DE GROENE AMSTERDAMMER VAN 9 JUNI 1928 No. 2662 De Schouwburgruimte in de hoofdstad door Dirk Verbeek Ken noodzakelijk vervolg ,<np kan niet! " J. Langen tijd geleden woonde er in Nederland een zekere heer Jan Salie, wiens afstammelingen in rechte lijn blijken uitgestorven te zijn, want in de registers van den burgerlijken stand (daar zit iets smakelijks in, vindt u niet?) komt zijn naam niet meer voor, maar wiens nakroost, echt en on echt, zeer talrijk moet zijn niet alleen, maar onkrenkbaar trouw aan het devies van Jan Salie den eerste, hetwelk luidde: 't kan niet." In de laatste decenniën heeft dit nakroost zich vaak en dapper geweerd. Ik herinner bijv. aan de dagen toen er plannen gemaakt werden om in Amsterdam taxi's in te voeren. Wat ?", schreeuwden de afstammelingen van wij len Jan Salie, ,,in Amsterdam waar de afstanden zoo .klein, de trams zoo vele en de burgers zoo zuinig zjjn? dat kan niet!" Maar de taxi's zijn er en 't kan. Toen er sprake was van een vliegveld bij Am sterdam en van luchtverbindingen met Londen, Parijs en Berlijn, gilde het nakroost: 't kan niet !" en 't was er weken lang schor van. Maar het vliegveld en de K.L.M, zijn er. Na mijn artikel over het Museumtheater zijn er eenige van 't nakroost mij komen vertellen dat 't niet kon. Wat kan niet?" vroeg ik. Een opera kan in Nederland niet bestaan." Ik wil deze heeren (en dames) slechts wijzen op dit eene feit: dat wij jaren lang in Den Haag een Pransche Opera hebben gehad met als eenigen of nagenoeg eenigen steun een subsidie van ? 25.000 van de koningin; dat deze opera heel behoorlijke dingen deed en dat ik in de herinnering terugroep een op voering van Debussy's PelléasetMélisande", onder Roosen, ruim tien jaar geleden, een opvoe ring, die volstrekt niet zooveel minder was (vooral niet wat de monteering betreft) dan die welke de, Wagnervereeniging verleden jaar liet geven. Ik herinner aan de opvoering van Charpentier's Louise", aan het drukke bezoek, dat de voorstel lingen dezer opera te Amsterdam genoten, aan d" geruimen tijd zeer levendig(! belangstelling in het werk dezer instelling. * Natuurlijk zou een eventueele Nederlarid.sche opera niet iederen avond te Amsterdam moeten optreden. Ik stel mij voor dat ze vier avonden per week speelt, of misschien zelfs slechts drie; voorts n avond per week in Den Haag, n avond per AAN DE INZENDERS Alle voor het redactioneele gedeelte bestemde inzendingen moeten worden geadresseerd AAN HET SECRETARIAAT DER REDACTIE VAN ..DE GROENE AMSTERDAMMER" KEIZERSGRACHT 333 AMSTERDAM. zonder vermelding van persoonsnamen. De geschiktste omvang van artikelen bedraagt ten hoogste 1800 woorden. Indien de bijdrage voor lllustreering met foto's in aanmerking komt, gelieve de inzender, zoo mogelijk, de foto's die niet reeds in andere week- of dag bladen mogen zijn gereproduceerd tegelijk met het artikel in te zenden, De copy moet in machineschrift zijn geschreven. terwijl slechts n zijde van het papier raag zijn gebruikt. Indien inzenders prijs stellen op terug zending van ongevraagde bijdragen, wanneer deze niet worden geplaatst, dan moet daarvoor porto worden ingesloten. week in Rotterdam, eenmaal in de veertien dagen in Haarlem en Utrecht, kleine tournees, gedurende den tijd dat het Museumtheater voor langere perioden bezet zou zijn, naar Arnhem. Nijmegen, Groningen, Leeuwarden enz. Er schuilt slechts n gevaar in het plan: hel gevaar van den te grootschen opzet. En dal gevaar schuilt in den geheeleii opzet van het .Museum theater en alles wat daarmede annex is. Ken logisch gevolg van het drijven der Jan Salie's is, dat hun pessimisme prikkelt tot een verzet, dat te krachtig wordt en tot overdrijving in de tegen gestelde richting leidt. Verklaarbaar, maar niet te verontschuldigen. De groote kracht van het Eransche volk ligt in zijn modération". Laten wij die hier in 's hemelsnaam ook betrachten. Een schouwburg met 1100 zitplaatsen is te klein; maar een met 2000 zitplaatsen is te groot. Ik zal twee voorbeelden noemen, ecu uit eigen land, een uit het buitenland. In Den I laag is het Gebouw voor Kunsten en Wetenschappen met /.ijn ruim 2000 zitplaatsen welbeschouwd een misluk king. Het is te groot; voor tooneelvoorslelliiigeii zeker en voor opera-voorstellingen ook. In Parijs is het prachtige, groote TliéAtre des Champs Elysées (oneindig veel beter gebouwd dan het Haagsche Gebouw voor K. en W.) evenzeer mislukt en afgestaan aan revue en bioscoop. Die twee voorbeelden zeggen m.i. genoeg. Een schouwburg met 1500 werkelijk goede zit plaatsen is ruimschoots voldoende. Daarbij komt nog dit. J\iist die laatste over bodige 500 zitplaatsen zullen in bouw en exploitatie beteekenen een nüllioeii gulden en juist dit laatste millioen maakt een exploitatie onmogelijk. Daar door zou de huur per avond moeten worden / 5(10 en dat is te veel. liet huurcijfer moet gebracht kunnen worden op ongeveer ? :i75 per avond. Op die basis is een exploitatie volkomen verzekerd. Wij en de andere bespelers van den Stadsschouw burg betalen als regel ? '.'>'?'>'?'> per avond; liij uit zondering wordt- op feestdagen en bepa.a.lde opera-avonden ? 400 betaald. Daarom is ecu huurprijs van ? 375 per avond voor het .Museum theater in normale gevallen en van / 400 tot / 125 voor uitzonderingsgevallen rationeel. Mijn conclusies zijn deze: Men bouwe een Muscumtheater met 1500 goede plaatsen. Men geve dit ter exploitatie aan een Nederlandsehe Opera. (Geen gemeente-exploitatie, want die is, hoe goed ze, als bijv. in den Stads schouwburg, ook kan zijn, te duur). Aan deze opera worde een voorloopig subsidie toegekend, waarop een voorschot wordt verleend voor oprichtings kosten enz. De exploitatie geschiedt ouder bepaalde voorwaarden (cahier des charges) waardoor de belangen van derden worden beschermd. Deze opera spele drie a vier avonden pel' week. (Men zal eens zien IKK; druk deze vc orstellingeii be zocht zullen zijn, vooral ook doorliet Joodsche deel der .\msterdamsche burgerij, zonder 't welk geei> schouwburg hier zou kunnen bestaan). De exploi tatie worde 'Zoo ingericht, dat jaarlijks minstens twee aandeelen van / 5000 kunnen worden ,'i.fgelost (bij loting) om aan het dooi' mijn compagnon Verkade bestreden euvel der vrijplaatsen zoo spoedig mogelijk een, einde; te maken. Wanneer dan boven dien bij den bouw - met alle respect voor het groote talent' van architect Staal -?vakkundige assistentie, wordt, verleend, zal Amsterdam een schouwburg rijker zijn. waarover we ons tot in lengte van jaren /.uilen verheugen. Hotel Duin en Daal" - Bloemendaal Str. koud en warm water op alle kamers PRIVÉBADKAMERS - Telefoon 22223 SPREEKZAAL Past op de zakkenrollers. . . ? Geachte Redactie, Ofschoon ik een zeer volgzaam meiisch ben. heb ik mij bij het artikel van den heer Zeehandelaar in uw Pinksternnmmer dadelijk voorgenomen, aan /.ijn oproep gceti gevolg te geven. Kr wordt tegen woordig waarlijk te veel van. ons gevergd, en ik vind dat de zakkenrollers maar op zich zelf moeten. passen. Ik veronderstel dat zij voor het meerendeel oud en wijs genoeg zijn. om op zichzelf te passen, en zelfs indien dit niet het geval ware, voel ik mij niet geroepen, hun hoeder te zijn. .la, als ik reden heb te vermoeden dat zij zich in de iia.bijheid bevinden, voel ik veel meer neiging op mijn portemonnaie te passen dan op hen. Overtuigd als ik ben. namens velen te spreken, kan ik niet nalaten dit kort maar krachtig protest te doen hooren tegen zooveel misplaatste sentimen taliteit. Met alle achting. rORXKMS VKT1I P.S. Daar schiet mij te binnen, dat de schrijver misschien bedoeld heeft: Past op roor de zakken rollers ! Dat zou de zaak een geheel ander aan/.ieii geven. Maar waarom het dan niet gezegd? Het Rijksmuseum en de Beurs" DE zoon van Dr. ('uypers. de heer .los. Th. .1. ("iiypers. architect en civiel-ingenieur. heeft indertijd meegedeeld, dat bij. .los. ('.. Der Kinderen met zijn vader in kennis heeft gebracht om te trachten Der Kinderen te winnen voor het ver sieren van het Rijksmuseum. 'Tien minuten slechts hebben Dr. ('uypers en Der Kinderen met elkander geconfereerd. 'Poen was het reeds beslist. Van samen werking kon niets komen. Die twee geprononceerde en 'zelfstandige karakters stonden direct tegenover elkaar. Dr. ('uypers wilde te veel medezeggenschap behouden. Der Kinderen wilde geheel de vrije hand hebben bij het versieren. Van toegeven wilde geen van beiden weten. Tentoonstellingen Indanthreii-Huis. Amsterdam. Decoratie en Lichttechniek. Ver. Voor de Kunst''. Utrecht. Werken door J. Nieweg. Tot 10 Juni. Academiegebouw, Ooolsingel t>7, Rotterdam. Werken door leden van ,.De Brug". Tot 11 Juni. Kunsthandel D. G. Santeo Landweer, Amster dam. Graphisch werk van. Jean Donnay. Tot 15 Juni. Krans Bnft'a en/onen. Amsterdam. Werken door Kniest o Armaui. Tot lli Juni. Nederlandse hèVrouwenclub, Keizersgracht 5 S O 5S2, Amsterdam. Werken door twaalf Ned. Schilderessen. Tot 22 Juni. Huize van Hasselt. Sehieda,iHschesiiigel :;5. Hottcrdam. Werken dooi- l,eo Piron. Tol 2li Juni. ,,Kigeii Haard". Wijde Kapelsteeg 1. Amsterdam' Oostersche kunst. Tot l Juli. Kunsthandel liogmans en Vos. l.aren. Weef\Verkei\ va,n ..het (ietomv' . Kvinst a;u'tle\\ vrk ..Me lïijn". Tot 2t> Juni. Werken door Willetn van Scha.ik. Tot l (i Juli. BERGT UWEN INBOEDEL BIJ VOORGENOMKN VESTIGING IN DEN HAAG OF IN HET BUITENLAND BIJ DE FIRMA BATENBURG & FOLMER TE 'S-GRAVENHAGE,lluiJGENSFARK 22 TELEFOON 11030 EIGEN GEBOUWEN. Bespreking kosteloos SPEO. BlNNENL. EN INTERN. TRANSPORTEN *) Zit; urt. run 'J Juni /.V.'.S'.