DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 10 MAART'1928 No. 2649 De roode terreur door Dr. JAN ROMEIN S. P. Mélyoenow. De Roode Terreur in Rusland. Zutphen, W. J. Thiime. Anders dan boeken als dat van Popoff In de klauwen der Tsjeka" als ik mij naam van den auteur en titel tenminste nog goed herinner of de wonderlijke avonturen van den door S ven Hedin ontmaskerden Ossendowski, om van den heer Grondijs te zwijgen, die destijds door Dr. van Blankenstein op zijn nummer is gezet, is het boek, welks titel hier boven staat, althans in zijn opzet, geen on-ernstig boek. Ik wil daarmee niet zeggen, dat de lezer verstandig zal doen, alles wat er in deze meer dan 250 groote pagina's gedrukt staat, voor zoete koek op te nemen, want de schrijver heeft zich niet eens vrij weten te maken van het bekende laster-praatje over de socialisatie der vrouwen". Ergens in het boek staat zelfs een desbetreffend document" afgebeeld - maar wij weten nu toch allemaal wel, dat de schrijfmachine even geduldig is als het papier. Wij raken hier meteen de kern der kwestie, voorzoover zij van technisch-wetensehappelijken aard is. Een boek is n.l. nog niet wetenschappelijk als het gedocumenteerd is, ??och, ware de zaak maar zóó eenvoudig maar pas dan, wanneer van te voren de bron nen" op hun echtheid en juistheid zijn getoetst. In zijn politieken ijver om de Sowjet-regeering aan te klagen, heeft de schrijver dit, hem als his toricus toch stellig niet onbekende, immers elementaire beginsel der geschiedvorsching vergeten. Op het einde van zijn boek geeft hij een bibliographie", prijzenswaardig, want wan neerwij deze wat nauwkeuriger bezien, dan blijkt de werkwijze van heer Melgoenow duidelijk genoeg. Hij on derscheidt n.l. 1°Sowjet-Bussische literatuur (15 nummers, waarvan slechts de eerste 9 van bolsjewistische zijde), 2°emigranten-literatuur (No. 10 45), 3°Buitenl. bronnen", ook direct of indirect van emigranten (No. 46?61) en 4°niet-gepubliceerde werken" (No. 62?65), w.o. het niet nader aangeduide archief" van een niet nader aangeduide speciale com missie", belast met het onderzoek naar de door de bolsjewiki gepleegde wreedheden", en 's schrijvers eigen documenten-verzamelingen", die hij op zijn vlucht uit Rusland heeft kunnen meenemen. Elk spoor va-n onderzoek naar den aard dezer bron nen, die den objectieven beoordeelaar toch op het eerste gezicht eenigszins suspect moeten voorkomen, ontbreekt. De mogelijkheid van de controle zijner bronnen ontbrak, zal men misschien tegenwerpen. Ik wil dat, gezien den aard van het onderwerp, toegeven, maar kan dan slechts met te meer 'MEUBELEN' EN BETIMMERINGEN IN DIVERSE HOUTSOORTEN ONDER VOORTDURENDE GARANTIE ONTWERP CM BEGROOTING ZONDER VERPLICHTING TOT KOOPEN jCMETZGCO klem herhalen, dat de documentatie" op deze manier op zijn zachtst gezegd voor het leekenpubliek misleidend is. En toch noem ik dit boek, naast zijn soortgenooten gelegd, niet on ernstig en ik bedoel daarmee, dat men onder de weinig onderhoudende lectuur maar onderhoudend te zijn mag men van een boek als dit ook niet eischen voelt, met iemand te doen te hebben, die persoonlijk onder de Russische Revolutie heeft geleden en anderen heeft zien lijden, wat bij hem een wrok tegen de huidige regeering heeft doen postvatten, die hij uiten wil. Iemand die geleden heeft en daarom is gaan haten, kan men evenzeer veel vergeven, als iemand die veel heeft liefgehad. Zoo kan men vergeven, dat hij in zijn blinden haat de kloof niet ziet, die er bestaat tusschen de, door hem zelf geciteerde, decreten der regeeriiig en de z.g. werke lijkheid, die hij beschrijft. Men kan hem ook vergeven, dat hij niet verder heeft willen doordenken deze gedachte: dat, als de Sowjet-regeering inderdaad ook maar de helft zoo zwart zou zijn, als hij haar ziet, deze regeering zich zelf in de tien jaar van haar bestaan al tienmaal onmogelijk gemaakt zou hebben. Als strenge hoeren", naar het juiste spreekwoord, al niet lang regeeren", dan houdt een regiem van idiote wellustelingen het zeker geen tien jaar uit. Zoo is de einddruk van dit boek: het getuigenis van een in den grond eerlijk man, die zijn op zichzelf mis schien begrijpelijke wraakgevoelens niet de baas gebleven is en die, omdat hem dit vaag bewust bleef, zijn ge weten heeft trachten te sussen door zijn documentatie", waardoor hij zichzelf en ons wil wijs maken, dat het alles klinkklare waarheid is wat hij neerschrijft omdat niet hij zelf, maar een andere emigrant het het eerst hoeft opgedischt. En daarnaast krijgt men den indruk, dat, vooral in de provincie ea in de eerste jaren der Revolutie, de centrale regoering er stellig niet steeds in geslaagd is de volkshartstochtoii de baas te blijven, ook niet steeds d'e harer directe aan hangers, ondanks de zeer straffe partij-discipline, die door lederen nietverblinde wordt toegegeven. Een in druk, waarvoor echter niet zoo'n dik boek noodig was, want het .spreekt eigenlijk, hoe beklagenswaardig het ook zij, van zelf. Oorlog, burgeroorlog en revolutie gaan met wreedheden ge paard. Wat men van de leiders mag eischen is, deze zooveel mogelijk te beperken en men krijgt, zelfs uit dit boek, niet den indruk, dat de ver antwoordelijke menschen in Moskou daarnaar niet zoudenhebbengestreef d. Wat men echter den schrijver, die slachtoffer werd, kan vergeven, kan men moeilijk den vertaler vergeven, den heer Raptschinsky, die al jaren lang rustig in dit rustige landje leeft en er zich zelf zoo thuis is gaan voelen, dat hij een Nederlandschen doctorstitel heeft weten te veroveren. Hij had zijn oogen voor de eenzijdig heid van het materiaal niet mogen sluiten en hij had niet doof mogen blijven voor de verstandelijke over weging en de historische notie, die zegt, dat, hoe erg ook een revolutie kan woeden, een reactie altijd nog erger is, omdat een revolutie, hoe zeer zij zich vergissen kan, toch altijd leeft uit het besef iets beters te willen brengen, terwijl de reactie steeds loeft uit n gevoel: wraak, de denk baar slechtste raadgeefster, zoowel in politicis, als in het gewone leven. Als de heer H. mij niet wil golooveii, leze hij het boekje van Rohan over Rusland, waar dezelfde gedachte voor treffelijk onder woorden is gebracht van conservatieve zijde. Hier is de Kachel!!! een vulkachel, U kent toch het nieuwe systeem CENTRALE VERWARMING. Zoo niet, vraagt nog heden onze brochure: IN DEN WINTER.... DE ZOMER IN UW HUIS HERINGA & WUTHRICH, HAARLEM. Tel. 11966 Voor den Haag: C. OLDENBURQ .Ir.. Rllswijk. Tel. Den Haag 18970 ^jyp op de JfSpring S6£S*Ü2X: J S* *S DE GROOTSTE WELDOENER Het verrukkelijke comfort van de Vi-Sprit>g Matras is de beste remedie voor een goede gezondheid. De heerlijke zachtheid en souplesse van haar 1000 kleine spring veertjes ondersteunen het geheele lichaam, zoodoende bewerkstellende een gevoel van eenig comfort en tevens van de meest gezonde, weldoende slaap. De ,,Vi-Spring" is een bovenmatras, te plaatsen op de gebruikelijke ondermatrassen. Om zeker te zijn een echte ,,Vi-Spring" te verkrijgen, gelieve men bij aankoop speciaal te letten op ons etiket, met de gedeponeerde naam ,,Vi-Spring" en het handelsmerk. Vraagt een eerste klas Bedden- of Meubelzaak U een Vi-Spring" matras te toonen. Een geïllustreerde catalogus wordt U op aan vrage gaarne toegezonden. Genmal-Agent TOOI HollaM: B. M. L. A, WILLEMSE, ALB. THIIBSTBAAT 32. AMSTERDAM, Telef. I Benige Fabrikanten: THE MARSHALL PATENT MATTRESS Co. Ltd. 15, Vi-Spring Works, Victoria Road, Willesdeu Junction, London N.W. 10. Vi*Spring Matrassen zijn te bezichtigen en tevens verkrijgbaar bij de firma KOLDEWEY & CORBIÈRE Leidschestraat 30 Amsterdam* Onder den 91. 3 Jpeciale aanbieding jfaap ±/imsferdam ~ den ^Jtaac/ taarten hamers. {jlaarfen l. A R Z R C CARTONNAGEFABRIEK en LOOIERSGRACHT 64-66-68-70-72, H E DRUKKE AMSTERD R 'RIJ AM