Historisch Archief 1877-1940
No. 2660
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 26 MEI 1928
door zijn nijpende geldzorgen, keek
hem nu met ongeveinsde bewondering
aan. Als zag ze nu pas, na ruim
twintig jaar, welk een groot man ze
eigenlijk getrouwd had ! Maar wie
had dan ooit gedacht , dat er zoo iets
buitengewoons in dien kleinen, verle
gen man huisde?
In het armoedige kamertje was het
feest.
Het rook er naar koffie en koek.
Kr stonden schalen vol zoetigheden
en gedroogde vruchten en noten.
En de held van. het feest zat maar
zielsgelukkig tegen iedereen te knik
ken en liet zich bewierooken.
En toen hij dien avond, naast zijn
veel te groote en zware vrouw, als
altijd zijn bescheiden plaatsje in het
echtelijke bed weer innam, geloofde hij
zelf dat hij dat gedicht gemaakt had
.... nou ja, of had kunnen maken !
En", fantaseerde hij verder, zoo
zou hij er toch zeker vijf op een dag
kunnen maken en afleveren eri dat
was dan vijf maal vijftig zloti dus
twee-honderd-vijftig zloti. En dat was
dan toch een veel betere brood
winning dan kleermaker."
En bovendien puur verdiend geld.
Daar ging nou geen cent af voor voor
schotten, voor slijtage van je machi
nes, voor vuur. voor je persbouten !
Je nam maar gewoon een velletje
papier en je schreef een rijmpje met
extra-groote beginletters. Je bracht
het naar de krant en veertien dagen
later stuurden ze je, alsof het zoo
maar niets was, het geld naar huis !
En er waren toch nog meer bladen !
Hadt je niet De Tijd?" De Bran
ding", De Lichtstraal?"
En stonden er niet overal prijsvragen
in? Een gouden tijd kon het worden!
Hij zag zich zelf al als een beroemd
schrijver.
Op straat zouden de merischen el
kaar aanstooten: Kijk, weet je wie
dat is? Dat is Golombek, de schrijver !
Vroeger was hij maar een gewoon
kleermakertje, die hard moest werken
om geen honger te lijden en mi. . . .!"
Uit Moskou, uit Wilna, uit Krakau
komen de geleerde heeren hem bezoe
ken ! Hij schrijft in alle dag- en week
bladen ! En geld. geld verdient hij als
water !"
Toen den volgenden dag een paar
nieuwe klanten bij hem kwamen (hij
was nu immers een man van naa.n !)
stond hij ze nauwelijks te woord.
-Nieuwe opdrachten nam hij natuur
lijk niet meer aan. Wat dachten ze wel ?
En zoo kwam het, dat het verlegen.
gebogen kleermakertje, wiens pover
zaakje een opflikkering zoo hard
noodig had, de nieuwe klanten weg
joeg en de oude afsnauwde.
Ernstig begon Golombek zich op
schrijven toe te leggen.
Vellen vol bekrabbelde hij ie proza
of dichtvorm. Uren lang lag hij 's
nachts wakker en plaagde zijn arme
hersenen met het zoeken van rijm
woorden.
En terwijl zijn welgedane ega lag
te slapen, stond hij op en schreef.
schreef, schreef.. . . totdat zijn ver
moeide oogleden dichtvielen en hij
den volgenden dag rondliep, nog
bleeker, nog doorschijnender dan vroe
ger.
Zijn lange zwarte baard hing als
geklitte franje aan-en-om zijn kin.
Zijn kleeren slobberden om zijn lijf.
En na weken begon hij zich al' te
vragen waarom toch niemand van zijn
litteraire producten gediend scheen !
Wel wist hij, dat alle groote mannen
hun nioeilijken tijd gehad hadden en
hij wanhoopte dus niet. Maar had het
bij allen zoo lang geduurd?
Totdat zijn vrouw, weer hatelijk
als vroeger, hem zijn luiheid begon
te verwijten. Ke verwenschte zijn dich
terlijke aspiraties en liep naar de
buren om haar nood te klagen. Kn
teen begonnen allen, die hem
bewierookt hadden in zijn korten
wondeimooien glorie-tijd, hem uit te lachen.
Hij werd bespot en nagejouwd en
durfde bijna niet meer op straat kour-n.
K n toen ten einde raad, ging hij op
een avond naar doktor Jaroelawski
om zijn hart uit te storten.
Kleintjes en timide kwa.ithij binnen.
Wel, prijswinnaar !" kwam de
arts vroolijk, hoe gaat er mee?"
Maar toen hij het doodsbleeke
kleermakertje nauwkeuriger aankeek.
Het hij zijn vroolijken toon varen.
..Zeg eens, (jolonibek, wat mankeert
ei- aan? Je ziet er niet bepaald
vooideelig uit ! (iaan de zaken zoo slecht
dat je je niet pen beetje beter voeden
kunt ?''
Zaken, zaken," barste liet man
netje uit. zaken doe ik niet mee1'.
meneer dokter. Mijn klanten zijn weg.
Mijn naam is weg. Sinds ik die vijftig
zloti verdiend heb ben ik armer dan
ooit. Die prijsvraag, die ik gewonnen
heb, is mijn ongeluk geweest !"
Heb ? i'? die prijsvraag gewonnen.
heb jij die vijftig zloti verdiend;"
en. je garen weer op. Naai knoopen aan.
voer jassen, verstel mouwen en zakken.
Kn vooral. . . . kijk geen krant meer
in, want overal liggen prijsvragen op
den loer. Het is gevaarlijk."
Te laat. meneer dokter." zei het
kleerrnakertje somber.
Mijn zaak is weg. Ik heb geen stuk
goed meer in huis en geen cent om het
te koopen. Geen el voe.ring is er in
voorraad en mijn bouten zijn verroest.
Mijn klanten kijken me niet meer aan.
De heele familie, van mijn vrouw ver
wijt me dat ik ha.ar honger laat lijden.
maar meneer dokter, ik heb zelf nok
geen stuk eten meer. lloo zou ik het
Kaar Jan kunnen geven? Iedereen
lacht me uit en bij mijn vrouw heb ik
geen leven meer. Ik heb non maar n
ka.ns !"
..En die is?" vroeg de aits.
..Mijn broer in Warschau heeft een
groot confec.tie-magazijn en die hee
me geschreven dat hij een klein plaats
je voor me over hoeft op do
reparatieafdeeling. Maar ziet u, het is zoo'n
groot magazijn met al die poppen in
de, uitstalkast, die een fatsoenlijk
kleermaker uitlachen, als hij er voorbij
vroeg de dokter geamuseerd.
Nou ja, eigenlijk u. Maar dat
weet toch niemand. Kn liet was Inch
met mijn naam !
Ik heb sinds dien avond alle prijs
vragen, die (.-r viit komen, gepro
beerd <jp te lossen. Ik heb aan alles
meegedaan. Ik heb nachten zitten
bedenken en schrijven. Kn nieuwe
verhalen heb ik uitgedacht en opge
schreven en aan do kranten gestuurd,
maar ze sturen weer alles terug. Of ik
hoor er niets meer van. Maar geld
krijg ik nooit ! Ik heb dag en nacht
gewerkt. Ik kan niet meer l"
En wat wou je dan dat ik er aan
deed?" vroeg de dokter, met een tikje
zelfverwijt.
Ik wou van u weten hoc. u dat
eerste gedichtje gemaakt hebt. Als u
me dat nu eens precies uitlegt. ka,7i ik
het ook wel. Ik kom om raad bij l'.
meneer dokter."
...Mijn raad is: Ga naai.' je schaar
en je centimeter U-rug- Pak je krijt
gaat en waarachtig, nu weet ik niet,
kan i/i- in een «-.onfeotiemagu/iju gaan
werken ?
Kn dan. . . . Koe moet. ik er komen?
//,? zou nog wel kunnen loopen. maar
mijn v'-uu w Keet't nu- gezegd, dat /.e
niet mee i^iat als /.e loopen moet.
ik weet geen raad !"
Ik zal jullie Kot geld voor de reis
geven, Golombek, als je me eerlijk
belooft geen pen moer in je liandon
te nemen en alle prijsvragen verder
te nogeoron. Ze zijn een leelijke in
fectie geworden !"
Kn zoo gebeurde liet dat Golombek.
de eens zoo beroemde winnaar van
<le akostikonprijsvraag voor eennieuw
at'waschbaar behangsel, zijn pover
kostje ging verdienen in een confectie
magazijn met geprijsde kleeren, die een
fatsoenlijken kleermaker de tranen
uit de oogen persen.
Kn dut was wel h<-( ergste dal hem
gebeuren kon !
Dr. K. il. DE RA A F EN J. J.
(IRISS, ZET EX KEUWEN. Spie
gel der Nederlandsche letteren van 1200
tot heden. Deel l van 1200 tot 1700 3e
dr. gèb. ?8. Deel 11 van 1700 tol 1880
2e dr. i/eb. f 8. Deel 111 van 1880 tot lie
den. 2e dr. geb. / 10.50. Deel IV
Stroom inf/en en (icstulten. (ïesehiedenix
iler Xedeiiandsehe letteren. (ïeex/etijke
stroomitn/en en cultuurverschijnselen.
benevens een overzicht ra n hel leren en
een karakteristiek KIIII hel irerk run de
hoofdpersonen der Xederli/nilxrhe
lilfi'rutuur. i/eb. / 10.50.
Deel l III de bloemlezing ct»ii]>lcel
i 25. Hel complete ircrkDeel l l l' ? 85.
Uranse. / 'iti/cre /-.s-. Rotterdam.
O l' D EX XJ E l' l V .1A l'A X. dreven
uil het leren door II. H. VAX KOL.
Meteen voonroorii vitn l'roj.Dr. J/.U".
de \~isser. Met 118 il/, naar foto's en
naar Jupunxche houteneden. 2e
goedkoo/ie aitijaaj /0.05; geb. f 7.90.
Hrusse. Uitgevers, Rotterdam.
Verkorte inhoud: l De historische ver
houding tusscheii Ja/iutieii Nederland.
II. De hundelsmorual der ./apnnner/i.
III. Japansche feesten. I V. De
zelfmoord in Japan. V. Levenslot en
karakter der Ju pintsehe vrome.
Dr. /'. C. l») ('T E N K'
VERTAI.IXdEX VAN KLASSIEKEN.
Xuar liet (>riek'sch van A iscfn/los en
l'luto in Xederlandsche verzen over
gebracht: Jfet Treurspel van
Aijumeinnoon. 2<? rf/1.; Doodenoijer; Euinenieilen :
/teren tegen Thebai; Plaloons /'/taidoon
en f'liiioonx J'hfiidros. Prijs f 1.25. in
stem pelbu ml j 5.75 per deel.
/iniftsc. l'ltgerers. Rotterdam.
Dr. R. ./ACO/iSEX EX Dr. M.
ENdEIfS. SCHETS VAN DE (l
ESCHIEDEXIS DER Ol'DIlEID.
Met 81 n/b.; een orerziehtkiinrt. tijdtafcl
en register, l'rijs ? 8.50; in tinnen geb.
? 1.25. liniüfte. Citijevers. Rotterdam.
Een prfictisch ingericht en onder
houdend gexchreren n'crk. dal de ge
schiedenis run vervlogen lijden helder
niii/r voren brengt....
,IO DAEMEX. DE H Eli.K! E
l L A *M. Het spi'ookie run Stefun
l'órtox. Met 12 penteelceni mjen run de
scfir/jfster l" ionnaat, op geschept pupier
in versierd omslag i 10. -: in linnen
stenijtelbu nd / 12.50. Hrnsse. t'ifr/ercrs.
/tollerdd in.
./. M. VAN DEN HOTTEN.
VETI'LAXTEN.Metru'nn 00 illuslr.
in versierd otiixlai/ f 1.50.
('ACTIESSE\. 2c druk'. Mei ruim 50 illuntr. in
vcrxicrd oinnl<i</ f 1.50. Hrnsxe.
l'i/i/eiv/'.s'. Hollen! u m.
.I.VI.I \' E H HE lt(i. l ?()(!!?: l.-ll»'
LI.EX. RANKE \VIEKEX. Mei 15
ulb. naar info'* en een voorbericht run
Dr. Jui'. l'. ThiJNKc, prijx i l .(Hl. i/eb.
i 2.1)0. lirnxxe. f'ilijererx. Rotterdam.
TR<>r\VE \VACHTERS. M el 5:i
ujb. uuur foto's jirijx i !.!)(). ijeb. l 2.!)ll.
///?i/.s.sT. l'ilfji'rei'x. Rotterdam.
..Orerlreli xehier elk'e rerii'urhiinif. De
hexclirt/nnifcn ~iin boetend en de, lolo .s.'
'/.uo kr/irn/ ~uijt'n tri' ze noif n i m nier. in
n inioril schillerend trerk. dut is kunxl.
IfEIDAXSEX. Verzameld door II".
li/iOM-STlft'ICK. deiH. door l'o!
Dom. Eerste Handel, -e dr. 2rt diinxen
f 1.00. Nii'HH-e Hnndel 25 dansen i l.iMi.
Hruxsc, L'ityercrs. Rotterdam.
..Dat deze rij/c uiti/eijeren boekjes een
xneeex nullen ~i,in, sehtjnl ons zeL'cr.
De ieitf/d n'il tlanxen. i/eliikkiif ! Ltnil
,-f tlunsen. muur, . . . besehuulif. i/eexttij
hl<l en i'riuilij/,' "/s iti de;:e np In dutc
boekies.''