DE GRQ£NE AMSTERDAMMER VAN 21 APRIL 1928 5 SPREEKZAAL Het ontstaan van den Wereldoorlog 'T* WEB Nederlandsche generaals, weliswaar ge pensioneerd, maar waarvan de een opperbevel hebber was van land- en zeemacht tijdens den oorlog van 1914?191H, de heeren Snijders en Dufour, heb ben onlangs, in opdracht van het ,.NTederlandsfth Comitétot onderzoek naar de oorzaken van den wereldoorlog", een boek uitgegeven dat 310 blad zijden telt en den titel draagt: ,,De Mobilisatie der groote Europeesche mogendheden en de invloed van de'Generale Staven op de ontketening van den Wereldoorlog". Wat is de waarde van deze studie door neutralen en dia dus onpartijdig diende te zijn? Welk is het doel van het Nederlands f h <; Comité, waarbij men zeker objectiviteit en geen vooroordeel zou ver wachten? Heeft Dr. Japikse, voorzitter van het Comité, op do tweede vraag geantwoord, toen hij, bij een lezing die hij op 7 Februari te Amsterdam hield, zeide: De schuld van de middenrijken is niet be wezen; het Verdrag van Versailles is een gevaarlijk gezwel waarin men het mes zal moeten zetten"? Wat het boek van Snijders en Dufour aangaat, onder den schijn van een militaire bestudeering te zijn vari de maatregelen, voor en gedurende de mo bilisaties, door de Generale Staven der groote mogendheden genomen, begeeft het zich volkomen in de staatkundige en diplomatieke oorzaken van den oorlog; maar de schrijvers wachten er zich wel voor, terug te gaan tot de Marokkaansche gebeurte nissen van 1905?-1906, die de vredelievende en toegevensgezinde bedoelingen van Frankrijk in zulk een helder daglicht stelden. Als zij zich dan bewegen op het gebied van staat kunde en diplomatie, wordt de slotsom van hun werk deze: dat de zwaarste verantwoordelijkheid niet rust op bet imperialisme van Duitschland en Oostenrijk, maar op Rusland en het republikeinsche Frankrijk. De Oostenrijksch-Duitsche overva-1 wordt een Fransch-Russische (blz. 171). Zij schromen niet te verzekeren dat Frankrijk niets gedaan heeft om in Jnli 1914 het strijdlustig Rusland tegen te houden; integendeel, het heeft welbewust de oorlogszuchtige hartstochten van Rusland aangewakkerd; Parijs heeft raadgevingen naar St. Petersburg geseind die de Russische re geering als aanmoedigingen tot een oorlog mocht beschouwen. Zelfs bet terugtrekken van de Fran sche troepen tot tien kilometer achter de grens, is niet voldoende om deze militairen te overtuigen: hierin zien zij slechts een stuwen" maatregel, voor Frankrijk ongevaarlijk, en met de listige bedoeling Engeland te bedriegen. Men zal opmerken dat zij zelfs de Fransche eerlijkheid niet ongemoeid laten. Wij brengen de feiten nog even in herinnering: op 30 Juli zendt Viviani aan Paléologue, Fransch zaakgelastigde in St. Petersburg, een telegram (No. 101), waarin hij zegt: ,,... .Frankrijk zal geen enkele poging onbeproefd laten om, ten behoeve van den wereldvrede, het conflict op te lossen. .. Ik ben van meening dat het dienstig zijn zou, dat Rusland, bij de voorzorgsmaatregelen die het meent te moeten treffen voor zijn veiligheid, geen enkel besluit nam dat aan Duitschland een voorwendsel in handen zou kunnen geven om tot geheele of gedeeltelijke mobilisatie over te gaan". Dien zelf den dag, Poincaré, oud-president van de repu bliek deelt het persoonlijk mee in zijn gedenkschrif ten (L'Union Sacré, blz. 886) , bracht Iswolsky, Russisch zaakgelastigde in Parijs, die van het tele gram op de hoogte was, een bezoek aan Viviani, op de Quai d'Orsay. Hij zegt hem dat zijn militaire attaché, graaf Ignatief, aan den minister van oor log, Messimy, heeft gevraagd, hoe de raad van de Fransche regeering, omge/.et in technische woorden, verstaan moest worden. Messimy heeft hem aan geraden om de mobilisatie te staken en \ooral om met het vervoer van groote troex>enniaehten op te Pijnloos Scheren Vlug Scheren Schoon Scheren zonder dat Uw huid stukgaat of naschrijnt ook al is Uw baard nog zoo zwaar en hard, indien U slechts vóór het inztepen de baardoppervlakte inwrijft met een weinig Doos 30,60, Tube 80 et. P U R O L Paranoia te Doorn Teekening voor de Groene Amsterdammer", door L. J. Jordaan ,IJL VOORT, KOERIER, OPDAT DE WERELD D AVERE VAN ONZE KEIZER LIJKE GOEDKEURING ! houden. Viviani heeft geantwoord dat deze uitleg inderdaad strookte met de meeiiing van de regee ring en Iswolsky heeft beloofd dit alles over te bren gen aan Sasouoff. Dien zelfden 30 Juli, 's avonds om S uur 40, komt weer een ander telegram van Viviani aan St. Petersburg, dat Sasonoff met den meesten, na druk in overweging geeft, zonder tijdverlies zich aan te sluiten bij het (bemiddelingsvoorstel van Sir Edw. Grey. HO Juli, te lli uur 55, wordt viit Parijs het bevel verzonden om de dekkingstroepen te laten opruk ken. Maar, als laatste voorzichtigheid, besluit do Fransche regeering dat deze op tien kilometer ach ter de grens zullen gehouden worden, om een ont moeting tusschen Fransche en Duitsche verkenners te voorkomen. Men wist toen te Parijs dat aan alle kanten de Duitsche legers al aan de gren/eii gereed stonden; maar men wist natuurlijk niet dat het Duitsche ultimatum aan Belgiësedert 2(> Juli in een la bij de Duitsche legatie in Brussel lag. De veldtochtplftnnen van den Eranschen Gcneralen Staf, gegrondvest op de zekerheid van het geringer aantal soldaten, waren er op berekend dat Frank rijk, in geval van oorlog met DuitKchland, dadelijk den opmarsch zou beginnen door den l', l /.as. 11 et terugtrekken tot tien kilomotet1 achter de grens l.eteekende dus een volkomen omverwerping van alles wat de Generale Staf zich liad voorgestel'! eii slechts een regeering die /ich hardnekkig vastklamp te, aan de vredesgedachte de meest linksehe die men in Frankrijk ooit gekend heeft slechts een regeering die weigerde te geloo\ en dat de bot «ing HET adres voor prima PARKETVLOEREN tegen sterk concurreerende prijzen is FRED. MEIJER Amsterdam v. Baerlestraat 160 - Tel. 25615 - Gev. 1908 onvermijdelijk was, kon een maatregel gelasten die, doordat de hoogstgelegen punten, als de berg kam der Vogezen, werden prijsgegeven, het land letterlijk voor den vijandelijken inval openlegde. '.'m tot een slotsom te komen: het zal den heeren. .Snijders en Dufour moeilijk vallen om de verant woordelijkheid voor de gebeurtenissen van l U Mop rekening van Frankrijk of zelfs van Rusland t<; schuiven. Hot zou goed zijn indien zij bedachten. dijt. daargelaten of het oen verdienste is gedurende den oorlog neutraal te blijven, het er zeker een is onzijdig Ie zijn tijdens den vrede. A. rafgjiygg Gl DDING^ L. 6 4 TUYNENBURG MUYS