P)e Groene Amsterdammer dbc^/Wcckblad voor Nederland Sinds meer dan \rfiftig ja.»r aan de spits der weekbladen . . . ." ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP Redacteuren! R BRUGMANS. M. KANN EN TOP NAEFF Secretarij der Redactie: C F. VAN DAM Uitg.: N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER KEIZERSGRACHT 333 AMSTERDAM. G Soliditeit ongeëvenaard OPGERICHT IN 1877 No. 2650 ZATERDAG 17 MAART 1928 Uit het Nederlandsche Parlement \T ERSCHILLENDE ministers van het Kabinetde Geer hebben in den laatst.en tijd bij de "Tweede Kamer nul op het request gekregen. In de vorige maand had minister Koningsberger -al moeite bij de verdediging van het wetsontwerp betreffende de begrooting van Oura.cao. Niet alleen kon hij er de Kamer slechts ternauwernood van overtuigen, dat de kritiek, door sommige leden -op het beleid van den gouverneur van Curaeao uitgeoefend, geen hout sneed, maar ook had hij een feilen aanval af te weren van den Katholieken afgevaardigde van Vuuren en moest hij dezen beloven, dat ook op Curaeao de hand zou worden gehouden aan de financieele gelijkstelling van openbaar en lager onderwijs al meende dan ook ?de Katholieke gouverneur van dat eiland, dat men er ter plaatse zelf niet zooveel prijs op stelde. Maar ten slotte won de minister toch het pleit en werd de begrooting aangenomen. Minder voorspoedig verging het zijn collega's Lambooy en de Geer met door hen ingediende wetsvoorstellen. De minister van oorlog had in de Eerste Kamer, bij de verdediging van de samensmelting der departementen van Oorlog en Marine, getoond, dafc hij niet uit den vveg ging voor de agitatie, die in marinekririgen tegen dit ontwerp was opgezet; met krachtige, zakelijke argumenten sloeg hij den aanval van zijne bestrijders af. Het afwezige, immers in Indiëvertoevende lid der Eerste Kamer Oolijn-heeft desniettemin nog eenigen invloed uit geoefend op de beslissing dezer Kamer wegens hot groote gezag, dat men hem in militaire aangolegenhedeu toekent. Sommige tegenstanders van het ontwerp hadden, namelijk beweerd, dat ook <le heer Colijn het afkeurde, althans in den vorm, waarin het thans was ingediend; minister Lambooy en. de voorzitter van den ministerraad spraken dit echter uitdrukkelijk tegen en deelden modo, dat de heer Colijn hun vóór zijn vertrek had verzekerd, ?dat hij niet het voorstel accoord ging. Op de stem van de twee aritirovolutionaire Eerste Kamer-leden, die zich vóór het ontwerp ver klaarden het grootste deel van hunne fractie; stemde tegen heeft deze mededeeling vermoede lijk haar uitwerking niet gemist; ook al hadden /.ij zich bij de rest van hunne fractie gevoegd, ?dan toch zou minister Lambooy nog de overwin ning hebbeu behaald, immers, het wetsvoorstel werd met 27 tegen 18 stemmen aangenomen. . Bij de verdediging, kort daarna, in do Tweede Kamer van het veel minder belangrijke zgii. eapitulanten-wetje, kon hij de overgroote meerderlieid echter niet overtuigen. Toen de voorzitter der Kamer heni het woord verleende, moest de minister .zijne rede beginnen met de opmerking, dat thans voor het e.'.'rs,t een voorstander van de wet zich zou laten hooren; de Kamerleden, die vóór luim hadden gesproken, hadden ze zonder uitzondering bestre den ! Na de stemming over het eerste artikel van eenige beteekenis was het lot van het voorstel -dan ook reeds beslist; toen dit artikel was ver worpen, verzocht de minister schorsing van de beraadslaging en daarmede zal het ont%verp wel zijn afgevloeid", om een militairen term te bezigen. Van meer belang waren de wetsvoorstellen, waarop minister de Geer het fiat der Kamer niet kon verwerven. Het eerste betrof de belasting van Nederlanders in het buitenland, het tweede de hulpverleening aan de Maastrichtsche aardewerkindustrie. Zoowel het beginsel, waarvan het eerste ontwerp uitging, als de uitwerking daarvan in de artikelen ontmoette een grooten tegenstand; velen waren ook van meening, dat de eventueele baten voor de schatkist bijna niet op zouden wegen tegen alle beslommeringen en kosten, welke de invordering van de voorgestelde belasting zou te weeg brengen. Het eind van het lied was, dat ook hier de beraad slaging op verzoek van den minister werd geschorst. Geheel van de baan is het ontwerp echter nog niet; het gedeelte ervan, waarbij de fiscus zijn recht wil laten gelden op erfenissen vari Nederlanders, die wegens de hooge belastingen de wijk naar het buitenland hebben genomen, zal wederom ter tafel worde i gebracht. Evenmin heeft de meerderheid der Kamer zich laten overtuigen van de noodzakelijkheid om .bescherming te verleenen aan de Maastrichtsche aardewerkindustrie; het daartoe strekkende wets ontwerp werd met een vrij groote meerderheid van stemmen verworpen. Deze reeks van nederlagen is wederom verbroken door de aanneming van het wetje om den zoveajarigen leerplicht te herstellen. Zooa.ls men weet was deze reeds eerder ingevoerd, maar had men, in den grooten bezuiiiigingstijd, het verplichte '/.evonde leerjaar tot 1930 opgeschort. Naarmate 's lands financiën zich begonnen te horstellen, vermeerderde intusschen het aantal pogingen om met dn wcderinvoering van dat leerjaar niet tot 1930 te wachten. Van sociaaldemocratische zijdo word zulk een poinng oenige malon beproefd; in November 192I> werd er in do Tweede Kamer een meerderheid gevonden voor een motie van don Katholieken afgevaardigde 8uring, waarbij hot herstel van den zevonjarigen leerplicht dringend uoodig on tevens, uil financieel oogpunt, mogelijk werd verklaard. Do regeering meende echter aan deze motie geen gevolg te mogen geven, omdat, naar hare overtuiging, de finaneieelo toestand dit nog niet gedoogde. Intusschen beloofde zij eenigen tijd later, dat, bij voortdurorideii aanwas van 's lands middelen, do eerste vrucht, die hiervan zou worden geplukt, hot herstel van het zevende leerjaar zou zijn. Dio belofte is thans ingelost door liet wets ontwerp, dat in het begin dezer week door do Tweede Kamer word aangenomen, waarbij do zevenjarige leerplicht met l Juli 19:28 zal ingaan. i5ij do verdediging daarvan hoeft minister Wasx.ink het niet moeilijk gehad; op do principieelo bezwaren togen den leerplicht behoefde hij niet in te gaan; hot pleit daarover was reeds lang be slist. Toch heeft do antirevolutionaire fractie wederom getuigd van haar beginsel, dat de over heid geen plicht mag overnemen, die op do ouders rust; de heer Korsten, van de Goroform. St. partij, maakte hot heel wat erger, noemde den leerplicht een slavenketon, die aan hot vrije Nederlaiidsche volk onder de vlag van democratie was opgelegd" en meende te kunnen verzekeren, dat duizenden ouders wrokken tegen den leerplicht". Indien zij er alleen tegen toornen, omdat hun als plicht wordt opgelegd, wat zij uit eigen bewoging haddon willen doen, zullen zij zich ermede moeten troosten, dat de wet niet alleen voor de brave mensehen wordt geschreven. De verwerping van de hierboven genoemde wets ontwerpen heeft geen der ministers, die er door getroffen werden, zelf.s maar doen deuken aan het neerleggen va7i zijne portefeuille; daarvoor waren de ontwerpen dan ook van to secondair belang. Wel heeft bij de behandeling van hot wetsont werp tot samensmelting dor departementen van Oorlog en Marine, do minister-president in de Eerste Kamer uitdrukkelijk verklaard zonder intusschen bij verwerping van het voorstel met een kabinetscrisis te dreigen dat de geheele DE GROENE AMSTERDAMMER Prijs per jaargang ? 10.?bij vooruitbetaling. Per No. 35 Cent. Advertentiën ? 0.75 per regel. Postgiro 72880, Qem.-Giro O 1000. INHOUD: 1. Prof. Dr G. W. Kernkamp, Uit het NedcrlandscHe parlement. 2. Mr. H Giltay, Freud tegen den godsdienst. 3. Joh Braakensiek, Parlementair Regelspel Aanteekeningen 4. Top Naeff, Henrik bsen. 5. L. J. Jordaan, De sabotage in het Donetz-bekken A Uefresne, Nieuwe Verzen 6. Alie Smeding, Walmende lampen. 7. Dr. Jac P. Ttiijs e, De spreeuwenwolk Mr. Frans Coenen, Kroniek 9. W van Itallie-van Embden, Prof. Bcyerinck Melis Stoke, Schoonmaak. 10. Hen r k Schol te, Comoedia A. Plasschaert, Tentoonstellingen II. J. W F. Werumeus Biming, Kroniek van den Dans 12. Mr. E Straat, Engclschc boeken Dr Johan Tielrooy, Fransdie boeken 13. Dr P van Olst, De lichtsnelheid J. G. Smia, Palemhantr. 15. Jrir. Mr H S/tiissaert, F.con. Uitkijk C. K-, Beursspiegel. 16. C. A Klaasje, Omslag of rcserrcvorming. 17. Ecker^ley, Radio 'Mr M I-'. Henniïs en O. van Tussenbroek Tentoonstellingen 18. Charivarius, Rijm?M -lis Stoke, Overproductie. 19. Uit het klaclsc^rift van Jantje Atidu's Croquante crotjuetjcst 20. Cei 2, Telefoon Charivarius, Charivaria Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, Spanje t'ti Brazili weer in den Volkenbond. Vraagt" sfezds Bonbons WNGERS Let' op den naam liogeering zirh m 't liet ontwerp \croenigdo on het met hare verantwoordelijkheid dokte. Do tijden zijn nog niet zoo lang geleden, dafc de portefeuille-kwestie telkens, to pus en te onpas, word gesteld, liet tegenwoordige Kabinet doet dit niet; het m.aakt geen misbruik van de omstandig heid, dat zijn aftreden groote verlegenheid zou baron, omdat nog altijd geen parlementaire meer derheid gereed staat zijn taak over'te nemen. Toch begint men meer en meer op do vorming van zulk een meerderheid aan Ie sturen, en wel langs den eeniux'U weg, die vooralsnog tot dit doel kan leiden, mul. door het herstel dor coalitie. Van do Katholieke en do antirevolutionaire partij wist men reeds, dat. zij daartoe geneigd waren; over do Clmstelijk-historischeii kon men nog ia twijfel verkeercii. fn de laatste maanden is die twijfel eoi'st opgeheven; verschillende hunner woordvoerders, o.a. de oud-minister de Visser en het Eerste Kamer-lid de Savornin l.ohman, hebben in politieke rodevoeringen zich voor hot herstel dor coalitie verklaard maar eerst na do verkiezingen vau 1929. Wanneer do drie rechtsche partijen dan do meerderheid der Kamerzetels veroveren, zal men ongetwijfeld weer een. coalitieregeering krijgen; voor het niet onwaarschijnlijke geval, da.t zij in de minderheid blijven, zal het van allerlei omstandigheden afhangen, of zij do regeering durven aanvaarden, zonder op een vaste meerderheid in de Kamer te kunnen rekenen. Maar tot zoolang, tot don zomer van 1929, staat het Kabinet-de Geer nog vast. Kri do mogelijk heid is niet. uitgesloten, dat het do verkiezingen van dat jaar overleeft of anders door een soortge lijk intermezzo-Kabinet wordt vervangen. KEKNKAMF.