D£ GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 JUHI No. 2661 De psychologie van het huwelijk door Dr. Joh. G. Salomonson De Bestrijding van den Echtelijken Afkeer. Een bijdrage tot de studie der psychologie van het huwelijk, door Dr. Th. H. van de Velde. Leidsche UHgeversmnatschappijLeiden. Het zal niet ieder gemakkelijk vallen, voet stoots aan te nemen, wat bij het schrijven van dit tweede deel van Van de Velde's Trilogie over het Huwelijksgeluk" als axioma is aangenomen: het bestaan van een afkeer van man voor vrouw en van vrouw voor man, welke inhaerent is aan het eerbiedwaardige instituut van het huwelijk en die zich, in meerdere of mindere mate, onafwend baar, te eeniger tijd aan elk der deelgenooten komt opdringen. Men behoeft niet meer tot de idealistische huweüjkscandidaten te behooren, noch ook reeds verstijfd te zijn tot een onwrikbaren peiler van onze geordende maatschappij om wat verzet te voelen opwellen tegen het zakelijke cynisme, dat in de bittere samenkoppeling echtelijke afkeer" ligt opgesloten. Men zal de uitersten grif erken nen en onmiddellijk bereid zijn, de woorden te onderschrijven waar mede Galsworthy, in de inleiding van zijn Forsyte Saga de strekking van zijn monumentale werk te zamen vat: , the very simple truth, that underlies the whole story, that, where sex attraction is utterly and definitely lacking in one partner to a union, no amount of pity, or reason or duty, or what not can overcome a repulsion, implicit in nature...." Zelfs zal men, diep de tragiek gevoelend, die gelegen is in het gedwongen samenwonen van slechts voor de wet tezamen hoorenden, in de opstandigheid van Irene Heron tegen Soames Forsyte of, als men wil van Anna Karenina tegen haar vingersknakkenden echtgenoot, een soort van compensatie ontvangen voor den aanslag, die zulk een weerzinwekkend huwelijksleven op ons gevoel voor moraliteit doet. Maar me ar moeite zal men heb ben om den auteur te volgen in de psychologie der minder scherp gestelde conflicten. Want de schrijver zou niet de arts Van de Velde zijn, wanneer hij niet, de gevallen zonder remedie erkennende, den blik mér gericht hield op de gelukkig breede marge, waar de verhoudingen of liever de wanverhoudin gen n inder ab?oluut zijn en de problemen nog voor oplossing vatbaar blijven. Want, immers, op dit terrein zullen juist wél nog verstandelijke overwe gingen, plichtsgevoel, medelijden desnoods en vooral ook inzicht in staat zijn uit een chaotische verwarring een misschien aanvankelijk wat karakterlooze, maar uit een maatschappelijk oogpunt zeer gewenscht-ordelijke sfeer te scheppen, waarin 'ien tweede bloei van de teeie plant der echtelijke liefde niet tot de onmogelijkheden zou behooren. Il En tot het verkrijgen van zulk een inzicht is het kennis nemen van den inhoud van deze interessante studie uitermate geschikt. Wij worden in medias res geplaatst door een helaas wat mager literair product uit 's schrijvers archief: een geval van echtelijken afkeer met complicaties. Gewoonlijk hebben dergelijke be kentenissen voor den verzamelaar van zulk mateDr. Th. H. van de Velde Fietstochten Het Doorzitten bij Wielrijden, een door de zon verbrande Huid, Schrijnen en Smetten verzacht en geneest men met Doos 30,60, Tube 80 et. PUROL riaal mér beteekenis dan voor den, niet door persoonlijk contact zoo geïnteresseerden en even min zoo maar op re vol verschoten en melodrama ingesteldeu lezer, die bovendien elders ik noemde hierboven reeds enkele voorbeelden de materie voor dit soort van conflicten in een vorm heeft zien gieten van zoo grooto allure en, naar inhoud, van zoo hoog gehalte, dat hij ,,dra matische schetsen" als deze gevoegelijk kan missen of in ieder geval door het blauwe potlood van den auteur wat minder schappelijk behandeld zou wenachen te zien. p Dit boek wil gelezen worden welk boek wil dit niet? waarschuwt, in een noot onder de inhoudsopgave, de schrijver ons: het is geen naslawerk als het zoo zeer verguisde eerste deel van de Trilogie, geschreven ter versterking der macht, die de echtgenooten tot elkander trekt". Het is dit maal gewijd aan het behoud van het huwelijksgeluk door het bestrijden, dat is dus in de eerste plaats door het doen kennen van de afstootende krachten, die het bedreigen. 10 Hoofdstukken in 2 Af deelingen, in logisch verband geschakeld en in vlotten, helderen betoogtrant geschreven dienen hiertoe, ongeacht het Woord Vooraf, een Intermezzo van 35 aphorismen, een Bijvoegsel, sen Besluit, een Naschrift en een Aan hangsel van 43 afbeeldingen naar het leven en naar kunstwerken ter illustratie van hoofdstuk 13, dat over de keuze van een echtgenoot(e) handelt. Men vreeze echter niet een in digestie. Met bijzondere vaardigheid han teert de schrijver het ongelijksoor tige en uiterst samengestelde mate riaal voor deze studie, (iezien de feitelijke onbegrensdheid van de stof moet men ongetwijfeld de bondigheid bewonderen, waarmede hij ons medevoert door de gebieden der echtelijke psychologie. Zoo zien wij in het eerste deel de duistere machten aan het licht ge bracht, die volgens de ervaring van den schrijver in den strijd tusscheii de aantrekking en afstooting, bij de meeste paren in het tweede vijfjarige tijdvak van het huwelijks leven tot een crisis voeren. Met de ontleding van het wezen van deze aantrekkende en afstootende krachten, die de huwelijksvaart, midchannel" en kort daarvoor, een wat bewogener karakter geven, wordt de geheele Eerste Afdeeling gevuld. Wij loeren het ontstaan en de verschijnselen kennen van een primairen oorspronkelijken, veelal onpersoonlijken en een secundairen, verkregen echtelijken afkeer. Van de Velde gaat van de veronderstelling uit, dat alle driften zoo goed als alle psychische phenomenen onafscheidelijk met hun tegendeel verbonden zijn en dat afkeer en begeerte de twee polen zijn, waartusschen al onze lust- en onlustgevoelens heen eii weer slingeren. Secundair is slechts die afkeer, welke door omkeering, sublirneering of verdringing uit de toenaderingsdrift ontstaat. Primair is die, welke de schrijver, in analogie met verschijnselen uit het dierenrijk, iri gelijkgeslachtelijke aaneensluiting waarneemt, berustende op een volkomen asexueelen gemeenschapsdrang, een behoefte aan gezelligheid, die dierlijken wezens is aangeboren. Uit den aard der zaak kunnen wij deze slechts dan duidelijk waarnemen, wanaeer, om de een of andere reden, de anders sterk overheerschende geslachtsdrift wat op den achtergrond treedt. Van beiden geeft Van de Velde belangwek kende voorbeelden. Zijn beschouwingen met betrekking tot de oude vrijsters, de preutschheid, de mannen- en vrouwenhaters mogen in dit ver band genoemd worden. Onder het hoofd, Do tegenstelling tusscheu mannelijk en vrouwelijk" komt de schrijver daarna tot het, naar onzo meening, belangrijkste gedeelte van zijn werk. Hi-jr wint men dadelijk de over tuiging, dat een eerlijk, uiterst ervaren en scherp zinnig man aan het woord is. In eenvoudige, heldere gedachten uit Van de Velde zich over een onderwerp, waartoe in elk tijdsbestek, tallooze en steeds weer verschillend gestemde schrijvers zich aangetrokken hebben gevoeld. Vele dikke boeken vooral uit do latere, den menschelijkeu geest meedoogenloos ontledende tijdon zijn or om dit te bewijzen. Ik wil hier niet de kenmer kende mannelijke on vrouwelijke eigenschappen noemen en ze hiermede noodzakelijkerwijze uit het logisch verband lichten waarin zo den zorgvuldigen lezer, n voor n, klaar voor oogen komen te staan, en die, tezamen, ons het bestaan van een afkeer, die in onze maatschappij een echtelijke mag genoemd worden, aannemelijk maken. Slechts moge hier aangestipt worden, dat do origineele beschouwingen over de ten onzent zoozeer in zwang zijnde lange engagementen, ons in hooge mate getroffen hebben als raak en het overdenken alleszins waard. In de Tweede Afdoeling worden voorkoming en bestrijding van den echtelijken afkeer behan deld. Hier heeft do schrijver zich wel een heel moeilijke taak gesteld. Na een warm ple:dooi voor het huwelijk de animo zou wel eens wat bekoeld kunnen zijn wordt de keuze van 0011 echtgonoot(e) behandeld. Vooral bij de karakter ontleding en bij de verschillende constitutietypen wordt lang stil gestaan. Zelfs waagt de auteur zich, met behulp van een aantal fotografieën naar de natuur en naar bekende kunstwerken, aan een klasseering, die een leek op dit gebied eenige moeite zal geven o n te volgen en die den huwelijkscandidaat, voor wiea dezo leiddraad toch zeker in de eerste plaats bedoeld is, misschien wel radeloos zal maken. Vooral wanneer hem duidelijk wordt, dat do vrouw zijner keuze oen schizothyme inplaats van oen pycnischcyclothyme is en dus de kansen op oen rustig on weldadig huwelijksleven, gezien zijn eigen leptosoom- schizothymen aard, niet al te ^root zijn. Want, hoe wonschelijk het uit een theore tisch oogpunt misschien ware, dat in deze tijden van nivelleering der geslachten" de huwelijkskeuze getoetst werd aan do ervaringen van do bevoegden inzake karakter- en constitutietype -gezwegen nog van ander© gewichtige elementen , olk jong geslacht vertoont nu eenmaal een eigen gereidheid in deze aangelegenheden, die elko prophylaxe volkomen illusoir maakt. Van meer practischo waarde zullen zeker de eenvoudige en dikwijls zeer voortreffelijke raadgevingen zijn waarmede do schrijver tenslotte in de laatste drie hoofdstukken tot het einde van zijn besprekingen komt. Uit den aard dor zaak zijn deze in hoofdzaak voor gehuwden bedoeld. Van de Velde heeft met dit tweede deel van zijn trilogie gemaakt dat wij met spanning naar het binnen kort verschijnende dorde doel uitzien. Mogo hot hem gegeven zijn de waardeering; to vinden, die hem ten volle toekomt. VEBZOEKE ALLE STUKKEN VOOR DB REDACTIE IN TE ZENDEN AAN HET SECRETAEIAAT VAN ,,D B GROENE AMSTERDAMMER" KEIZERS GRACHT 333, AMSTERDAM. Kon. Meubeltransport-Maatschappij DE GRUYTER 6 Co. cxs G<> cxs DEN HAAG Cvs <? s^> AMSTERDAM - ARNHEM Internationale Transporten