No. 2660 DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 MEI 1928 ii I. II I. Xemchiiiova en Dol i u WAT bij het laatste bezoek vau de Diaghilew-balletten reeds te vermoeden viel, werd door Yera Nemchinova's vier dansavonden in het Rika Hopper-theater bevestigd: /.ij is, onder de weinige belangrijke jonge balletdanseressen, die wij ken nen, de belangrijkste. Het Diaghilewballet heeft in zijn rangen nog enkele veelbelovende talenten men denkt allereerst aan Danilova in Pawlowa's groep merkte men enkele namen op, waarvan de toekomst belang inboezemt en wat Rusland en het Milaneesche Scala verborgen houden is ons niet bekend; maar Nem chinova's veelzijdige gaven doen ons toch allereerst in haar de ster dei' komende jaren zien, en, wat van niet minder belang is. een danseres uit de zuiverste klassieke school. Pawlowa's sfeer is zonder twijfel doorzichtiger en ijler, haar meester schap verfijnder; de enkele seconden van haar grootste oogenblikken schij nen langer, eeuwiger van duur maai1 Nemchinova heeft de jeugd aan hare zijde, en bij haar forscher on spontaner stijl, de vele mogelijkheden van de toekomst. Wat zij, en haar groep, ons brachten. gat' overigens een volledigen triomf van den klassieken stijl te zien. Tot dien stijl mag men Petipa's ,.Lac des C'ygries", zijn pas de deux uit ..La Helle au Bois Dorruant" en min of meer, Pokine's ..Sylphides" rekenen; het moderne element van het reper toire ,,La Rhapsodie en Bleus", ,.\M Kroniek van den dans door J. W. F. Werumeus Buning Rossignol et la Rose", beiden met choreografie van Dolin. voldeed veel minder. Wat in dezen klassieken stijl groot blijft is de zuivere dans, de dans van louter figuren. Het dramatisch element, de balletvorm en zijn inhoud is evenzeer verouderd als welke halfsleetsche opera ook: het kinderlij ke decor - liet zwaantje uit ,,Le Lac des Cygnes", de zwartfl-iweelen prinsen met hun kruisbogen, de booze toovenaar en de vage historie, is niet meer dan stoffig en overbodig com mentaar bij de restende fragmenten van Petipa's groote choreografie. Hoezeer de choreograaf, de darisdichter, van belang is blijkt uit ver gelijking met wat er in de Rupsodie en Bleus" en ,.Le Rossignol et la Rose", moderne en romantisch-moderne balletten, op dit gebied te waar deeren valt. In beide balletten is de dans onsamenhangend, kort van adem, brokkelig en grillig van gang: hij beweegt in schokken en stooten, en geenszins in het voortgaande, zelf standig levende rhythme van Petipa's en Fokine's balletten. Het is van belang daarop de aan dacht te vestigen: het bevestigt ons het vermoeden dat een aanknoopen bij deze klassieke choreografische tra ditie van meer belang is dan Vele experimenteele po gingen, en dat. be halve het voortle ven van het klas siekeballet in enke le schaarsche dan seressen, het voort leven der klassieke choreografie een der levensvoor waarden van het ballet is, waaraan, voorzooverre het te heoordeelen .*' valt, ook bij de Diaghilew-groep weinig aandacht wordt ge schonken. Vera Xenichinova zal ongetwijfeld binnen afzienbaren tijd haar verrukkelijken dans nogmaals in Amsterdam zien laten, dat zich ditmaal te laat van haar grootheid bewust werd. Maar nu de aandacht voor het ballet weer blijkt te zijn toegenomen mag rnen tevens op de bressen in deze oude burcht der danskunst wijzen: noch Xemchinova, noch l'awlowa bracht balletten van modern gehalte wier vorm gelijkwaardig is aan dien van den klassiektin meester IVtipa, of aan hun eigen danskunst: men zal een aan staand bezoek van Diaghilcw moeten afwachten om de laatste modern;' pogingen met dit oude repertoire te vergelijken. Het valt onderwijl weder op dat de balletdans daar zijn zuiversten vorm vindt, waar hij vrij is van alle dramatische elementen en louter als dans in zijn absolute sfeer leeft: een variatie als de pas de deux uit ,,La Belle" staat verre boven alle experiment der andere richting. Ge heel vrij van dramatische elementen is deze dans tenslotte toch niet: er is bijv. in dezen pas de deux. ge transponeerd in andere sfeer, maar desalniettemin toch aanwezig in dr essence dezer danskunst, wel degelijk een groote ontwikkeling: een inleiden de figuur, een toenemende vervoering van samendansen. een spanning, een slot. een bouw. kortom, dien men. als in de muziek. niet mag belasten met ceiiig zwaar wichtig commen taar, maar die. als onnaspeurlijke arabi'ske van da.ii.sfigureii. er het geheim en de beteekeiiis van in houdt : herkenbaar. als een bloem aan haar geur, als de edelste mogelijkheid v» n deze.ii klassieken dans. Wellicht bewon deren wij hier liet laatste leven van e.en vooraf gaand tijdvak: ook liet ballut. hoezeer het in zijn techniek de groote traditie hand haaft, beleeft een de grondvesten omwoelende verandering van vormen. en nu zijn levenskrachtige elementen blijkbaar weer algeiiieener erkend wor den, mag men den critischen toestand niet verheelen. waarin het verkeert : Dolin's athletische en acrobatische dansen doen zien hoe gevaailijke ele menten in deze vernieuwing reeds worden betrokken. De balans van dit alles moge een andermaal opgemaakt worden. Voor eerst rest ons de jaarlijksche verlang lijst at' te sluiten: tot. een volledig os'erzicht mankeert ons nog de kennis van Diaghiltiw's recente balletten van moderne ricliling. die wij hopen da,t een volgend seizoen ons brengen zal. Kn dan ware het:, tot beier begrip, uiterst gewenscht indien er eens een demonstratie van balletdans te geven ware. waarop de voornaamste figuren en principes verklaard en benaantd werden: het is tot beter begrip van den toeschouwer dringend iioodig dat men teiiminst.' de taal van liet ballet eenigszins leert verstaan en hel blijft hoogst' twijfelachtig of van een zaal toeschouwers meer dan tien weten wat een jeté. een fouetté. een a.rabesque. een attitude, een pas de ehat etc. is. Zoo goed als de toe hoorder bij de muziek eenig begrip del' eenvoudigste elementen noodig heeft om beter Ie hooren, wordt dit bij den balletdans noodig om beter te zien: een demonstratie in dezen zin schijnt thans wel /.eer aan de orde. TOEGEPASTE KUNST door Jan D. Voskuil Een nieuw at'ticlio. Ter gelegenheid van het zestigjarig bestaan van het ,,Koninklijk Nederlandsch Gymnastiek Ver bond" heeft Louis Heymans voor de 21e bondsuitvoering, welke van 25 tot 29 Mei te Utrecht gehouden wordt, een affiche ontworpen. Tiet is jammer, dat de ontwerper van deze plaat geen krachtiger product gemaakt heeft. Een popperige moderne Venus, die in theatrale houding de handen smeekend ten hemel heft, lijkt mij allerminst waardig het feest van de stalen spieren aan te kondigen. Het is al erg genoeg, dat er zulke juf frouwen rondloopen en we doen verstandiger ze. niet met zooveel geestdrift op den voorgrond te plaatsen, zooals Heymans dit op zijn biljet deed. De letters en cijfers zijn niet alleen van hetzelfde hout gesneden, maar daarbij is ook de eenheid zoek. Alles werd angstvallig netjes .,ontworpen" doch we missen het leven. SCHILDERKUNST door Mr. M. F. Hennus l'li. llu£iirnnt van <lt' Mol-tcc !><?!? linan I.inden lii.j Wie zijn best doet om van dit schilderwerk de waarde te bepalen komt in een moeilijk parket. Het zou goed zijn als elk genre goed was behalve het vervelende. Want dit werk is niet vervelend. Het heeft zelfs een zekere charme. Maar de charme die vast zit aan alles dat onverwacht, onvoorzien. ongecontroleerd en oncontroleerbaar is. Ge moet vooral niet trachten deze schilderijen te ontleden. niet naar de compositie, niet naar den vorm en niet naar de kleur. Met is een samenraapsel van toeval ligheden. De auteur laat' zich gaan en schildert. 11 ij schildert bloemen omdat bloemen alle kleuren hebben en alle vormen. Ken enkele maal noemt, hij een naam; rhododendroiis. gladiohissen: meestal niet. Hij schildert of teekent een complex van kleuren in zekere orde gerangschikt en door zekere lijnen bepaald. De lijnen hebben weinig beteekenis maar in de samenvoeging der kleuren kan eenige bekoring zijn. dezelfde fragiele teedere bekoring die eigen is aan de kleuren van bloemen, /ulk een stuk is een bloemstuk. Is het decoratief;' .Daarvoor is het te naturalistisch. Is het naturalistisch': Daarvoor is het te decoratief. In elk geval is de Kunstzaal VAN LIER ROKIN 126 AMSTERDAM Van 18 MEI tot 3 JUNI teekeningen en aquarellen door RO KEESER maker meer een dec.orateur dan een schilder, /ijn werk heeft, een sterk uiterlijken en sierlijken ka.nl. I Ie innerlijke concent ral ie is gering, debravourgi t. &; Dat bewij/,en ook de landschappen, romanl ische oorden met sterkbewogcn luchten en onder worpen aan hevige lichteffecten. Als de sc.hilder jong is kau hem veel vergeven worden: is hij dal niet, da.n vergeve hij het ons als wij aan /.ijn roepingtwijfelen. VAM HELLES TABAK