Historisch Archief 1877-1940
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 JUNI 1928
?CvAAJSrTEBKBNINGEN
V 'In Dalmatië, op Zuid-Slavisch grondgebied.
hj$eft"clè" Bevolking zich zoo juist op baldadige wij ZP
geweerd. Bopze lieden fluisteren, dat de relletjes
verwekt waren door menschen, die een plaats voor
den Glympisehen voetbalstrijd Holland-TJruguay
meester wenschten te worden, doch van welinge
lichte zijde heb ik vernomen, dat de opgewonden
heid der Serven en Kroaten daarmee niets te
inaken had. Al waren de gemoederen daar ginds in
Serviëbijna zoo verhit als ze in de hoofdstad van
ons rustige landje geweest zijn, toen men zich op
maakte een toegangsbiljet te koopen voor ge
noemde ontmoeting, toch was het wel degelijk een
ernstige zaak, die een deel der burgerij van Joego
slaviëtot minder vreedzame handelingen bracht.
Het voornemen van de Regeering te Belgrado om
eindelijk aan de Skoepsjtina de, van 1925
dateerende overeenkomsten van Kettuno, dat in
hoofdzaak wederzijdsche handels- en
vestigingsvrijheid waarborgt, ter ratificatie voor te leg
gen, leidde tot de niet bepaald vriendelijke
manifestaties tegenover Italië. In de oogen
van Kroaten en Slovenen zouden die overeen
komsten aan Mussolini en zijn landgenooten een
veel te gunstige positie in de Dalmatische kust
streek verschaffen, Men is er daar niet geheel
gerust op, dat Italiëniet verdergaande plan
nen koestert en kan er nog altijd niet ver
geten, hoe Italiëeen streep door de
Joego-Slavische rekening heeft gehaald, toen het zich
in het formeel zelfstandig Fiume en in Zara wist
te nestelen, terwijl trouwens het heele beleid van
Rome er voortdurend op gericht scheen zich
macht en invloed ten koste van Serviëte ver
schaffen, was het niet zoo wonderbaarlijk, dat
thans de bom moest barsten.
In een correspondentie uit deze gebieden, twee
maanden geleden in De Amsterdammer ver
schenen, werd de Italiaansche?Servische
tegenste'.ling uitvoerig toegelicht.
Italiaansche winkels zijn geplunderd, de ruiten
van een Italiaansch consulaat hebben het moeten
ontgelden, kortom er is op zeer onaangename ma
nier te kennen gegeven, dat men al heel weinig
op een toegeven aan Mussolini's verlangens ge
steld is. Of de lawaaischeppers hun land met een
dergelijk optreden een dienst hebben bewezen.
valt te betwijfelen. Daargelaten toch, dat nu ook
op hun beurt de Italianen niet hebben nagelaten
tegen de Joego-Slaven te manifesteeren en dat
bovendien de Servische Regeering haar veront
schuldiging enheeft moeten aanbieden voor de
wandaden door sommigen harer onderdanen ver
richt, kan deze historie den Serviërs nog in anderen
zin duur te staan komen. Juist toch was Belgrado
er in geslaagd van Londensche bankiers een lee
ning toegezegd te krijgen de finantieele situatie
van Joego-Slaviëis van dien aard, dat men drin
gend geldelijke hulp noodig heeft op voorwaarde.
dat er een einde zou komen aan de gespannen ver
houding tot Italië. De Minister van Buitenlandsche
Zaken Marinkowitch achtte het o. m. daarom
hoogst wenschelijk, dat het Parlement ten langen
leste de overeenkomsten van Nettuno zou slikken.
En dit te meer, omdat hij er dan alleen in zou
kunnen slagen het binnenkort afloopende
algemeene vriendschapsverdrag met Rome vernieuwd
te krijgen. Ten einde verder te voorkomen, dat
Mussolini er alles op zou zetten een nauwe aan
eensluiting met Griekenland en Turkije te be
reiken met het doel Joego-Slaviëin een. ge
soleerden, hoek te duwen, wilde Marinkowitch de
Skoepsjtina er nu maar toe brengen de overeen
komsten te aanvaarden, die zulk een heftigen
tegenstand bij de Kroaten ontmoetten.
f^Het is te hopen, dat weldra dit krakeel tot
een einde zal komen zonder dat er zich nog
dingen zullen voordoen, die het ergste zouden
doen vreezen. In dat geval zou op Genève d<>
plicht rusten tusschen beiden te komen.
Italiaansch fruit" te Belgrado
Teekening voor ^?de Groene * Amsterdammer" door Joh. Braakensiek
VAM HELLES
TABAK
Aan de vruchten herkent men den boom.
Zal ingrijpen van den Volkenbond ook noodig
zijn. nu de Grondwet van Litauen een wijziging
heeft ondergaan, die in de gegeven omstandig
heden werkelijk niet door den beugel kan;' Nadat
toch door den Volkenbondsraad bereikt was, dat
Litauen en Polen het pad der toenadering zouden
gaan betreden, waarvoor het noodig was voors
hands het teerc probleem betreffende Wilna
buiten het geding te houden, is er een verandering
van de Litausche Constitutie afgekondigd, dien
o.a. inhoudt. . . . de aanwijzing van Wilna als
hoofdstad des laiids; de praktische overweging.
dat momenteel Wilna in Poolsche handen is. heeft
er toe geleid, dat de Grondwetgever de mogelijk
heid open liet om bij een speciale wet tijdelijk
Kowno als hoofdstad te doen fungeeren. Deze
gang van zaken kan kwalijk bevorderlijk zijn voor
de verbetering der Poolsch-Litausehe betrekkingen.
want al heeft men hier slechts te doen met een
gebaar, het valt toch niet te ontkennen, dat het
gebaar verre van vriendschappelijk is. liet heeft
er veel van alsof dictator Woldemaras een lange
neus maakt tegen Pilsoedski, terwijl hij dezen als
een echte straatjongen toevoegt: .Jekker, en Wilna
is toch maar fijntjes van ons". Zulk een optreden
past overigens volkomen bij den heer Woldemaras.
die in heel zijn staatkundig doen. e)i laten veel
heeft van een politieken straatbengel. Of de groot e
heeren van Gerieve zich niet geroepen zullen
achten aan dergelijke streken een einde te maken ':
Xekere militaire of (en.) chemische deskundigen.
die ons den laatst en tijd wel eens hebben willen
wijs mstken, dat gifgassen heel wat onschuldiger
strijdmiddelen zouden zijn. dan van den kant der
vijanden van den chemi.scben oorlog beweerd is.
hebben het al heel slecht getroffen, mi er te Ham
burg phosgeen. is ontsnapt uit een ontploft reser
voir. Het was alleen aan een buitengewoon ge
lukkig toeval (wind en regen) te danken, dat deze
droeve gebeurtenis, die toch al heel wat menschen
tot slachtoffers maakte, niet een ontzaggelijke
ramp voor de gansehe ITamhurgsc.he bevolking is
geworden.
Denkbaar ware het. dat deze ga-sexplosie ook
nog vergiftigend op het terrein der internationale
verhoudingen zou werken.
Wanneer men echter in Berlijn zijn plicht doet,
/.al zulks niet het geval hoeven te zijn. Volgens het
verdrag van Versailles mocht Duitschland geen
verstikkende, vergiftige en dergelijke gassen ge
bruiken en aanmaken. Maar wel liet men toe. dat
de Duitschers met het oog op bepaalde takken van
nijverheid de daarvoor «montbeerlijke voorraad
phosgeen zouden kunnen produceeren en ver
bruiken. De vraag is nu. of er tengevolge van het
geen er te Hamburg uitgelekt is. gebleken /.ou zijn.
dat men hier met een traetaatsehennis van
Duitschen kant te doen had.
Open kaart spelen, is hier verreweg de beste
methode. Vandaar dat de nieuwe Rijksregering, die
straks aan het bewind zal komen, dan ook ver
standig /.ou handelen door de duidelijkste bewijzen
voor zijn onschuld aan te voeren, zoo n.l. zou
komen vast te staan, dat er geen kwestie ware van
eenige inbreuk op de
ontwapeningsvoorschrifteu.
OEN HAAG
AMSTERDAM
ROTTERDAM
S A M O A
FIJNE COCOS
KARPETTEN
1.25 x 1.80 £595
METER W.
1.40 x 2.00
9.1.80 x 2.40 14.25
GROOTERE MATEN
NAAR VERHOUDING