DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 24 MAART 1928 No. 2651 Gewrichtsrfaeumatiek in ons Onderwijs door Dr. H. E. GREVE De aansluiting tusschen lagere en middelbare school C INDS jaar en dag is er op de plek, waar het middelbaar en gymnasiaal onderwijs het lager behoorde op te vangen, mér wrijving en daarmee gepaard gaand geluid dan in een geruischloos werkende machinerie wenschelijk is. Of het ligt aan de constructie der deelen of aan de olieïng: een feit is, dat er iets van ernstige» aard hapert in de zoogezegde aansluiting" beider onderdeelen van ons onderwijssysteem. Wie als ouder zijnde" met het bloed van zijn bloed, vleesch van zijn vleesch, hersens van zijn hersens" ooit de beslissing heeft moeten afwachten of de brug tusschen den lagoren" en den hoogeren" wal de deugden van het wicht wel zou kunnen dragen hij heeft de waarheid aan den geeste gevoeld, dat alle overgang in een nieuw levensstadium gepaard gaat met veel ongemak en pijn. Vorige geslachten schijnen niet beter te hebben geweten, dan dat een toelatingsexamen Gymnasium of II.B.S. een groei verschijnsel der jeugd was. De jeugd schoen met de examenoperatie vertrouwd en opgegroeid met de onafwendbaarheid ervan; ongeveer gelijk de paling met het villen. Het toelatingsexamen was een soort rite, die de puberteitsprerogatieven opende voor de lieve jeugd, ongeveer als bij negers, indianen, australiërs en dergelijke cultuurrealisten op on zachtzinnige wijze het ,,O Jeugd, Vaarwel !" pleegt te worden ingeprent. In dat relatief nog jonge, dus bai-baarsehe stadium functioneerde de aansluiting" verre van pijnloos voor de gradiënten ten Parnassus, doch overigens geruischloos. Maar bij het langereu tijd functioneeren van een machine blijken altijd weer de aansluitings-, de wrijvings-, de krachtoverbrengingspunten de kritiekste plekken te zijn. Daar is de slijtage en de kans op bijgeluiden altijd het grootst. Bij het ouder, en wijzer, worden hapert het de menschelijke machine ook al mede het eerst en het ergst inde gewrichten en geledingen. Zelfs de volmaakte werktuigbouwkunst, die de functies en transmissies in onze lichamen berekende en uit voerde, geeft geen onbeperkte garantie tegen gewrichtsrheumatiek. En zoo kwam de tijd, dat ook de aansluiting" in het onderwijsmechanisme rheumatische ge wrichtseuvelen begon te vertoonen en dat bege leidende knerpingen en knersingen symptomatisch begonnen te waarschuwen. Dat een en ander samenviel met den dageraad-voor-allen der mo derne pedagogiek behoeft geen uitvoerige toe lichting. Vragen als de volgende werden gesteld: Waarom jeugdige knapen en meisjes op de barbaarsche rite afgericht, juist zoo tegen den leeftijd dat geest en lichaam beter door het ver mijden van emoties bijeen gehouden worden? Waartoe de examenpoort elk jaar opnieuw opge richt, waarvan de opening bij het naderen van den examendag steeds meer de afmetingen schijnt te naderen van het oog der naald? Waarvoor jonge kinderen gedrongen tot een concentratie, waar zelfs ouderen tot in hun droomen onder kunnen lijden, hun leven lang? Gelijk bekend, is het examen toen grootendeels ook uit de aansluitingsmechaniek gelicht. In hoofdzaak bleef het toelatingsexamen alleen voor die gevallen bestaan, waarin het hoofd der lagere school geen verklaring aandurfde, dat uit den goeden leerling der lagere-, ook een potentieel goed leerling der middelbare school beloofde te groeien, maar de ouders desondanks het risico van het examen wél op zich durfden nemen. PIANO'S-ORGEL TELEp:1305i Menigeen in den lande heeft zich over deze welgemeende maar toch riskante humaniteit verheugd. Maar. of een zóó integreerend orgaan in de aansluitings"-mechaniek als het examen altijd bedoeld en geweest was, daaruit gelicht kon worden zonder verandering of versterking aan de lagere" en de middelbare" machine-onderdeelen: die practische vraag is bij do goedbedoelde amputatie niet gesteld, althans niet opgelost. Wie uit een machinerie! een niet bevredigend maar belangrijk onderdeel verwijdert, dient in de plaats daarvan niet alleen een nieuw, beter functioneerend onder deel te stellen, maar ook te berekenen of de andere onderdeeion der machine die mutatie ook kunnen velen. En dat dit bij het afschaffen van het toe latingsexamen verzuimd werd, leerde do ervaring reeds na enkele jaren. (Zoo juist is in de Gids-aflevcring van Maart een belangrijk artikel van de hand van Dr. AalbersHamaker verschenen, waarin vrijwel volledig de bezwaren van ouders, van hoogloeraren, van onderwijsmenschen ten opzichte van het middel baar onderwijs gesystematiseerd worden voorge dragen. Wij zullen niet trachten een resumévan dat artikel te geven, maar alleen de lozing ervan aan bevelen en ons bepalen tot de bezwaren uit middelbaar-onderwijs-kringeii.) Lag het aan de te vaak lichtvaardig afgegeven, te weinig met het middelbare onderwijs rekening houdende attesten der lagere-schoolhoofden? Lag het aan do woekerende weelderigheid oener, aan de vreezo der examina gespeende jeugd? Lag het aan een toegeeflijker, tecrhartiger, onverantwoordelijker, onverschilliger geworden ouders-generatie? Lag het aan do hoog-conjunctuur der democratie. welke kinderen ter II.IJ.S. en Gymnasium pons soerde zonder dat altijd het milieu" die be vordering kon bijhouden? Lag het aan de nivelleering" der school; aan de afschaffing van het fransch als leervak op de lagere school? Lag het aan het tijdperk van nieuwe pedagogische experi menten en de daarmede wankel er geworden verzokerdheid van discipline en traditie? Laat ons hier aan al die mogelijke oorzaken elk een eerlijke kans gunnen, on alleen maar de, moraal tier historie trokken: dat van een gegeven oogenblik ai', het middelbare en hot voorbereidend hoogere onderwijs do ontwrichting aan zijn kant van de aansluiting" begon te voelen. Klaarblijkelijk geraakte het deel der machine aan die zijde van de aansluiting overbelast, omdat te voel ongesor teerd en ongeprcpareerd ruw-matoriaal ter verdere verwerking word doorgezonden. Opnieuw dus, na eenige jaren van betrekkelijke voldoening en afwachten, bijgeluiden in do ge wrichten tusschen het lager- en het middelbaar onderwijs. Bijgeluiden, waaruit ook ontevredenheid der ouders over de resultaten van het middelbaar onderwijs sprak; maar waaruit al spoedig deze grondtoon naar boven kwam: geef aan de middel bare school do beslissing terug, wie voor haar onderwijs wél en wie niet geschikt is. Met andere woorden: ,,6Ve/ ons Jiet lurlnliiit/se.rnHicii icccr .'" Voor dien aandrang is het Oiiderwijsininisterie bezweken. Eind Februari kwam oen Koninklijk Besluit af, dat in hoofdzaak het toelatingsexamen herstelt en daarmede de onderwijsmachine met een ruk terugbrengt in den toestand van vroeger. Hot middelbaar onderwijs heeft de beslissing der toelating opnieuw in eigen hand" gekregen: de lagere school zal opnieuw gedwongen worden het onderwijs op het examen toe te spitsen; de kinder tjes zullen opnieuw, te beginnen mot den zomer 1928, de oude rite hebben te ondergaan. Voor de middelbare school is dit Koninklijk Besluit een uitkomst omdat het leerplan met een selectie; van leerlingen uiteraard beter uitvoerbaar moet zijn; ouders zullen vermoedelijk aan hun kinderen meer intensief zorg besteed zien; de hoogloesraron zullen op do universiteiten en hoogeschole^n boter e>nelerlegde studenten krijgen. (De vraag der intellectueelc overlading en opelrijverij laten wij opzettelijk buiten beschouwing: that is an other story!) Maar of nu dit Koninklijk Besluit do zaak niet al te simplistisch, al te rauw en eenzijdig oplost? \S ant OLYMPIADE. Sportlui beveiligt Uw oogen; gebruikt onbreekbare brill engl aze n. JOS. HARTOG. Hoofdsteeg 17 tel. 3343 Rotterdam. Nobelstraat 28 tel. 11063 Utrecht. per slot wni'dt thans opnieuw ele aans-luitin tusschcn beide onderwijs-macbinedeelen gesti leii koste van liet levend materiaal, het kind in vroege puberteitsjaren. Ouk id begrijpt men bezwaren van een middelbare school, die geham capt is door een niet te verwerken toevoer van ,? lief el'Ogeue massa vormende leerlingen, y.ui > k men moeilijk bewondering voelen voor de ra:: gevers van den Onderwijsminister, die met ui, beters voor den dag wisten te komen dan r// botte restauratie der ontwrichte onderwijsiuaclii: welke ook in mieldelbaar-onderwijski-inuen L lukkig geen onverdeelde instemming vintll . Xuwil het toeval, dat bijna gelijktijdig met liet Koninklijk Besluit het rapport gereed gekoniei-. is (bij Wolters in druk verschenen) van de in 1921 door den Ilaagscheii Wethouder van Onelerwijs, Dr. W. W. van dei' Meulen geïnstalleerd i commissie, welker taak bestond iri de bcst-udcwiiiu van het .,aansluitings"probleem in zijn geheel, l >it rapport heeft de groote verdienste, voor de ..aansluiting" van lager en middelbaar onderwijs eei, nieuwe mogelijkheid te openen op de basis \an gén toelatingsexamen, onder aanbieding \an redelijke waarborgen voor voldoend voorbereidi middelbare leerlinge)! en schepping van een ..verkoers"-instituut tusschen beide takken van i>n> onderwijs, dat in sta.at is een wederzijds naar elkaai toewerken te bevorderen. Het wil meerbegaa.fil> leerlingen der lagere school in twee-, minderlvgaafdo leerlingen na drie ja.ren (hier komt het \\at het aantal schooljaren betreft op neer) na In-I verlaten der -Ie klasse voorbereiden tot het middel bare, onderwijs. De geschiktheid tot dat oneler\\ij> worde noch bepaald door de lagere school (atte-i van het schoolhoofd), noch door de middelbar, school (toelatingsexamen), maar door een perma nent o aansluitingsconmiissie", bestaande uit leer krachten der beide, schooltypen en buiten h -t schoolonderwijs staande personen: leeken zooud als vertegenwoordigers der psychotechnische uvtenschap. Deze commissie bepaalt, de eischen var het lager onderwijs in de voorbereidende jaarklassen, houdt daar toezicht op, regelt de vrij stellingen en. '/.<lover nog iioodig, de examina. Wij hebben hier klaarblijkelijk met een serieii/, poging te doen om de knersingen en knerping, n rondom het kritieke aansluitïiigspunt te elimineeren. liet, is de vraag niet. of in. onderdeeleii ilil rapport, geheel uitvoerbaar /.al zijn of eiitvuerliaat /.al blijken voor het geheele land. .Maar (Ie sympathieke. weldoende gedachte, die, aan het rapport ten grondslag ligt. is de/e: laat het kind niet de dupe «'orden van een belangen-tegenstelling der lieidigroote onderwijstakken, maar breng de heen,n \akmenschen samen, laat hen samen aan n tafel gaan zitten en meng door die vergadering enkel, deeleii neutrale, stol' heen. Wij gelooven.dat dit d, kern van het, verdienstelijk werk der l laagsche com missie-Verdenius is, en wij hopen, dat de stariv. simplistische lïijksregeling door een aanvullend Koninklijk Besluit moge worden gevolgd, dat de mogelijkheid alsnog openhoudt voor locale l passing van?, althans proefneming met de iu dal rapport neergelegde beginselen. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER & Co. M ^ vs DEN HAAG ? ? ** AMSTERDAM - ARNHEM Verz. van Tentoonstellinggoederen