Historisch Archief 1877-1940
Nb. 2656
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 28 APRIL 1928
15
De Vereeeiéde Staten ee
door C. A. KLAASSE
Wij planten kinine om geld te verdienen.
IE herinnert zich niet uit zijn jeugd het
prentje van den grooten bulldog en het
juffershondje, beide zich vergastend aan het hun
voorgezette al dan niet precieuse maal. De schrokop,
.niet verzadigd door de hem toegemeten portie,
vergrijpt zich aan zijns buurruans maaltijd; de
buurman wijkt met angstig scheef-opgeheven blik
terzijde en ziet zich het hapje ontgaan. Maar zijn
verzet beperkt zich tot een ietwat ontevreden
en verongelijkt gegrom. De groote buurman heeft
zijn voorste tanden mitsgaders do krachtige kaken
getoond, waarvan de aanblik voldoende is om den
bestolene te doen retireeren. Tiet recht, van den
sterkste, luidt het onderschrift dat de jeugd reeds
bij de intrede in het leven vertrouwd moet maken
met de ongerechtigheden die haar te wachten
staan. Al naar den zin van den samensteller van
liet platenboek voor moraliseeren verschijnt naast
deze prent de menschelijke weldoener die het
juffershondje als compensatie voor ondervonden
onrecht een extra lekker kluitje toestopt, en toe
ziet dat niet wederom dit hapje naar den sterkste
verhuist.
Wanneer men de ontwikkeling van de econo
mische verhoudingen in de laatste jaren tusschen
de Vereenigde Staten eenerzijds en de overige
wereld anderzijds onder de loupe neemt, is men
geneigd bovengenoemd beeld in do herinnering te,
roepen. Men leest van aaneensluiting van Ameri
kaansche koopers om tegen niet-Amerikaaiiseho
verkoopers te ageeren. Kn niet minder doet do
regeering van do Vereenigde Staten van zich spre
ken. Zoodra maar niet-Amerikaansche belangen
vasten voet aan gene zijde van den Oceaan dreigen
te krijgen, laat men. daar de tanden zien. Men
hoeft zelfs niet eens zoo ver te gaan om het met
de Amerikaanse!)e regeering aan den stok te krijgen.
Wanneer men zich geheel buiten Amerika houdt,
doch slechts op een daarbuiten gelegen
productiesterrein neigingen ten toon spreidt om de scherpe
kantjes van de concurrentie af te vijlen stuit men
reeds op verwoeden tegenstand. Ik moge enkele
voorbeelden releveeren die ons allen nog versch
in het geheugen liggen.
Het meest recente voorbeeld is wel het
kininegeval. Eind Maart werd door den U.S.
commissioner Cotter een partij kinine ter waarde van
$ 100.000 in beslag genomen. Kenigen tijd later
heeft de Pederal O rand Jury verscheidene maat
schappijen en personen in staat van
beschuldiginggesteld. Daaronder bevond zich het K ma Bureau,
dat beschuldigd wordt de prijzen willekeurig op te
drijven, door beperking van den voorraad kinabast.
Het Bureau wordt daartoe in staat gesteld door
contracten met de Javasche kinaplanters, waardoor
het 90 pCt. van de wereldproductie controleert.
Het schijnt dat de Amerikaansche regeering door
deze aangelegenheid ook onder Amerikanen veel
tegenstand heeft uitgelokt. Men vindt de zaak wel
wat dwaas op touw gezet. Afgezien van het feit,
dat practisch strafrechterlijke resultaten vrijwel
uitgesloten zijn, meent men dat van misbruik
maken van de monopolistische macht allerminst
sprake is. De kina-productie heeft in den aanvang
der cultuur zeer moeilijke jaren doorgemaakt,
BRIDGE
EEN HANDBOEK VOOR
Royal-Auction en
Contract-Bridge
voor geoefenden en voor beginners
DOOR
B. M. v. d. GROENE
Prijs ingen. f2.25; geb. f2.90
Uitgave van
N.V.VAXI10LKEMA&WAKKNDORP'S U.-M., AMSTKKDAM.
en de aaneensluiting der planters is door de om
standigheden uitgelokt, /onder dat had men het
niet kunnen bolwerken. Zoo is op Ceylon de
kina-verbouw eraan gegeven, en heeft men do
plantages door thee-cultures vervangen.
Maar er zijn. meer voorbeelden. Ik moge slechts
herinneren aan de houding, wdke de Yeroonigdc
Staten steeds tegenover de rubberrestrictie hebben
aangenomen. Wel heeft de regeering officieel geen
stappen gedaan, maar lloover heeft niet afgelaten
voortdurend op dit aambeeld te hameren. Wie weet
wat do toekomst nog zou gebracht hebben.,
indien niet de restrictie haar eigen graf had ge
graven. In elk geval hebben de Amerikaansche
rubberverbruikers zonder regeeririgssteun. de, hoof
den b ij eengestoken, en niet geheel zonder succes.
Tegenover onderhandelingen der suikerproducciiten
onder leiding van Cuba heeft de Amerikaansche
regeeriiig nog niet openlijk stelling gekozen,
maar men mag gerust aannemen dat de
Cubaansche voorstellen minder gematigd geweest zouden
zijn. wanneer de Ver. Staten op dit punt «uiantit
négligeable waren. Cuba geniet een preferent
invoerrecht; het kan niet al te dolle
restrictiecaprioleii maken uit vrees die preferentie in t e boeten.
Waaraan moet men het nu toeschrijven dat
deze Wille zur Macht zich eerst in het laatste
decennium openbaart':' .Het antwoord ligt betrek
kelijk voor de hand. Voor den wereldoorlog was
Amerika het debiteurland. dat zich tegenover
Europa bescheiden diende te gedragen wilde het
zichzelf niet berooven van den onontbeerlijke!)
financiedeii steun bij den opbouw van de econo
mische organisatie, l let spoorwegnet eisohte enorme
kapitalen. Onze fondsen-prijscourant beval in de
lange lijst van Amerikaansche spoorwegaandeelen
nog de bewijzen van die financieelo knechtschap.
Doch de wereldoorlog heeft in die verhouding
een radicale wijziging gebracht, (irooto posten
Amerikaansche waarden werden op de
Amorikaanschc markt teruggebracht, waar dj rijkdommen
zich voortdurend vergrootten. De economische
opbouw was juist voor den aanvang van den oorlog
vrijwel voltooid en de Amorikaaiiseho volkshuis
houding ging de vruchten plukken van het uit
Europa destijds gezaaide kapitaal. Van een
debiteurland werden de Vereenigdo Staten, een
erediteurlaiid. Groote oorlogscredieten werden na
de toetreding tot den oorlog aan de bondgenooteii
verstrekt, en daarmede was zoowel politiek als
economisch Amerika's macht gevestigd. Doch
meer factoren werkten ertoe mede dat de Ver.
Staten zich eenig machtsbctoon konden veroor
loven. De enorme uitgestrektheid van het land
met zijn rijke minerale en agrarische bronnen waren
daarvoor een conditio sine qua non. Op enkele
uitzonderingen na bereikte men het dorado v au
de economische autarchie. (i een wonder dat,
waar de historie een goeden voedingsbodem vormde,
do machtsontplooüng zich ontwikkelde in de rich
ting van monopoliebestrijding. De groei van
Amorika's nijverheid was steeds gepaard gegaan met
zeer sterke kapitaalconcentratie. Men had daar
door de gevreesde almachtigheid van monopolies
loeren kennen en in een tweetal wetten do trust
vorming bestreden. De laatste, de
Sherman-antitrust-act, behecrschte zoozeer de economische
denkbeelden der Amerikanen dat het niet meer
dan logisch is dat ook ten aanzien van hot buiten
land de toepassing als van /.elfsprekend werd be
schouwd. En juist in die periode der laatste tien
jaren, waarin Amerika's financieele en economische
mac.ht bevestigd werd. ontstond in verschillende
takken van nijverheid buiten de Ver. Staten
do zin voor coöperatie. Niet alleen, de Volkenbond
is een bewijs van die samen\\ erking. de vele inter
nationale kartels zijn daarvan de economische
tegenvoeters. Du choc des circonstances jaillit
la brouille, zou men met een varia.nt op de aloude
zegswijze kunnen filosofeoren.
ritbreiding van de .Monroe-loer op economisch
terrein ligt dus in de lijn dor ontwikkeling, lid
bedreigde Europa zette zich schrap opdat niet.
liet kluif je aan den groot 011 krachtigen buurman
overga. Hot hooft voldoende vitaliteit en tech
nische hulpbronnen om de zoo begeerde zelf
standigheid te bewaren.
Beurs-spiegel
Donderdtiij. 2(> April
TN mijn vorig overzicht sprak ik van een gun
stiger ondertoon voor oliewaarden. Ik maakte
melding van het feit dat de verschillende Factoren,
die voor eenigon lijd de klad in de oliepapieren
hadden gebracht wel uitgewerkt schenen en dat
derhalve de positie opgeklaard was. Ken gunstig
bericht zou in staat zijn een opleving t e brengen.
Als om deze bewering te logenstraffen kwam enkele
dagen later hel gerucht dat d'1 si rijd fusschen de
Koninklijke-groop en de Stamland Oil of New-York
met vernieuwde hevigheid dreigde aangewakkerd te
worden. Kn die strijd, waartoe de directe
aanleidingde Hussiseho olie-(juaeslie was de
grondoorzaak schuilt natuurlijk dieper noemde ik juist
geluwd althans doodgezwegen. JVze geruchten
werden int usse.hen ook weer tegengesproken: in
elk geval bleven aandeden Koninklijke gevraagd.
en was ocik in Wallstreet de stemming voor
oliefondsen gunstiger. De prijzen van ruwe olie werden
verhoogd, en de berichten uit Amerika, bleven, op
timistisch. Inderdaad schijnen de pogingen tot.
beperking van de productie aldaar succes te hebben.
Men houde echter in het oog dat nog immer twee
machtige concerns tegenover elkander slaan en
dat een uitbarst ing steeds mogelijk blijft.
J n. de rubber vlot het nog niet erg. Amster
dam Hubber hadden wederom een respectabel
koorsverlies te ineasseeren, dat nog A ergroot
werd toen een gerucht de ronde deed dat een
obligatie-emissie op komst was. De koers zakte tot
bij 2111 ",', in. Doch toen daarna het gel licht in een
positief bericht verkeerde trok de koers weer aan.
Te I'arijs schijnt, men de laatste t oebei-eidseleii
1e t rei l en v ooi' de k« i mende st abi lisatie. De re'^eeriim'
zal. gebruik makend van de haar bij de wet van
l!>2li verleende machl. om /.onder voorafgaande
goedkeuring van het parlement, zekere l'inancieele
handelingen te verrichten, een consolidat iclecning
van meerdere milliarden francs aan de ma.rkt
brengen. Deze leening zal moeten dienen, eenerzijd-1
om nog uitstaande bons de trésor te delgen en in
langloopende ubligatü-n omtexetten. under/.ijds om
de schuld van den Staat aan de Banene de Krance
aflelossen. Dit laatste is pr.iet isoh eveneens als
consolidatie van vlottende schuld (e beschouwen.
Daarmee zal een eind gemaakt worden aan den.
abnormaal omvangrijke!! debetstand van de
regeering bij de circulatiebank. De door die voor
schotten veroorzaakte inflatie zal daarmede tes'ens
uit de wereld geholpen Worden. De gevolgen van
deze operatie zijn moeilijk 1e overzien. Wel zou
men geneigd 'zijn te verwachten dat de grootc
ruimte op de Fraiische geldmarkt wellicht in. het
tegendeel zou verkeeren. wanneer zulke groot e
bedragen daaraan «orden ontt rokken. Maar daarbij
moet gereleveerd worden dat groote sommen thans
bij do schatkist, op deposito staan, welke practisch
dus reodsgevuimeii l ijdnit de circulatie zij n genomen.
.Hoe dit zij. de weg voor de waardefixatie van
den Eranc is dan geëffend, l'oincaréof moet
men zeggen Hokanofski. want hij schijnt wel de
ziel van het financieel herstel te zijn geweest
hoeft dan zijn doel bereikt.
Inmiddels is de fondsenspeculatie na een tijde
lijke iir/.inking in Parijs weer heftig opgedoken. .De
meeste aandeden zijn in de laatste dagen bij spron
gen naar boven gegaan. Toch was het koerspeil
allerminst bijzonder laag te noemen. Sedert de
rijzing, die na do feitelijke stabilisatie tegen het
einde van lü-l'. was ingetreden, hadden de meeste
fondsen reeds respectabele1 noteeringen bereikt.
Ook Herlijn dreigt weer door de internationale
speculatie te zijn uitverkoren, voor hernieuwde
hanssea.anvallen. Daar is trouwens een u-rooter gat
in de hoogst e not eering geslagen. Sedert, den fa t alen
\'.\ Mei van het vorige jaar. is geleidelijk, afgezien
van onderbrekingen. bet koersniveaii
lernu;uvloopeii. De iets hetere tendens van de jongste
maanden lijk' nu te verkeeivn in een uitgesproken
vaste stemming. Indien men met alle geweld a la
hansje speciileeren wil. waarom zon men dan ook
niet Berlijn daarvoor uit kiezen ? Daar zi.jn alt fuui.-*
nog aandeelen, die een rendejiient van ruim .">.', "
opleveren. In Brussel is thans l a '2 " reu-el.