eens 'n duwtje geven. Intusschen hebben de drie staten, welke de Kleine Entente vormen, geheel en al correct ge handeld, toen zij het initiatief namen om de smokkelzaak een punt van bespreking in de Maartvergadering van den Volkenbondsraad te doen uitJuaken. Ze willen probeeren in den Baad een meer derheid er toe te bewegen ter plaatse een onderzoek te doen instellen, ten einde na te gaan, of inderdaad Hongearije zijn verplichtingen schendt, door zich stiekum van wapenen te voorzien, of het dus be staande verdragen behandelt als vodjes papier". Wacht even, zegt daarop de Regeering te Boeda pest, en met name Excellentie Bethlen, wien men het epitheton geslepen niet kan onthouden. Eer we aan een onderzoek toe zouden zijn, moet fluks het corpus delicti verdwijnen. En dus werd er, na ?onbruikbaarmaking van de voorraden, een publieke verkooping van het oud roest, dat daar aan het atation te Szent Gotthard lag, georganiseerd. Wel was het genoemden Minister bekend, dat de Baad zich binnenkort met deze zaak zou bezig houden, maar daar had hij maling aan, althans hij vond het maar wijzer te doen alsof" en met, in zijn oogen bekwamen, spoed den vendutiemeester te laten optreden. Aanvankelijk scheen er niets in den weg te zullen komen, tot waarlijk op het allerlaatst Sir Eric Drummond, de Secretaris-Generaal van den Volken bond, op verzoek van den huidigen Raadsvoor zitter de te Parijs gevestigde gezant der Pekingsche Regeering een telegrammetje naar Boeda pest stuurde met verzoek den verkoop nog even op te schorten, aangezien het toch beter was te wach ten totdat men in Genève de kwestie behandeld zou hebben. Heel jammsr, luidde het antwoord, maar daar gelaten dat het verzoek tot uitstel wel rijkelijk laat komt, hebben wij ook het volste recht ons daar niet Aan te storen. Enfin, uit hoffelijkheid tegenover den Raad u weet, de Magyaren gaan altijd prat op hun goede manieren ! wil ik wel zoo goedgunstig -wezen te probeeren de eventueele koopers te be wegen het gekochte te laten liggen tot de beslissing t« Genève gevallen zal zijn. Nu, Minister Bethlen W U ONTVINGEN DE NIEUWE DESSINS cocos LOOPERS EN TAPIJTEN 50 CM. BREED PER M T R. VANAF 1 .25 BR. 70 OM. VANAF . . ZOHCH Rusland wil een nieuwe leening van 600.000.000 Mark ?_ *''_£' Ui {'.'', i Teekening voor de Groene Amsterdammer" door Johan Braahensiek Heb je al gezien dien hollen, bollen wagen Waar de honyeriye Gijs op zat ? Hij kon schrokken Groote brokken, Een koe en een kalf, Een heel paard half, Een kerk vol schapen, En noj kon Gijs van den homjer niet slapen. is er werkelijk ook in geslaagd de gelukkig (?) nieuwe bezitters van het oud roest zoo bereidwillig te vinden nog even met het laten weghalen der voorraden te wachten. Dat 's Ministers houding in werkelijkheid verre van correct is, dat het niet alleen hoogst ongepast was in dit stadium der zaak de vendutie voor te be reiden, maar dat na Drummond's telegram de eeiiige behoorlijke gedragslijn geweest ware, do veiling af te bestellen, hoeft wol geen betoog. Neen, het heeft er thans juist veel van alsof de Hongaarsclie Regeering eigenlijk maling aan den Volken bond heeft, iets waarover natuurlijk dogenen, dio den Bond geen good hart toedragen, in hun vuistjo lachen. Vermoedelijk heeft o.m. ook de Machtige." te Rome dit gedaan, d.w.z. bij hem mag men niet van een vuist/e spreken, is alleen liet woord vuist, zon der verkleinenden uitgang, op zijn plaats. Ilij mag zoo'n stoutigheid als die van vriend Bethlon wel. * * * Italia f ara da se, aldus luidde oons de trotsche louze van het Italiaansche volk, dat zich vrij wilde maken van zijn onderdrukkers en zijn staatkundige een heid wilde bereiken. Thans heet het ook, dat Italiëhet zelf wel klaar zal spelen, doch in een geheel anderen zin, n.l. als protest tegen mogelijke bemoeiingen van de buiten wereld met aangelegenheden, die formeel-juridisch gesproken inderdaad uitsluitend de Italiaansche Regeering aangaan, doch, ton gevolge van door dat Gouvernement begane misslagen, in werkelijkheid een internationaal karakter hebben gekregen. Ik bedoel de methoden door Mussolini en zijn volge lingen toegepast om de Zuid-Tirolers te ver-italianiseoren. Toen de vrede van St. Germain tot stand kwam, is Zuid-Tirol bij Italiëgevoegd, al was daarvoor, als men even do noodige aandacht aan dat gebied en zijn bewoners besteed had, niet de minste rechts grond aanwezig. Enfin, dat is nu eenmaal gebourd en hoort, thuis onder do rubriek vergissingen ou fouten (een vrij groote rubriek) bij het opstellen der vredesverdragen begaan. Een paar honderd duizend monschen van absoluut Duitschen bloede on Duitsche cultuur zagen zich tot Italiaanse h e staats burgers gemaakt en dat nog wel zonder dat er te hunnen behoeve een minderheden verdrag tot stand kwam. Wel echter had de Italiaansche Rogeeriiig verklaard, dat zij ten volle de rechten op eisen, taal enz. van deze minderheid zou eerbiedigen. Een breed, en nog meer, een verstandig gebaar, want welk voordeel kon er in gelegen zijn eert nieuw irredenta, nu echter in omgekeerden zin van voor den oorlog, in het leven te roepen? Belofte maakt schuld. Jawel, dat moge zoo wezen maar toen het er op aan kwam, bleek Mussolini in de praktijk de belofte geheel anders uit te leggen, dan men had mogen verwachten. En zoo is er in /uid-Tirol oen verzet ontstaan. Do Bondskan selier, Seipel, gaf, zeer diplomatiek, zooals van hem te verwachten was, te verstaan, dat na tuurlijk Weenen er niet aan dacht zich te mengen in een uitsluitend Italiaansche aangelegenheid, maai1 onderwijl voegde hij er aan toe, dat hij het betreurde, als het zoo triest mot de /uid-Tirolers gesteld was, en hij bracht in herinnering, hou hun lot uit een oogpunt van internationale moraliteit wel degelijk buiten Italiëde gemoederen kon bezig houden. Nauwelijks haddon deze debatten, in hot Oosten rij ksche Parlement plaats gevonden, of Rome liet merkon, dat het zooiets niet op zich zou laten zitten. Hot ging niemand ter wereld iets aan, hoe of Itali zijn burgers binnen zijn eigen staatsverband wenschto te behandelen en aan dat critiseeren te Weenon eri elders in Oostenrijk moest nu maar eens voor goed een einde komen. Terstond werd de Italiaan sche gezant iiit de Weensche hoc fdstad naar Rome ontboden. Het ware niet ondenkbaar, dat deze di plomaat daar duchtig onder handen genomen zal worden, want hij is er dan toch maar niet in geslaagd de kritiek in Weenen te doen verstommen. Iu Oostenrijk is persvrijheid en dus kan de Regeering tenslotte de, kranten niet verhinderen de waarheid te schrijven of datgene wat ze daarvoor uitgeven. Mussolitii zal het wel moeilijk vallen zich in zulk een onnu(gelijken toestand in te denken. DEBE3TEVARinA5