Historisch Archief 1877-1940
No. 2661
DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 2 JUNI 1928
Uit de Natuur:
(TOOSEN^WAGEWIAN
Het Brouwerskolkje
door Dr. Jac. P. Thijsse
AL zijn onze duinen ook droog, er sijpelt toch
altijd nog wel wat water uit en zoo hebben wij
dan langs den duinrand nog enkele vijvers en
vaarten, ja, bij scherp toezien ontdekken we zelfs
nog bronnetjes en beekjes, maar die zijn er dan ook
naar. Drie van die wateren genieten een groote
vermaardheid: het Meertje vanBerkhout(Caprera),
het Brouwerskolkje en de Zanderijvaart van
Duinlust. Het Meertje van Berkhout is het oudst
en geheimzinnigst en ongenaakbaarst, gelukkig.
Ge kunt het in al zijn schoonheid bewonderen
wanneer ge naar Brederode wandelt. Het ligt in de
weiden, de noordwesthoek omgeven door moerassig
elzenbosch. Het hooge duin verheft zich er achter
en alles met alles h ;bben we hier een der schoonste
landschappen van Holland. Behalve de huiselijke
eenden wonen er de waterhoentjes en de koeten, de
wei heeft altijd zijn kieviten en scholeksters; wulpen
en grutto's komen overvliegen en het bosch
tusschen meertje en duinvoet zit zomer en winter
vol met allerlei zangvogels. Dat alles is te zien en
te hooren zonder dat wij het terrein zelve behoeven
te betreden en dat is daardoor eigenlijk dubbel
bekoorlijk. Bovendien herinneren we ons bewe
ringen, dat dit meertje een overblijfsel zou zijn
van een ouden Bijnarm, die eertijds bij Petten in
de Noordzee uitmondde. Die beweringen zijn
dikwijls op stevige gronden weersproken, maar ze
hebben een taai bestaan en zoo blijft het Meertje
van Berkhout dan altijd nog iets bijzonders.
Omtrent den oorsprong van de Zanderijvaart
bestaat geen twijfel, velen onzer hebben het
grootste deel ervan zien graven. De weg er langs is
een van onze mooiste wandelwegen en goed bruik
baar ook want hij leidt ten slotte door het duin naar
Kraantjelek. Een echte wandelweg, een hard pad
langs het water, een vloertje van dennennaalden
door het bosch en eindelijk een nog al steil zandpad,
onbegaanbaar zelfs voor rijwielen. De wandelaar
is hier veilig.
Koninkl BoomMerij .WiHielmina,"
Charles van Ginneken & Zoon, Zundert, N.Br
Het van ouds gunstig bekende adres voor:
Dennen, ter bebossching (uitsluitend Inhcemsch zaad)
Exotische Dennen- en Sparrensoorten,
Bosch- en Haagplantsoen,
Boomen en Heesters.
Catalogi op aanvraag gratis en franco.
Tel Interc. No. 1. Telegr.-Adr.: Wilhelmina, Zundert.
l
De Brouwerskolk is een kunstwerk, evenals de
Zanderij vaart. Hij is eeuwen geleden gegraven
eigenlijk als prise d'eau voor het duinwater dat
door de Brouwersvaart dan afvloeide naar Haarlem,
waar de bierbrouwers het konden gebruiken.
Tusschen kolk en vaart is een stuw waar in goede
tijden een watervalletje over heen bruiste en daar
komt de ijsvogel visschen. Langs den noordoever
verheft zich het statig geboomte van de buiten
plaatsen Vaart en Duin en Belvédère en daar
schalt het van allerlei vogels. De zuidoever loopt
langzamerhand op tot een rug die leidt naar het
groote hooge westelijke duinplateau. Die rug is
prachtig begroeid met eeuwenoude populieren,
abeelen, eiken, met ondergroei van kardinaalsmuts,
meidoorn, vogelkers en nog veel wat daar bij
behoort. In eeuwenlangen strijd met den zeewind
zijn die boomen opgegroeid forsch en stoer, dt
stammen schuin schrap gezet tegen het geweld. d<
groote takken grillig gekronkeld, boomen eerbied-J
waardig door hun geschiedenis. De specht heeft er
zijn gaten gehakt en huist er nog naast de meezen,
roodstaartjes, spreeuwen, ringmusschen die de oude
holen bewonen.
Het water en de oevers hebben een rijken plan
tengroei en worden ook alweer bezocht door allerlei
onderhoudend gedierte. Westelijk van de Kolk gaat
het duin snel omhoog en is daar begroeid met oud
dennenbosch, dat zich prachtig aansluit aan het
prachtig loofhout van Belved ere met mooie beuken
en linden. Het wandelpad leidt hier langs de grens
van Belvédère, een ander pad gaat in tegengestelde
richting door eikenkreupelhout en langs eensteilen
zigzagweg naar de Zanderij vaart. Een derde pad
leidt naar het hooge duin.
Het geheel is een ideaal wandelterrein, juist
geschikt voor een morgen- of avondwandeling van
een uurtje in een heerlijke omgeving met prachtige
vergezichten en intieme rustige hoekjes. Het zou
onovertreffelijk zijn, indien niet ongelukkigerwijze
vroeger een thee-limonade-bierhuisje honder
den had verlokt om hier lang te toeven en
spelletjes en ravotpartijen te beginnen. Daardoor
is in het westelijk stuk de naaldenvloer van het
dennenbosch vertreden en is ook op menig andere
plaats het rulle duinzand bloot gekomen en tot
stuiven gebracht. Dat kan echter best verholpen
worden, al is het dan ook niet in een enkel jaartje.
Het werd dan ook met ingenomenheid begroet,
toen de Gemeente Bloemendaal het Brouwers
kolkje met oen groot stuk duin erbij aankocht. Zij
bezat als wandelterroin tot nu toe alleen het
Bloemendaalsche Bosch, dat onder goed beheer al
mooier en mooier kan worden en voor
NoordBloemendaal een ware verkwikking is. Nu zou
Midden-Bloemendaal, d.w.z. Overveen aan de
beurt komen en hier een prachtig natuur-wandel
park krijgen. Ongelukkigerwijze doet zich ook de
behoefte aan wegen en woningen gevoelen en
eindelijk is het zoover gekomen, dat het gemeente
bestuur de mogelijkheid overwoog, om de om
geving van het Brouwerskolkje te bebouwen met
niiddenstandswoningen en een flinken verbindings
weg te maken van den Duinlustweg naarden Zeeweg,
dwars door het romantisch landschap heen en hot
wandelpark zou dan weer een woning-wandelpark
worden, zooals dat met bijna heel Bloemendaal
het geval is. Leonard Springer kreeg de opdracht
om zoo'n plan te ontwerpen.
Maar Springer voelt veel te duidelijk, wat het
Brouwerskolkje met zijn omgeving waard is, al
verkeert die omgeving thans ook in minder
gunstigen toestand. Hij ziet, beter dan iemand anders
dat dit stuk duin, in aansluiting met de groote
buitens en met de Zanderijvaart en gehouden in
het karakter van duin en dainbosch. een
wandelplaats kan worden, veel en veel mooier en rijker
dan welke wandeling ook in al de duinen van
Holland en een groote aantrekkelijkheid voor de
gemeente. Op den duur zou zoo'n wandelpark
wellicht ook voordeeliger blijken te zijn dan een
bebouwing. In een uitvoerige correspondentie, die
we zullen bewaren, bedankt Springer dan ook voor
de vereerende opdracht en geeft hij het gemeente
bestuur van Bloemendaal te kennen dat hij niet
kan mcdeicerken tot hei scheppen van een toestand,
dien hij in strijd acht met het behoud van dit stuk
natuurschoon, dut de gemeente nu in handen heeft
en moet bewaren".
Het gemeentebestuur van Bloemendaal heeft
een zeer schoone, maar lang niet gemakkelijke taak.
De gemeente heeft bewoners, geduldige bewoners
zelfs, maar ook bezoekers, uit alle deelen van het
land, uit alle deelen van de wereld. De duinrand
van Kennemerland behoort tot liet mooiste wat er
in de wereld te zien is. Beeds veel te veel van dien.
duinrand is verbruikt voor bouwterrein. Met ieder
stuk, dat in gebruik genomen wordt daalt de faam
van Bloemendaal, daalt ook het levenspeil van de
bewoners en de bezoekers. Maar het behoud van
die duinen kost geld, veel geld en de menschen
willen liever geen hooge belastingen betalen, liever
heelemaal niet betalen voor alle mooie dingen die
ze te genieten krijgen, wat heel gek en onbillijk is.
fc» Wij weten, dat vele leden van het gemeente
bestuur van Bloemendaal het ernstig meenen
met het behoud van natuurschoon en dat zij weten,
hiermede niet alleen hun gemeentenaren, maar ook
heel Nederland, in het bijzonder Amsterdam en
Haarlem ter wille te zijn. Daarom verwachten wij,
dat zij de betoogen van Leonard Springer ernstig
zullen overwegen en dat zij hem hier eens zijn gang
zullen laten gaan. Dan krijgen we naast een her
boren Haarlemmer Hout, een herboren
Bloemendaalsch Bosch ook een herboren Brouwerskolkje
met omgeving. Wanneer we die omgeving niet te
klein nemen, dan krijgen we zelfs een groot park
en uit het hoogste punt van dat park zien we dan
Haarlem voor ons liggen zooals Buysdael het zag,
hoewel een beetje anders. Ook zijn er in dat park dan
wel partijen te vinden gelijkend op Buysdael's
iuinrand. Een Buysdael-park.
NEEMT EEN PROEF MET DE
Caramel en Toffee
van de Lancashire Confectionery Products
ELANDSTKAAT No. 77f DEN HAAG