rtfo-2650 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 17' MAART 1928 "Vrouwen over mannen: Prof. Dr. M. W. Beyerincfe «loor W. VAN ITALLIE?VAN EMBDEN T N Grorssel aan 't station. De hotel-auto wacht. Prof. noodt mij binnen. We tuffen 't dorp uit. -Aan den prachtigen landweg 'n eenvoudig buiteA-liuis. 'k Word 'n kamer binnengsloodst om wat te rusten na de reis. In den voortuin hoor ik Prof. redeneepen met 'n reiziger in stofzuigers. Zelfs 't klemmend argument: ,,We hebben er al een" toleek ter afwering niet voldoende. Na lang praten: reiziger af. Prof. knikt, fier op zijn overwinning, «aar boven. Wat 'n apart gez-cht! Iets van 'n ouden leeuw In bouw en dwang van wil. Zal wel 'D eenling zijn 5n deze goedige boerenmenachen-streek! De studeerkamer is uiterst sober. Prof. zot 'n mutsje op, en 'n bril. Blijft toch een leeuw, die voor .grootvader speelt! Is de temperatuur hier naar uw zin,mevrouw? precies 19°". Dus hier woont: de Hollandsche bacteriejager.'' Wat 'n lang leven van werk-in-wetenschap overziet «. Erfde u van uw ouders dien onderzoekersdrang?' Beste menschen. Niet mijn studie-aanleg. Mijn grootvaders wel. 'k Zit altijd te piekeren in dingen van de erfelijkheidsleer. Heel jong al werkte 'k me «n, in Darwin. Vond toen al steun in hém bij mijn botanisch-zoölogische vorschingen. Daarheen dreef mijn diepste natuur. 't Leven kneedde me tot ?chemicus". Was uw vader 'n gestudeerde?" Nee, handelsman. En daarvoor niet geschikt. 'nSociale tragedie; Vader had 'n kunstenaarsaanleg; niet dwingend genoeg om dóór te zetten. Ach, moeilijke jaren thuis 'k Ging naar JHaarlem op de eerste H.B.S. Konden mijn ouders, met veel opoffering, nog net bekostigen." Voelden ze uw aanleg?" Weet ik niet. In de 3de klas kreeg ik den Eersten Prijs van de Holl. Maatschappij voor Landbouw. Had 'o. herbarium ingezonden van 150 planten; de flora van Kennemerland. Waren onbekende soor ten bij." Wijst wél op aanleg !" Dat besliste, 'k Zei: 'k ga studeeren. MoeilijkJheden? Gebeuren zal het. 'n Oom deed me op de Polytechnische School in Delft. Goed bedoeld, en fout. 'k Hoorde in Leiden, voor de botanie. Kwam in Delft te staan naast Van 't Hoff. Die hielp me. De hoogleeraar gaf goed college, bemoeide zich verder niet met de studenten, 'k Deed al gauw, ?wat ik wou. Kwam slecht op 't lab. Maakte prepa raten voor mijn pleizier. Van 't Hoff deed mee, .maar.... hij verwaarloosde ook 't andere niet. JSad sterker plichtsgevoel. Zijn verloren jaren voor me geweest. Had eind-examen gymnasium .moeten doen." Zou u dan geen moeite hebben gehad met de Idassieke talen"? Moeite zeker. Zou er gekomen zijn: de weg naar ?de botanie." Was u zich uw aanleg niet bewust?" Te kinderlijk. Wat mijn ouders vonden, was 'n .natuurwet. Deed eindexamen als technoloog. Van "'t Hoff was al weg. 'n Buitengewoon voortreffelijk student. ??Op mijn vorming was zijn invloed niet -altijd gunstig; 'k dacht: wat ben ik.... vergeleken met hém. Hij had toen al ontdekkingen van waarde gedaan, 'k Nam intensief deel. We praatten, wo -werkten dagen en nachten". Hoe kunt u dan spreken van verloren jaren?" Bedachtzaam wegend: ,,'k Ben in twijfel". Vast de conclusie: De andere weg was béter .geweest. 'k Moest gauw gaan verdienen, 'k Vroeg mijn ouders: Geef nia n jaar in Leidon". 'Thorbecke had gezorgd; als technoloog kon jo daar ?examen doen in de plant- en dierkunde". Dus toch bereikt'." Niet grondig. Te kort". 'n Melancolie, als 'n .sluier, legde zich over 't gezicht. Werd leeraar in Wavfum. Hoofdvak: pUintkunde. Ja, toon kon ik toch nog aan inijii liefde toegeven !" De sluier vaagde weg. De wil sprong uit de oogen. Kon leeraar worden in Amsterdam. Weigerde. Was niet rijp. 'n. Jaar later: Utrecht. Heb 't ge waagd. Ontmoette daar wér van 't Hoff." Voelde hij voor u?" Wel iets.... van uit zijn hoogte." Trotsch: ,,'k Was niet in alles zijn mindere; 't zij met be scheidenheid gezegd, of onbescheiden, gelijk u wilt. 'k Was beter bioloog. Bouwde 'n algemeene theorie op. Hij zei: Die is onhoudbaar", 'k Voelde: dat oordeel is verkeerd.... Nu, nu, aan 't eind van mijn leven, zie ik mijn fout: 'k bezat niet genoeg eerzucht. Van 't Iloff zei fier: Ambition is my idol". Als ik dien trek had gehad, zou ik ook wel eenigen roem. ..." De geleerden zeggen: dien hebt u. De hoogste onderscheidingen zijn u toegestroomd". Eerst in de laatste jaren. En dat pleit voor mijn stelling. Hoe publiceerde ik? Kon me niet schelen waarin: 't eerste tijdschrift dat me in handen kwam. Werd soms heel weinig gelezen, 'k Dacht: 't is toch niet de moeite waard. Ziedaar mijn fout: ik had moeten denken: 't Is het wél. Anderen mochten. anders oordeelen. Ik niet." Is u nooit getrouwd geweest?" ding te veel p in mijn werk." 'n Schampere glimlach van zelfspot verbreedt den mond, die gesloten blijft. U promoveerde op: Bijdrage tot de morphoJogie der plantengallen". ,,'k Was tamelijk handig in 't gebruik van de microscoop. Had 't mezelf geleerd. In Utrecht, pis l era-ar, in zwaren tijd. Groote klassen." Men prijst u: 'n geboren docent." Was ik niet voor de H.B.S." U is te bescheiden". Verbaasd: Bescheiden? 'k Was 'n geboren Pro fessor. Kwam al uit in Wageningen. Was 9 jaar werkzaam aan de Hoogere Landbouwschool. Met pleizier, en vruchtbaar. Maar 'k bezat geen eerste klas laboratorium, 'k Ging naar den Minister. 'k Had grootsche plannen: wou de cultuur van onze granen verbeteren; zou ook op de praktijk invloed hebben gehad. 'k Had in mijn eentje Mendel weer ontdekt: 5 jaar vóór Hugo do Vrios. De Minister begreep niets van mijn botoog. Bleef ijskoud. Hielp niet.. . . Toen ging ik over naar de Gistfabriek van Van Marken in Delft. Had me in Wageningen moeten vastbijten. Quand memo". 't Is 'n eigenschap van den mensch om zwaar te wegen wat hij niet bereikt en te licht te tellen ?wat hij heeft volbracht. ' Volkomen juist, 'k Mag dat niet wegcijferen: de gistfabriek heeft me veol werk gegeven, en, 'k zal 't niet ontkennen: vruchtbaar werk. In 'n eigen richting: de micro-biologie. Hier hebt u 't portret van Van Marken. Wat 'n nobel gezicht ! 'n Hél ander karakter dan ik. Mij konden sociale toestanden niet schelen. Eca zwaro foat. Als ik meer aangeboren gevoel had gehad voor mijn medemenschen zou mijn leven innerlijk rijker zijn ge weest. 'k Zag allén: do wetenschap. Kan er nietf aan doen". Ec op ns mocht u zich geheel aan haar geven: als Professor in de bacteriologie." ,,'n Prachtig laboratorium ! 't Eerste in de wereld waar dat deel van de biologie tot 'n eigen leervak wer dgeheven. En zulke knappe, jonge mede werkers. Door hen bon ik wetenschappelijk frisch gebleven. Toen ik 70 jaar werd, hebben vrienden mijn Verzamelde Geschriften" uitgegeven." Vijf zware, kloeke deelen". Daaraan schrijf ik't toe, dat ik nog zoo bokeud geworden bon." Uw leerlingen kwamen van heinde on ver." Veel snuiters uit Midden-Kuropa. Ook Engelschen, Amerikanen." Dan was u toch al wél bekend vóór uw zeven tigste !" ,,'k Had naam door 'n onderzoek over licht gevende bacteriën. Eén geslaagde proef brengt je de wereld door." Hebt u V3el gereisd?" ,,'k Bon 2 koor bij Pasteur geweest. Van zijn kostbaren tijd gestolen. Verkeerd. En ook voor den bezoeker. . . . wat brengt 't dan: streeling van ijdelheid? Bestudeer hun werk thuis. Doe hun proeven na. Ontdek jo zélf. Ik dood 't te laat. Korst ,5 jaar vóór mijn aftreden, had ik begrepen, hóe ik moest doceercn. Ha/d gevonden: décursus voor de micro-biologie. U kunt dat kale pedanterie noemen; ik voel 't als waarheid". Om eeii goed inzicht in ii\v waarde te krijgen, moet je lezen wat anderen over u schrijven. L' is wel een /.eer bijzondere meny Jiii'< va:i 1 rots eu nederigheid. L'w Werken zijn. in vee! talen vertaald". Kunt u dat le/.eu? Kijk eens: 't is Kuss'sch. Alleen aan de begeleidende figuren herken ik mijn stuk. Over 'B bacterie die het giftige kool-oxyde RIJM-KRONYCK Schoonmaak-orkaan en mijn boekenkast... door MELIS STOKE Een jonge voorjaarszon wekt de natuur tot vreugd, en met de Krokus steekt de vrouwelijke deugd het kopje weer omhoog.. De bloem in teere fijnheid, de vrouwelijke deugd in teugellooze reinheid. Verwijl de eerste bloei de oogen stil verblijdt, ontstaat er in ons huis een woeste voorjaars-strijd van boenen, plassen en van ploeteren en plensen, die ons de eerste zonnestralen doet verwenschen. . . . Ik ben als vluchteling van 't strijd-toonccl gegaan, en keer terug zoodra mijn kamer is gedaan". . . . Daar blinkt mij alles toe; een scherpe geur vanboenwas bevestigt mij de zucht dat er zooveel te doen was". . Schoon 'k achterdochtig ben, houd ik m>j blij-verrast. , Ik monster inderhaast -mijn sehoone" boekenkast,.. en constateer terstond een zekere ongewoonheid. ...: liet anti-liüerair gevolg van al die schoonheid?'. . .. .... het vandalisme van de boenwas en de zeep, dat zich, als ieder jaar, aan mijn Olymp' vergreep.. De Koran-op-zijn-kop staat naast een deel Molière, en AH Smeding naast een Duitsche dictionnaire. Iets verder Keyserling recht-grafelijk neergezet naast Ivans, Oppenheim, Marx en de Geneslet. ... Voorts tref ik Dante's Hel zie haar van boenwas stralen \ naast Ttroelstra's Levetisboek en 't Handboek van Van Date dat fier en stof-vrij praalt naast Darwin en Huet, waarnaast het achtste deel van Brockhaus is gezet. Mijn Pèrc Cloriot, geklopt, geboend en opgewreven, glimt tusschen Pijttersen en Disraeli's Leven, waarnaast de rappe hand die mijn Olympus leidt mij nog verfijnd genot en vreugde heeft bereid door Wilde's Dorian Gray gepoetst te plaatsen tusschen Cervantes' Don Quichotte en Boefje van M. JBrusse. Voorts staan in woeste rij, ten deele 't onderst-boven Flaubert, Racine, Van Kan, Lenin, Thérèse Hoven, Descartes, Henriette Roland Holst, de Havelaar, Spinoza, 't telefoonboek van verleden jaar, Rousseau,JatiFeith,Corneitte,nogeendeelvanDante, een Kookboek (manuscript) door wijlen mijne Tante, het derde deel van Hcine, Galsworthy, Heyermans, Shaw, Vondel, Macchiavelli en Help U-zelf met Fransch". .. . . . .gelijk een stormvlaag voer door 't letterkundig woud de zoele voorjaarswind. ... en schoon 'k me heb verstout den draak te steken met dien vrouwelijken ijver, toont zulks de macht der Vrouw op Staatsman en op Schrijver.... op-eet. Die ontdekking hoeft me toch zoo mal beroemd gemaakt, Nu ja, mijn werk hooft wel wat invloed gehad. Ook op de praktijk. Ach, ton slotte, had die, 't óók wel gevonden. . . . zonder mijn geleerdheid". 't Is toch heerlijk als de prakticus wét wat hij doet." Weet? Ook d? wetenschap wet t niet.... de laatste oorzaken, 't Allerdiepste blijft onontdekt. Ziet u deze cultuur: wit. blauw, zwart. Van dezelfde microben. Waarom in 3 kleuren? Wat is de oorzaak van di" variabiliteit? Weet niet." ,,Kon ander zal weten, staande op inv schouders." ,,'t, Oerbotrm blijft Mysterie. Mag ik u miju tuin eens Laten zien? De /.on schijnt; de bloem-n staan zoo mooi." Boter met Rijksmerk geleverd door OUD-BUSSEM" is het beste van het beste. Verzending per postpakket door het geheele land. TELEFOON 139 - Post-adres: NAARDEN.