No. 2654 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 14 APRIL 1928 19 UIT HET KLADSCHRIFT VAN JANTJE ROOTA.HILLENs DELFTSCHE POST 3 KWALITEITEN: VORSTENLANDEN 8 CT DEL.I ZANDBLAD 1OCTHAN/v^hgA. 12 C~T Het Cadeaustelsel door MELIS STOKE f~^\ NZE onvermoeide Minister van ^^^ Arbeid, Handel en Nijverheid heeft onlangs met een boeiende rede voering de Staatscommissie geïnstal leerd die rapport zal uitbrengen over de euvelen van het Cadeaustelsel. Het koopen van het meest alledaagsche gebruiksartikel zonder de kans daarbij een heerenrijwiel, een gramofoon of naaimachine op te loopen, zoo riep Z.Exc. bij die gelegenhuid uit wordt steeds moeilijker". Deze woorden zijn ons volk als uit het hart gegrepen. Onder de geregelde verbruikers van cigaretten, zeeppoeder chocolade en kachelglans zijn de heerenrijwielen, naaimachines en gramofonen inderdaad epidemisch ge worden. Gelijk in alle gevallen waarin de nood tot het hoogste gestegen is, kan slechts eene Staatscommissie redding brengen; en al zal deze commissie, wanneer zij de door den Minister uit gestippelde werklijnen volgt, dan ook niet aankomen met ontwerpen van wettelijke voorzieningen tegen het cadeaux-euvel, zij zal toch wel zeker bewerkstelligen dat de in de maat schappij zelve sluimerende weerzin tegen geschenken geprikkeld zal worden tot verzet, Dit nu is reeds gebleken uit de notulen der eerste vergadering dezer Staatscommissie, waaruit wij hier onder een onbescheiden greep zullen doen. De Commissie heeft telegrafisch het advies ingewonnen van prof. Casimir die, naar men weet, momen teel Egypte bereist. In een uitvoerig telegram verklaarde Z.ll.G. zich Biet de commissie van oordeel dat liet cuvel in den grond moet worden aan getast, en wel door bij het kind den weerzin tegen Is et cadeau aan te kweeken. Z.H.G. heeft de commissie een bro chure toegezegd aan de hand van welker inhoud de onderwijzers de kinderen het gevaar van het aan vaarden van geschenken onder liet oog zullen brengen. Deze brochure zal tot titel dragen: Voor wat hoort wat", door .Prof. K. Casimir, en de strekking zal zijn, wie een geschenk aanneemt, moet daarvoor op de een of andere manier indirect betalen, hetzij door goed gedrag op jeugdigen leeftijd, hetzij in geld als volwassen cigarettenrooker. Aldus hoopt men. in het opkomend geslacht een gezonden afkeer tegen het cadeau-als-zoodanig aan te kweeken, tot het verzekeren van een gelukkiger toekomst aan het nageslacht der rampzalige verzame laars van Verkade's plaatjes, H. O.beestjes en bons van diverse cigarettenmerken. Maar zoo vroeg de commissie zich af moeten wij wachten op den oogst van dat thans uit te strooien zaad, en inmiddels het onkruid van drie reepen chocolade bij n kilo bakmeel, en van n koperen haardstel voor 2000 stukken huishoudzeep laten voortwoekeren.... ? Unaniem was men van oordeel dat zulks een schande zou zijn voor een vrij en beschaafd land, en men besloot tot het instellen van zeven sub commissies, onderscheidenlijk belast met het onderzoek naar: den omvang van het verzamelen van bons, den handel in bons, den invloed van het premiebonstelsel op de volksvoeding, de openbare zedelijkheid en het parle mentair absenteïsme, den invloed van het cadeaustelsel op de beperking van het kindertal en op het verzuimen van stemplicht, en de waarde van het bonnenspaarstelsel voor liet nationaal vermogen,. In principe werd besloten dat aan de hand van deze gegevens eene campagne met pakkende reclamebiljetten gevoerd zou worden, alsmede tot het uitgeven van een antl-cadeaupostzegel. Een sociaal-demoerati.-.ch lid van de commissie wensclite voorts liet insti tuut der Kiddenmleii opgenomen te zien onder de uitwassen van het cadeaustelsel, wat op voorstel van den voorzitter der staatscommissie werd verworpen. Weer andere leden stelden de open bare vervoermiddelen als voorl.ecld van het afkeurenswaardig stelsel. Als wij een. aantal spoor- of tramkaartjes per dag koopen, en daarvoor een zeker bedrag betalen aldus deze leden stellen de directies ons in staat om door een z.g. abonnement, dus door massa-consumptie, eene belangrijke prijskorting te genieten, welke marge is aan te merken als een geschenk dat door alle reizigers, dus door de ge meenschap wordt bekostigd. Wat men dus minder betaalt door een spoorwegabonnement te nemen, betaalt men indirect aan belasting terug. De voorzitter verzocht de leden hierop niet verder in te gaan, en stelde het agendapunt: bruine boonen en radiotoestellen aan de orde. Een der leden bracht hierbij in het midden dat dit eene in dubbel op zicht onzedelijke combiratie was, aan gezien het gebruik van bruine boonen voor alle dat van radiotoestellen daarentegen niet voor alle confessioneele gezindheden was toe te staan. Bij het punt huishoudzeep en gramofoons werd een felle atrijd gevoerd over de vraag of de hygiëne van de woning de muzikale ontwikkeling van ons volk zou bevorderen, dan wel of daarentegen de volkszang een remPRIMA menden invloed zou hebben, op de ontwikkeling der volksgezondheid. Vervolgens deelde een lid mede dat hem in ruil voor 4000 mosterdbons een vrije maaltijd in een bekend res taurant was aangeboden, van welke premie echter door hem geen gebruik gemaakt kon worden wegens eenhardnekkige maagkwaal tengevolge van overmatig gebruik van mosterd. . \ Een ander lid vertelde van een familielid dat gedurende ruim negen tien jaar op alle maaltijden een zenuwstillenden drank van een bepaald fa brikaat gedronken had om do 40.000 bons machtig te worden, in ruil waar voor hij een zeereisje zou mogen maken. Toen dit familielid het vereischte aan tal bons bijeen had, was hij in een zoodanigen staat van geestesoverspanning, dat zijn dokter hem in een krank zinnigengesticht liet opnemen, waar door het reisje verviel. Verschillende leden deden nog mededeelingen omtrent gratis bioscoop bezoek voor verbruikers van. kunst matige moedermelk, voetballen voor afnemers van kunstbeenen en kinderspeelgoederen voor massa-afnemers van slaapmiddelen en laxeerpoeders, waarna de commissie eene motie aan nam waarin werd vastgesteld dat vele lieden zekere voor de beurs ea de ge zondheid schadelijke artikelen in groote hoeveelheden inkoopen met het eenig en uitsluitend doel om rijwielen, naaimachines, althans geheel andere zaken machtig te worden, hetgeen eene onrechtmatige protectie van zekere industrieën beteekende.