No. 2650 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17 MAART 1928 niimiiiiiiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiNiiiiimiNii iiiiiiiiiMiiiiiiimiiiiiiiiiiiiimiiiiiiiiiiiiiu* J. B. BENNER & ZOON PIANOHANDEL = DEN HAAG 97 NOORDEINDE % Uit de Natuur: De Spreeuwenwolk door Dr. JAC. P. THIJSSE t tr, 1""^ OOIt de heldere Maarlsche lucht komen zes spreeuwtjes aanvliegen, n voorop, dan drie in een groepje en twee achteraan, los van elkander, een onregelmatig troepje, heel anders dan we volgens de boeken van spreeuwen zouden ver wachten. Ze heeten zoo strikt gedisciplineerd en punctueel gelijkmatig in hun bewegingen. Ons zestal strijkt neer in een hoogen iep, ruig van in purpur schemerenden bloei, een van een dozijn, die de lange lage boerderij beschutten. Nauwelijks zitten de vogels of ze slaan aan het kwinkeleeren. Het is nog vroeg in den namiddag, maar hun taak is blijkbaar afgewerkt. Ook volgen spoedig andere spreeuwen, een troep van acht, een van twintig, dan een simpel tweetal, vervolgens, 'wintigen, vijftigen, honderden en naarmate de oepen talrijker worden, komt er meer eenheid en ?elmaat in. Weldra zijn al de boomen /.wart van telende vogels en nog komen nieuwe troepen gen, die een rustplaats zoeken op een tweede , erii en op boomen langs den smallen Vechtdijk. boerd.s. J ,. , , , . J, _ >peens sliert met een schreeuw een breede Dan t . . , , i u ' tj. , , -*gels zich los van de boomen en zweelt strook vo , i j. ? i i -i ? . i , . ",-, and in naar het rietveld in de verte. weg, net i' ,, , , . _. ' ? 'n ze met elkaar een breede plak, maar Eerst vorme . ' ' ,. i '? < plotseling in een zwarte bol en die die veranderx J , , wentelen, vlak boven de elzentoppen. slaat aan het , T t , , 'elt een tweede troep zich van de Intusschen ht 1 _,...,.. t u ,, rd> maar dadelijk zijn de boomen iepen afgescheu . 14. aos; altijd komen nieuwe troepen weer vol, want i . , , . ?j. i, i Buiden. Zoo duurt dat gemimen opdagen uit het ?>,,., tijd en troep na trc'«P ^<&> ?ar het ?tland zich voegend bij de eerst,^ *>?P? dlü/luf rondvliegen en zoo vormt zich Mven; het "***»"* de Beeldige n v,,.r,rl "r<l moters lang, tientallen spreeuwenwolk, hond.. B' . F , ,;. T.?;t hoe diep. Soms is die wolk meters hoog en wie wee. ^ , , , ?? ??QT, telkens trekken er zwarte egaal donkergrijs, maar * s ... , «,i?;,>els en plooien, want die booghjnen door als rimp * ' vogels vliegen niet allen e^zelfden kant uit maai bij troepen in verschillen*» richting, zoodat de massa hier dichter, ginds ij^ ?rdt en zoo ont staan die wondermooie plooiW?* ? <>nd^ks alle onrust blijft de wolk ongeveer P dezelfde plaats. Eerst lag hij uitgespreid in d? breedte maar nu verheft hij zich in de hoogte, lan'? uitgerekt, vijftig meter hoog, en het onderste stuk raakt de aarde. Dan lijkt het opeens of hij leeglo^t en m enkele oogenblikken is hij verdwenen, de v.1?^ z,j n neer gestreken in het riet. Inmiddels he^ zich een tweede wolk gevormd en wanneer d'« boven, het riet komt. s ringen die van de eerste we -1' v»-1 1)un rustplaats. Beide wolken vereenige1 ,zl;h \>t «en nieuwe, groote, vervaarlijke, die de --oizigers m den avondtrein, een kilometer ver *'eg, elkander aanwijzen. Zij zien de halve horF» verborgen achter de vreemdsoortig bewegen** vogelsluier. Dit spel duurt geruimen tijd.' Eindelijk maken de vogels er er^ van .om te gaan rusten. Ik heb ze wel opgew^11*- verborgen in mijn bootje, tusschen het riet, erhetwasheerhjk om te zien, hoe die honderddur.^den vogels m colonnen kwamen aanrukken, m prachtig m het gelid en allemaal vroolijk zingo«vatelend. Dan streken ze neer op de dood, S rietstengels van het vorig jaar, die grootenl«"'ls al geknakt Koninkl Boomkweekert ..lilhtfii," Charles van Ginneken & Zon. Zundert, N.Br. Het van ouds gunstig bef"de adres voor: Dennen, ter bebossching(uitsluite!''nheenischzaad) Exotische Dennen- en Span-nsoortenBosch- en Haagplantsoen, Boomen en Heesters. Catalogi op aanvraag gratis" iranco. Tel. Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: Wilflmina>Zundert. waren en nu een ruw doorzichtig vloertje vormden boven het stille water. Menige rietstengel, die nog overeind stond werd nu geknakt wanneer een half dozijn spreeuwen er op neerstreken en het was hun aan te zien, dat ze vertrouwd waren met de gebeurtenis, wanneer dio stengel nu ook doorboog en afknapte. Ze bleven onder het neerdalen dood gewoon zitten, verschikten hun pootjes even en zongen vroolijk voort. Langzamerhand word hot stiller en dan sliep dat heole spreeuweiiveld. Maar nooit is het er volstrekt rustig. Elders slapen spreeuwen in de boomen. Amster dam wist daar vroeger van mee to praten, maar tegenwoordig komt den Haag in de eerste plaats niet zijn spreeuwenwolkeii, dio te ruste gaan in de jonge zwarte dennet jos in do duinen bij de bosehjcs van Poot. Hel verschijnsel is daar bijna even indrukwekkend als aan het Naardermoer en wordt niet vreugd aanschouwd dooi1 duizenden stede lingen groot en klein, die min of meer duidelijk do groote schoonheid genieten van deze merkwaardige en toch vrijwel onbegrijpelijke levorisuiting. Vreugdevlucht zegt de een, vliegoefcniiig meent de ander en weer anderen zien of een Veiligheidsmaat regel in. Waarom slapen deze spreeuwen in een gesloten gezelschap van honderdduizenden of zelfs millioenen, waarom anderen niet. In Kennemerlaiid is niet n. zoo'n groote spreouwenslaapplaats. De vogels hebben hier wol hun vergaderplaatsen waar ze komen zingen bij zonsondergang, maar die zijn vele en niet druk bezocht. Als er eens honderd vogels bij elkaar zijn is het al veel. Maar het twintigtal,dat den hoogen kurkiep frequenteert in de nabijheid van den Planten- en Vogeltuin, houdt toch ook vreugdevluchten en toen dezer dagen een klein valkje voorbijkwam, heel argeloos denk ik, for meerden die twintig zich tot oen kogel die hevig wentelend op do valk aanstuurde en hem uit het gebied duwde. Dat was dus goen defensieve maar een offensieve kogel. De valk vond hol veiliger om te blijven buiten do luchtwervelingen die door die veertig spreeuwenwiokon worden veroorzaakt. Het spel van den avond herhaalt zieh in den morgen, kort voor zonsopgang, want do spreeuwen zijn minder matineus dan roodborstjes en lijsters. Het zacht gekweel dat den hooien nacht heeft geduurd, droom/.ang, stijgt in een plotseling crescendo tot druk gefluit en gezwatel en dan komen ontploffiiigsgewijs de vogels in tioepen uit hun slaapplaats omhoog om na eenige evoluties hun arbeidsveld te zoeken. Een mooi doel voor een vroege morgenwandeling in het J laagje. Deze vertooningen duren tot laat in .Maart of nog later, totdat de spreeuwen hun nesten gaan bouwen en daar zijn ze niet zoo heel vroeg moe en in het najaar begint de pret opnieuw. Ook andere vogels houden dergelijke vreugdevluchten bij avond en morgen, zoowel in voor- als in najaar on. zelfs gedurende den broedtijd. Wie genoeg op de Utrechtsche plassen vorkoord heeft bij dag en bij nacht en bij ontij, moet wol eens getuige geweest zijn van de prachtige gezelschapsvluchten van de talinkjes, die zooveel groolor en kleuriger zijn dan do spreeuwen en veel beter vliegkunstenaren en het zet hun vortooning nog veel indrukwekkends bij, dat zij hun vliegtoeren volbrengen in volkomen stilte, Geruisehloos zijn ook de kieviten, die op zomeravonden in vluchten van eenige dozijnen op eens over het stille moer komen vliegen, vlak op het water alsof ze zieh even wilden verfrissehen. En tegelijk zweven hoog in de lucht even eendrachtig en goed geordend als de spreeuwen de slanke zwarte stern! j es en wat zij daar doen mogen wij al gerust beschouwen als vooroefening voor hun trok naar het Westen en Zuiden. Hun verwanten, de groot o sterns houden avond aan avond hun gezelschapsvluohteii boven de wateren van de Grieiiderwaard in de Waddenzee, de heele kolonie tegelijk, een wolk van tiendui zenden groote witte vogels. Op diezelfde Wadden zee krijgen we ook van vroeg in het voorjaar tot laat in het najaar vluchten to aanschouwen van de kleine waadvogels. de pleviereii en straiidloopers en dat in getalen, die kunnen wedijveren mot die der spreeuwen van den Haag of van het JN'aardermeer. Ik ben die llaagscho spreouwen. zeer dankbaar, want zij openbaren aan honderden monsehou, die niet zoo gemakkelijk kunnen verblijven op de meren of op de Waddenzee een der wonderlijkste uitingen van het vogelloven eii wekken daardoor de belangstelling voor wat er ook elders in ons land te zien en te genieten valt. Die. belangstelling is noodig voor het in stand houden van liet wonderlijk schoon van ons merk waardig land. KRONIEK Petroleum en Sport TLJ p]T is nog niet zoo heel lang geleden, dat Sir Henry Deterding, als een andere Beriiard van Clairvaux, de petroleumchristenheid opriep ter kruisvaart tegen Boosheid en Verraad, die bij deze gelegenheid liussische Gestolen Petroleum heetten. Het betrof concessies, vroeger aan anderen afge staan, maar sedert de revolutie wederrechtelijk aan de Standard Oil verkocht, om er vuigen winst aan te behalen. Sir Deterding scheen te gruwelt van deze boosheid, en menig deugdzaam hart sprong op van vreugd, nu bleek, dat een l'elroleumhoofd. temidden van hot glibberig groot hedrijf, een zoo zuiver gemoed, zelfs in zaken, bewaard had en het Onrecht haatte, waar hij 't vond. Maar later werden wij wreed ontnuchterd, toen de Staii'/iird harerzijds berichtte, dat de Koninklijke-Shell ook bereid was geweest deze Kussische petroleum te koopen, als de voorwaarden haar hadden aangestaan, en al dit deugdzaam rumoer, waarvan de kranten kolommen dropen, louter ,.kif" was, concurreritienijd, nu zij haar belang in 15ritschIiidiëbedreigd zag. Zoo werd Sir Henry nader bezien de aanstichter van een onverheven petroleumoorlog, die het antagonisme van Amerika en Engeland niet weinig verscherpt en ons aanmerkelijk nader tot den volgenden wereldoorlog brengt.. .. Doch thans, in Holland zijnde, wenschte hij van zich weg te doen al wat naar petroleum riekt: concurrent iehaat, en aanstichting vaneen wereldbraiid. om enkel te verschijnen in het milde licht van den levensreecii solf-made-man. In deze sympathieke gedaante hield hij speeches over het nut van de sport voor jonge lieden en gat', in energiek Amorikaanscheii trant, recepten tot krachtig aanpakken des levens en onvervaard carrière maken. Op de bekende wijze van ieder heeft het in zijn hand om vooruit te komen", ..iedereen kan doen wat hij woiischt te doen", ..onmogelijkheden behoeven er voor niemand te bestaan", en/.. Zulke hartonderderienislekende kernachtighedon, als geschikt zijn des jongen mans spieren te doen spannen en zijn oog van moed te doen fonkelen, bij het stappen naar zijn bank, waar hij op n na jongste; bediende is en het mettertijd, door vlijt en geluk, wel tot adjunkt boekhouder zal brengen. Maar Sir Henry zeide nog meer. dat de destruc tieve zijde van zijri doen in liet duister liet. om de constructieve op humanitaire wijze te doen uit komen. Hij s] i rak van de noodzaak van inoreeleti moed en dat sport de menscliheid (trots Petroleum) tot elkaar brengt en meer voor haar kan doen dan diplomatenconferenties. Zoo sprak Sir Henry, in concurrentie-zelfvergetelhoid. Maar de reetor der Academie voor Lichamelijke Opvoeding bedierf het gelukkig oogenblik, tactloos bewerende, dat hot een historisch dito was. nu Sir Henri Deterding, de [>e!i't'lcninkoi:i»», deze woorden gesproken had. En zoo moesten wij dan weer aan de aardolie" denken, die wij, met Sir 11enry.'zoo graag vergeten hadden. Maar dat kan nu eenmaal niet. Het pe troleum-Kwaad is sterker dan alle sportieve Deugd, en ik vrees zelfs, dat de redevoeringen van den hooiDeterding over de laatste alleen ter wille van dit eerste zoo vereerd en dankbaar worden aangehoord. De idylle van Sport, Jeugd. Energie en Vrede, het bleet' toch alles naar petroleum ruiken, eii zelfs de onschuldige bewering van den rector in Bloomondaal. ..dat zijn leerlingen nog met belanglooze oogen het grootste kunnen zien", schoen te be doelen, dat gezegde leerlingen nog geen aandoelonKoninklijko bezaten noch zich aan petroleumspoculaties te buiten gingen. F. ('.. MODERNE KLOKKEN in speciale uitvoering A. D. SPILLNER Vijzelstraat 83 AMSTERDAM