Historisch Archief 1877-1940
F\e Groene Amsterdammer
<Bc_xAVeekbIad voor- Nederland
Sinds meer dan vijftig
jaar aan de apita der
weekbladen . . . ."
ONDER HOOFDREDACTIE VAN G. W. KERNRAMP
Redacteuren: H. BRUGMANS, M. KANN EN TOP NAEFF
Secretaris der Redactie: C. F. VAN DAM KEIZERSGRACHT 333
Uit.: N.V. DE GROENE AMSTERDAMMER AMSTERDAM. C.
Het meest gevraagde merk
OPGERICHT IN 1887
No. 2661
ZATERDAG 2 JUNI 1928
De Schouwburgruimte in de hoofdstad
door Dirk Verbeek
Co-directeur van het Vereenu/d Tooneel, vaste bespeler v<t» den
Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal
Str. koud en warm water op alle kamers
PRIVÉBADKAMERS - Telefoon 22223
Een ,,Museumtheater" of niet?
ALLE goeie dingen bestaan in drieën all
three are one, zegt Kipling en dus is de
wenschelijkheid van een Museumtheater in drieën
te splitsen:
1. We hebben een mooien, nieuwen schouwburg
noodig.
2. We hebben een opera noodig.
3. We moeten iets bouwen op het Museumplein.
Stellingen nummer een en twee zijn gemakkelijk
te bewijzen en als ze eenmaal bewezen zijn, ligt het
bewijs voor stelling nummer drie klaar.
Voor het geven van groote voorstellingen van
welken aard dan ook bezit Amsterdam, behalve
den Stadsschouwburg, het Paleis voor Volksvlijt
en als men wil het circus Carré. Het laatste gebouw
is echter hoogstens geschikt voor eeu revue;
tooneel noch opera kunnen er gedijen. Ik weet niet
wat in Carréslechter is, de zaal of het tooneel;
maar slecht zijn ze alle twee.
Het Paleis voor Volksvlijt is nu niet direct een
schouwburg, waar we trotsch op moeten zijn. Het
komt overeen met de Volksoper in Weenen. waar
meestal groot gemonteerde operettes gegeven
worden, maar waar het aantal plaatsen ongeveer
twee maal zoo groot is.
Rest de Stadsschouwburg, die overbelast is,
d.w.z. dat er tijdens de seizoenmaanden zooveel
aanvragen om avonden zijn, dat daar nooit aan
kan "worden voldaan.
Behalve het onbruikbare Carrébezitten boven
dien Stadsschouwburg en Paleis te weinig zit
plaatsen om groote, dure uitvoeringen financieel
mogelijk te maken.
Toen Tuschinsky zijn prachtig filmpaleis bouwde
in de Beguliersbreestraat hebben heel wat voor
zichtige menschen hun verstandige hoofden ge
schud. Maar de heer Tuschinsky blijkt achteraf de
zaak niet slecht begrepen te hebben en zeker mag
hij een groot percentage van den toeloop van zijn
publiek schrijven op de aantrekkingskracht van.
zijn gebouw. En even zeker zal hij het niet betreuren
dat hij het aantal plaatsen in zijn theater /.oo groot
mogelijk maakte.
Iemand, die voor liet eerst Parijs bezoekt, zal
ongetwijfeld een avond naar de groote opera gaan;
omdeoperate hooren? Och ja, dat ook, maar toch
in de eerste plaats om het gebouw te zien.
Wat het Tuschinsky-theater in Amsterdam op
bioscoopgebied is, zal het Museumtheater op
schouwburggebied zijn. Als andere schouwburgen,
die weinig of geen of zelfs negatieve aantrekkelijk
heid bezitten, daardoor in het gedrang komen, dan
is dat jammer voor die schouwburgen maar niet
voor den Amsterdammer.
Dat het Museumtheater voor het Concertgebouw
concurrentie zou beteekenen, zooals de heer
P. E. van Putten Jr. in De Groene, Amsterdammer
van 7 April 1.1. kwam vertellen, is natuurlijk onzin.
Voor zoover mij bekend wordt het Concertgebouw
nooit verhuurd voor tooneel- of operavoorstellingen,
voor operettes, revues, balletten, enz. Wat deze
heer voorts vertelt van plannen tot verbetering van
den Stadsschouwburg, die ergens klaar moeten
liggen, behoort evenzeer tot het rijk der fantasie.
"Het tooneel heeft geen enkele verbetering noodig
en de zaal kan niet verbeterd, op een uitbreiding
van het orkest na, maai' waarvoor dan weer
plaatsen zouden moeten worden opgeofferd. Moge
lijke verbeteringen, van den Stadsschouwburg be
treffen bergruimte, liften, decoratelier, repetitie
ruimte.
We hebben een Xederlandsche opera noodig.
Behalve de Wagner-vereeniging. die, zooals de
heel- Wibaut berekent, een 20-tal voorstellingen
per seizoen zal geven (met of zonder de mede
werking van het Concertgebouw-orkest ) en de
Italiaansche Opera, die zoo nu en dan in Amster
dam een uitvoering geeft, heeft Amsterdam Keen
opera-voorstellingen.
is die toestand onzer stad waardig!'
Dat zal toch geen enkele waarachtige Amster
dammer, die van zijn stad houdt, mecncn.
Willem Mengelberg en zijn orkest zijn
wereldberoemd. Waarom zouden we ook uiet kunnrii
slagen op opera-gebied!'
Maar als er werkelijk behoefte aau een opera
bestond, dan zou die er toch wel zijn!'
Neen. want die zou geen tehuis hebben en zonder
tehuis geen opera.
Was Willem Meiigelberg's orkest beroemd.
voorziende in een. behoefte en. heeft men er toen
een Concertgebouw voor neergezet i1 Neen; er was
een Concertgebouw en daarin is Mengelberg met
zijn orkest in den loop der jaren beroemd geworden.
Als er een opera-huis is. zal er een, opera in
kunnen bestaan en goed kunnen worden; niet
andersom.
De behoefte aan ontspanning, vermaak, kunst
moet yecreëenl worden. /ij /«'staat niet a priori;
zij o/f/staat.
Wij hebben geen leider:' Die leider zal komen.
zooals eerst Willem Kes en later onze bewonder
de Mongelberg gekomen zijn.
Ik zou over dr exploitatie- van het Museum
theater nog kolommen vol kunnen schrijven,
maar daarvoor mis ik de plaatsruimte en ik zou te
veel in technische details moeten vervallen.
Er rest mij alleen nog maar het bewijs te leveren
voor mijn derde stelling: wc moeten een schouw
burg bouwen op het Museumplein.
Als wij het er over eens zijn. dat we ecu nieuwen.
grooten. schouwburg noodig hebben en dot het
tijd wordt, dat wij een opera krijgen, waai- kunnen
we dien schouwburg dan beter bouwen dan op het
Museumplein ?
In de eerste plaats Verschuift het centrum
deistad zich in de richting' van het Museum en het is
van het grootste belang, dat de nieuwe schouwburg
in het centrum ligt. In de tweede plaats is er
nergens in de stad zoo'n mooie plek U: vinden, Kn
in de derde plaats geloof ik niet in het plan van
onzen vereerden Bauer. lli.j wil een. soort van l'aic
Monceau, zooals in Parijs. Maar de oppervlakte
van dit beeldige Parijsche parkje is veel en veel
grooter dan het Museumplein. Kn toch doet het
Pare Monceau heel klein aan. .Bovendien zullen wc.
toch altijd tegen de Van Baerlestraat aan een
DE GROENE AMSTERDAMMER
Prijs per jaargang ?10.?bij vooruitbetaling.
Per No. 25 Cent. Advertentiën ?0.75 per regel.
Postgiro 72880, Gem.-Giro G 1000.
INHOUD:
I. D. Verheek, Schouwburg-ruimte.
2. Dr. Joh G. Salornonson, ut' psvc/iolo^ie i'un
het huwelijk.
3. Aanteekeninxen Joh. Braakensiek, ,,llaliaansiit
fruit".
4. H. J M. Walenkamp Czn., De Beun en het
Rijksmuseum.
5. Dr. Jac. P. Thijsse, Het Brouwerskolkje.
6. Dr. R. Feenstra, Tikblaadjes.
7. A Plasschaert, Schilderkunst ?- Mr. Frans
Coenen, Kroniek.
9. tuis. M. Rogge, Voor Vrouwen.
10. Herman Middendorp, Boekbespreking.
l I. L. J. Jordaan, Holland Uruguay O?2.
12?13. Barbarossa en C. F. van Dam, Olympische
Spelen.
15. Prof J. H. Jurres, Schetsbockblad.
l'J. C. A. Klaasse, Amerika en wij; Beursspiegcl.
21. Melis Stoke, De huitenlandsche journalisten
Charivarius, Geschiedenis des Vaderlands.
23. Uit het kladschrift van Jantje A/ida
Zevenboom's Croquante croquetjes.
24. Cel 2, Telefoon Charivarius, Chariraria.
Omslag: Spelproblemcn.
Bijvoegsel: Joh. Braakensiek, De nas-vergiflining
in Hamburg.
s/'ee.c/s Bonbons
RINGERS
Let' op den naam
afsluitend gelxulW moeten hebben, tegenover hel
Concertgebouw. C)l' zou daar een monumentaal
hek nu K-ten komen!' liet lijkt mij uitermate vreemd.
KM. zijn beide denkbeelden niet t e comhineeeivii 'i
lloc dit zij. de argumenten voor een.
Museumtheater o]) het Museumplein lijken mij Zoo vele en
zoo klemmende, dat ik bijna vrees dat er niets va
komen zal. \\Ylkc zaak is er op haar mérites allee
ooit gekomen? Laten we hopen, dat er spoedig ee
niets ter zake doemlc argument wordt vernomei
dat den doorslag geef l om tot den. houw te besluite)
QOKTEttED:J.'-POESKE:
ZANOBLAD-SICAREN enlOcts