Historisch Archief 1877-1940
Nó. 2652
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 31 MAART 1928
17
HISTORISCHE FRAGME'NTEN
II. HET VOORSPEL (2)
Ziezoo," dacht Philips, dat, goddank, is afgedaan,
Nu kan ik naar mijn teerbeminde Spanje gaan.
Nog gauw de 7,aken hier zoo wat op pooten zetten,
En dan zal mij geen macht ter wereld meer beletten,
Met vaart te vlieden van dit kleffe kikkerland."
Vooreerst: de plaats van -Landvoogd was alweer vacant.
Savoye naamlijk, die dien post het laatst bekleed had,
Vertrok, zoodra hij, door 't verdrag, zijn goedren beet had.
Wie zou het zijn? Oranje:1 Die had graag gewild;
Hij was genoeg door Karel over 't paard getild.
Hij had den keizer daadlijk voor zich ingenomen,
Toen hij als page in zijn hof dienst was gekomen.
De geniale knaap stond hoog in Karels gunst,
En leerde van dien meester de regeeringskunst.
Hij bleef bij alle conferenties en bezoeken.
Wanneer de rest van 't hof bevel kreeg op te doeken.
Ja, Karel heeft den Prins recht hartelijk bemind;
Hij hield van Willem meer dan van zijn eigen kind.
Hij zond hem reeds, nog nauwlijks een-en-twintig jaren,
Ala overste naar Frankrijk, schoon er ovidren waren,
Met grooten staat van dienst. Die heeren waren boos.
Dat deerde Karel niet. Hij wist wel wien hij koos.
De Prins was 't, die de kroon aan Ferdinand gebracht had,
En niet zijn eigen zoon, die 't toch met recht verwacht had.
't Was leunend op den Prins dat Karel binnenschreed,
Toen hij te Brussel indrukwekkend afstand deed.
Geen wonder, dat de Prins, wieust borst van eerzucht blaakte,
Naar 't hoogverheven ambt van Onderkoning haakte.
Wie was er de gedachte spookte door zijn brein
Wie was er in het land, die zijn rivaal kon zijn?
Hij was de rijkste man. Zijn vrouw, Gravin van Buren,
Verschafte 'm goeden grond en welgevulde schuren.
Hij was de hoogste man. Toen neef Renéontsliep,
Kreeg hij Oranje, dat den Graaf" tot Prins" herschiep.
Hij was de knapste man. Reeds van. nature schrander,
Had hij van Karel les ontvangen als geen ander.
Hij was de vlotste man. Kn zijn beminlijkheid
Kwam nooit met d'eischon van zijn hoogen rang in strijd.
Hij was de gulste man. In zijn. voorname woning
Ontving hij, voor zijn geld, de gasten van den koning.
Hij was de netste man. Hij keek wel naar de Vrouw,
Maar had een goed begrip van eer en hmvlijksti-imw.
Hij was de gaafste man. Hoewel hij hield van fuiven.
Was hij gezond en sterk, en stevig in de kluiven.
Hij was de schoonste man. Een gunstig aangezicht
Is voor den diplomaat van geen gering gewiclit.
Hij was de slimste man. Eri veilig kan men zeggen,
Dat tegen hém-alleen Granvelle 't af moest leggen.
Hij was de beste man. Ken reine, vrome vrouw
Had hem geleid in deugd, met teedre moedertrouw.
Hem en zijn broers. Gravin- van Slolliery, Jiiliuiic,
De peet van W'ilhelniirut's eerste onderdane.
De Prins was, naar men ziet, de aangewezen man.
Hij was er van vervuld. Hij sliep er 's nachts niet van.
De koning nam hem niet. Men kan 't niet tegenspreken,
Dat was ook juist gezien, van Philips' kant bekeken.
Wat hij verlangde was een handzaam instrument,
Geen superieur in kracht, karakter en talent.
Hij zag dat Willem wist van wankelen noch wijken.
Dat hier de mindre 's meesters meerdere zou blijken.
Hij vreesde bovendien, en lang niet zonder grond,
Dat hij, die algemeen zoo hoog in aanzien stond,
Zich wijden zou aan 't volk, waarvoor hij zooveel voelde,
En dat was net precies, wat Philips niet bedoelde.
Oranje dus maar niet. Laat uw verbeelding gaan:
Veronderstel dat Philips 't wél eens had gedaan
Zou 't drama afgewend, en 't vaderland gered zijn. . . . ?
Weineen. De Prins zou na een week weer afgezet zijn.
(Wordt vervolgd) ('HAHIVARIUS
Alida's croquante croquetjes
door ALIDA ZEVENBOOM
XT'AN morgen met de eerste post
een aangeteekend stuk uit
Batavia. Ik schrok er van. want juffrouw
Augustinus van het Thorbeckeplein,
die mij van de week de kaart gelegd
heeft, had mij gezegd dat ik een
prettige tijding van over het water
zou krijgen met een kleinen
tegenhouder en nu schoot mij in eens iets
te binnen dat ik glad vergeten was ....
Het is misschien zondig geweest
omdat de mensch het lot niet moet
uitlokken, maar ik had een paar maan
den geleden op een
huwelijksadvertentie geschreven waarbij een Indische
planter een dame als vrouw vroeg,
bereid om zijn eenzaam lot in de
binnenlanden te deelen en zijn leven
l mm i IIIMI l
|TIMTUR|
op te vroolijken en uit medelijden met
dien eenzame schreef ik er op. want als
het met de Spelen" eens mocht
tegenloopen, moet de mensch op de
toekomst bedacht zijn. Maar ik had
er niets op gehoord, al had ik er een
portret bij in gedaan.
Kn nu schoot het me te binnen dat
een brief heen en weer naar Indi
zoowat twee maanden onderweg is en
dat kwam dus net uit.
Ik heb gauw mijn huishoudschort
afgegooid en ben op de tram gestapt
en heb den brief gehaald. Ik voelde
het direct aan de dikte en het kloppen
van mijn hart: er zat een portret in !
En een mooie loopende hand niet
karakter. Het klopte er van in mijn
keel, zoo aangedaan was ik. Ik had
hem wel direct open willen maken,
maar ik hield me in en in de tram
heb ik hem vast tegen me aangedrukt
en ik voelde hoe eenzaam die man daar
midden tusschen de apen en de tijgers
moest zijn en wat zou meneer
Stanoslafski van de beneden-suite wel
zeggen als ik vertelde dat ik als
handschoentje naar Indie ging !
Thuis ben ik op mijn gemak gaan
zitten, want een genot moet je zoo
lang mogelijk rekken, anders heb je er
niets aan en heb voorzichtig met de
punt van mijn schaar de envelop
opengemaakt en ik had goed gevoeld
er viel een mansportret uit en op
den grond ! Dat was eigenlijk een
slecht voorteeken, maar ik lette er
zoo niet op en ik bukte me en raapte
liet op. Het was van wat een knap
manspersoon met zoo'ii Indischeu
helmhoed op, net als verleden jaar die
Indische fuselier gedragen had die
hier was oai generaal van lleutsz te
begraven en ik zag direct aan zijn
gezicht hoe eenzaam hij het, hebben
moest. Kn goed bezien eigenlijk nog
een jonge man in de kracht van zijn
jaren en zoo'ii vriendelijke oogopslag,
die me de tranen naar me oogen deden
gaan. En toch.... hij kwam mij erg
bekend voor. al kon ik hem met geen
mogelijkheid thuis brengen.
Toen draaide ik het portret om en
daar stond met dezelfde vaste hand
geschreven: ..Voor Alida".
Ik moest er eeu slokje water met
wat rum voor drinken, zoo greep het
me aan.
Wil u wel gelooven dat ik den brief
niet durfde lezen? Ik had nog nooit
een minnebrief gehad en dan op zoo'n
afstand en uit een land waar het 7,00
warm is. Het portret lag in mijn
schoot zoo echt vertrouwelijk al en
keek me zoo lief aan en ik dacht iu
eens: stel je nu eens voor dat
een tijger hem opgevreten had !"
Dan was ik misschien nu al weduwe
zonder handschoen. Een vrouw moet
zich altijd weten te vermannen en ik
heb den brief voorzichtig
opengevouwen en.. .. Het is zonde dat ik
het zeg, maar ik heb hem in elkaar
verfrommeld en in een hoek gesmeten.
Dat was mijn eerste beweging maar ik
had er hetzelfde oogenblik erge spijt
van en heb hem weer netjes glad
gestreken en gelezen.
11 ij begon aldus:
Lieve Juffrouw Alida en Zuster !
Dat vond ik al vreemd dat hij mij
zuster noemde en dat van een man die
midden tusschen nijlpaarden woont?
Maar ik las een paar regels verder en
sloeg toen het blaadje om en zocht
naar de handteekening en toen kwam
er weer een traan in mijn oog en
moest ik weer een slokje; water met
rum nemen, want hij wasjvan meneer
Kikus Col ij n en het portret dat er bij
was. was van hem zooals hij aan boord
gekiekt was toen hij aan wal zon
stappen !
Ik vind het echt lief van hem dat
hij in de verte nog aan mij gedacht
heeft en als ik hem bedank, dan zal
ik hem meteen vragen of hij eens naar
mijn planter uitkijkt als hij de binnen
landen intrekt. Want is het niet een
iegelijks plicht den eenzame van ziel
te troosten?
'Nieuwe uitgaven
A. M. de Jonij, ..Ntii/r zonnige
Juinden ht fhtukfi' (ietij".
Kin. (Jticrido's l'iti/ei'fry-AIij,
A.niKtcr<l(on.
\. M. de .long hoeft met het
Noorsche stoomschip ..Meteor" een
pleizierreis gemaakt rondom de
Middellatidsche Zee. Hij bezocht Italië. Sicilië,
Egypte, Palestina, Griekenland, Malta
en Corsica,, eri geeft hiervan in
bovenaangehaald boek een vlotte beschrij
ving.
De moeilijkheid voor den. schrijver
zat hem blijkbaar daarin, dat hij
eigenlijk niets meer heeft beleefd dan
een gewonen sight-seeing-tocht in een
overbekend en uit den treure be
schreven gebied. Toch is hij ei' in
geslaagd, meestal tamelijk onder
houdend te blijven. Zoo nu en dan
wordt hij wel oen beetje langdradig,
zooals bij zijn eindelooze klachten over
de hebzucht en bcdriegelijkheid van
de vele gidsen en dergelijkon. Daar
naast staan echter andere gedeelten,
waar hij ons werkelijk mee weet te
nenien op reis.
Het boek is netjes uitgegeven en
aardig geïllustreerd.
J. A. N. Th. a Th. v. d. HOOP'
VIÏKBKTRUING
De tentoonstelling ter herdenking
vaiiGoya wordt op 16 April geopend,
en niet op 16 Maart, zooals abusie
velijk in het artikel was vermeld.
De foto van de Daniesniude (.,>.
Honitotoe (2G50) is ontleend aan
Thieme's uitgave: de Vries. Hij de
berg-.\Jfoei-en van \\est-Setan.
VERZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DE
REDACTIE ix TE ZENDEN AAK HET
SECRETARIAAT VAN DE GROENE
AMSTERDAMMER", KEIZERS
GRACHT 333, AMSTERDAM.